Piątek, 28 sierpnia 2020
"Wszystko, co chcieliście wiedzieć o książkach..."

W ramach cyklu “Wszystko, co chcieliście wiedzieć o książkach…” prezentujemy artykuły o ważnych dla polskiej kultury książkach i ich twórcach.

Tym razem Andrzeja Sapkowskiego saga o Wiedźminie.

„Później mówiono, że człowiek ten nadszedł od północy od bramy Powroźniczej. Szedł pieszo, a objuczonego konia prowadził za uzdę. Było późne popołudnie i kramy powroźników i rymarzy były już zamknięte, a uliczka pusta”[1].

Tak zaczyna się opowiadanie opublikowane w grudniowym numerze „Fantastyki”, roku Pańskiego 1985, przez łódzkiego debiutanta[2], absolwenta Handlu Zagranicznego na Uniwersytecie Łódzkim. Tekst ten  zrewolucjonizował polską literaturę fantasy.

“Wiedźmin” – bo o nim mowa – rozpoczął serię opowiadań (zapoczątkowanych zbiorem wydanym w 1990 przez Agencję REPORTER, następnie zebranych w tomach “Ostatnie życzenie” i “Miecz przeznaczenia”) oraz “Sagę o Wiedźminie”, które podbiły serca czytelników na całym świecie[3], przynosząc  autorowi sławę i splendor dostępny tylko nielicznym pisarzom.

Autorem, któremu wystawiliśmy taką piękną laurkę, jest oczywiście Andrzej Sapkowski[4], urodzony 21 czerwca 1948 w Łodzi, z wykształcenia ekonomista, zawodowo trudniący się rzemiosłem pisarskim, który zaczynał pracę jako tłumacz w czasopiśmie „Fantastyka”[5]. Pięciokrotny laureat nagrody im. Janusza A. Zajdla. Twórca m.in. takich postaci, jak Geralt z Rivii, Yenefer z Vengerbergu, księżniczka Cirilla (Ciri) z Cintry, bard Jaskier, krasnolud Yarpen Zigrin czy Emiel Regis Rohellec Terzieff-Godefroy, których przygody doczekały się wielu wznowień i adaptacji.

Komiksy

Pierwszą interpretacją książek Andrzeja Sapkowskiego była seria sześciu komiksów  autorstwa Macieja Parowskiego (scenariusz) oraz Danuty (kolory) i Bogusława (rysunki) Polchów, z których pięć jest adaptacją wybranych opowiadań Andrzeja Sapkowskiego: “Droga bez powrotu”, “Geralt (Wiedźmin)”, “Mniejsze zło”, “Ostatnie życzenie”, “Granica możliwości”, a jeden, “Zdrada”, jest dziełem oryginalnym, adaptacją tekstu, który nie był napisany, a zaistniał tylko jako pomysł. Komiksy  wydała oficyna Prószyński i S-ka w latach 1993–1995 w magazynie „Komiks”. Serię wznowiono w 2001 roku w wersji dwutomowej, a w 2015 roku w jednym tomie (z poprawioną kolorystyką i ujednoliconym liternictwem).

 Filmy

Reżyserii pierwszego filmu i serialu podjął się Marek Brodzki według scenariusza Michała Szczerbica (ten ostatni wycofał swoje nazwisko z czołówki)[6]. Film miał premierę w 2001 roku, a napisać, że miał niezbyt przychylne recenzje, byłoby eufemizmem, obraz ten został zmiażdżony przez krytykę i fanów. Mimo świetnej historii (fabularnie nie odbiegał zbytnio od opowiadań), genialnej muzyki Grzegorza Ciechowskiego, stosunkowo wysokiego budżetu, gwiazdorskiej obsady (w rolę Geralta wciela się Michał Żebrowski), film okazał się klapą artystyczną i kasową. Rok później wyemitowano trzynastoodcinkowy serial “Wiedźmin” (nad którym pierwotnie pracowano, film powstał jako efekt uboczny)[7]. O tym przedsięwzięciu większość miłośników przygód Wiedźmina chciałaby jak najszybciej zapomnieć.

W roku 2019 na platformie Netflix pojawił się nowy, amerykańsko-polski serial “The Witcher”, w bardzo luźny sposób oparty na “Sadze o Wiedźminie”,  którego producentką jest Lauren Schmidt Hissrich, producentem wykonawczym  Tomasz Bagiński, a oficjalnym konsultantem sam Andrzej Sapkowski. W tytułową rolę wciela się brytyjski aktor i model Henry Cavill, który wcześniej wystąpił m.in. jako Superman[8]. W rolę Yennefer wciela się Anya Chalotra, natomiast Ciri gra Freya Allan.

Gra

26 października 2007 odbyła się premiera komputerowej gry fabularnej “Wiedźmin”, wyprodukowanej przez polską firmę CD Projekt Red. Akcja gry toczy się w świecie stworzonym przez Andrzeja Sapkowskiego, jej głównym bohaterem jest Geralt z Rivii, jednak fabuła gry znacznie odbiega od treści książek. Znaczący sukces komercyjny “Wiedźmina” – do czerwca 2011 roku sprzedano niemal 2 miliony egzemplarzy – spowodował zwrócenie nań uwagi prasy ogólnopolskiej. W 2011 roku CD Projekt Red wyprodukował sequel utworu pod nazwą “Wiedźmin 2: Zabójcy królów”, natomiast w 2015 roku ukazała się trzecia, zamykająca trylogię odsłona serii, zatytułowana “Wiedźmin 3: Dziki Gon”.

