Jest w Berlinie niemało księgarni, niektóre stare, inne jeszcze starsze, małe i duże, wyspecjalizowane (np. w tematyce kulinarnej), oddane tylko komiksowi albo fotografii, podejmujące gości kawą albo nawet sznapsem, jeśli tylko jakaś oficjalna okazja ku temu się pojawi. Ja lubię księgarnie duże, magazyny ze wszystkim. Ma to swoje uzasadnienie – zwykle udaje mi się coś w nich wyniuchać, jakiś tom co zaplątał się między innymi, wpadł za grube książki, został źle odstawiony. Na uporządkowanych półkach małych księgarń szanse na takie odkrycia są, nie łudźmy się, małe. W rozległym Dussmannie można tak właśnie buszować: książki niemieckie, niemieckich wydawców, niemieckojęzycznych wydawców – lubię to, bo wybór, choć z konieczności niezbyt szeroki, jest jednak ciekawy, idiosynkratyczny, naznaczony osobistymi sympatiami księgarzy (widać to choćby w reklamowych zakładkach, opisywanych ręcznie przez personel). I tak oto spodobał mi się tom austriackiej oficyny Haymon z Innsbrucka, powieść Franza Tumlera „Der Schritt hinüber”. Wojenna opowieść, pisana z perspektywy „wroga”, ale w 1945 wróg był już pokonany i zdeptany – stan, który Tumler stara się pokazać w swej książce. W zajętej przez Rosjan części Austrii mieszka Susanna Jorhan, młoda kobieta wychowująca samotnie małego syna. Mąż jest gdzieś na wojnie, ale niedaleko, na terenach podległych Amerykanom. Susanna stara …