Opowiadania i saga

“Ostatnie życzenie” – zbiór opowiadań fantasy stanowiących wstęp do cyklu o Wiedźminie i wiedźmince – został wydany w 1993 roku przez wydawnictwo superNOWA (kontynuacja Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA). Skonstruowany na zasadzie powieści szkatułkowej, składa się z opowiadania przewodniego “Głos rozsądku”, przerywanego przez pozostałe opowiadania, wyjaśniające, uzupełniające i tworzące spójną historię Geralta z Rivii.

“Miecz przeznaczenia” to zbiór opowiadań z gatunku fantasy z 1993 roku, opublikowany także przez wydawnictwo superNOWA. Opowiadania z tego tomu stanowią wprowadzenie do sagi o Geralcie z Rivii i razem z “Ostatnim życzeniem” wyjaśniają najważniejsze wydarzenia w życiu głównych bohaterów cyklu.

“Saga o Wiedźminie” – będący kontynuacją wcześniejszych zbiorów opowiadań cykl powieściowy, na który składają się: “Krew elfów” (1994, w 2009 powieść zdobyła David Gemmell Award for Fantasy), “Czas pogardy” (1995), “Chrzest ognia” (1996), “Wieża Jaskółki” (1997), “Pani Jeziora” (1999).

Ponadto istnieją dwa opowiadania często zaliczane do cyklu o wiedźminie, ale niebędące częścią sagi: “Coś się kończy, coś się zaczyna” – na okładce tomu, w którym się znalazło, mimo sprzeciwu autora wydawca stwierdza, że jest to „Alternatywne zakończenie sagi o wiedźminie”[9],  oraz “Droga, z której się nie wraca”, którego główną bohaterką jest matka Białego Wilka.

 

Ostatnią wydaną książką nawiązującą do wiedźmińskiego świata jest “Sezon burz”, opublikowany w listopadzie 2013 roku.

 

 

Wiedźmin – marka światowa

Książki Andrzeja Sapkowskiego rozkochały w sobie  rzesze fanów na całym świecie i mają status kultowych (Sapkowski jest najczęściej po Lemie tłumaczonym polskim autorem fantasy), stając się dla wielu czytelników polskim dobrem narodowym, a dzięki grom i serialowi historia Geralta z Rivii jest głównym towarem eksportowym rodzimej fantasy.

Wszystko to sprawia, że  mimo stosunkowo dużej dostępności produkty oznaczone marką “Wiedźmin” budzą duże zainteresowanie na rynku kolekcjonerskim i osiągają wysokie ceny. Prawdopodobnie w kolejnych latach zbieracze z całego świata będą chcieli zdobyć pierwsze wydania książek i komiksów oraz kolekcjonerskie egzemplarze, np. wydane ekskluzywnie lub znacząco różniące się od pozostałych. Oczywiście, kupując książki czy komiksy i traktując zakup jako inwestycję, należy zwracać uwagę na stan zachowania obiektu.

Temat ten zamierzamy rozwinąć w filmie, który zostanie opublikowany w portalu Youtube.com na kanale Suszek Books.

 

Bibliografia:

Andrzej Sapkowski, “Chrzest ognia”, Warszawa 1996

Andrzej Sapkowski, “Coś się kończy, coś się zaczyna”, Warszawa 2001

Andrzej Sapkowski, “Czas pogardy”, Warszawa 1995

Andrzej Sapkowski, “Krew elfów”, Warszawa 1994

Andrzej Sapkowski, “Miecz przeznaczenia”, Warszawa 1993

Andrzej Sapkowski, “Ostatnie życzenie”, Warszawa 1993

Andrzej Sapkowski, “Pani Jeziora”, Warszawa 1999

Andrzej Sapkowski, “Sezon burz”, Warszawa 2013

Andrzej Sapkowski, “Wiedźmin”, Poznań 1990

Andrzej Sapkowski, “Wieża Jaskółki”, Warszawa 1997

culture.pl/pl/tworca/andrzej-sapkowski, dostęp 19 lipca 2020

wikipedia.org/wiki/Andrzej_Sapkowski, dostęp 19 lipca 2020

wikipedia.org/wiki/Wiedzmin_(film), dostęp 19 lipca 2020

[1]Andrzej Sapkowski, “Wiedźmin”, w: “Ostatnie życzenie”, Warszawa 1993.

[2] W ogłoszonemu przez czasopismo konkursie “Wiedźmin” zajął 3. miejsce.

[3] wikipedia.org/wiki/Andrzej_Sapkowski, dostęp 19 lipca 2020.

[4] Według naszej opinii jeden z najlepszych polskich pisarzy współczesnych.

[5]culture.pl/pl/tworca/andrzej-sapkowski, dostęp 19 lipca 2020.

[6]wikipedia.org/wiki/Wiedzmin_(film), dostęp 19 lipca 2020.

[7]wikipedia.org/wiki/Wiedzmin_(film), dostęp 19 lipca 2020.

[8] Kim jest Superman i co znaczy dla popkultury, raczej nie musimy wyjaśniać.

[9]Andrzej Sapkowski, “Coś się kończy, coś się zaczyna”, Warszawa 2001, nota wydawcy.

 

Artykuł dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura w sieci.

http://www.suszekbooks.com/

W ramach cyklu dostępne są również artykuły o “Akademii Pana Kleksa” , o “Elementarzu” Mariana Falskiego i o “O krasnoludkach i sierotce Marysi” Marii Konopnickiej, “Sklepy cynamonowe” i “Sanatorium pod Klepsydrą”. Następna odsłona już za tydzień.

 

Podaj dalej
Autor: Olga i Łukasz Suszkowie