Opłaty nie mają dobrego PR. Niezależnie od tego, kto komu i za co płaci. Stara to prawda. Każdy jednak (lub prawie każdy) cieszy się na myśl o możliwości uzyskania odszkodowania za poniesioną szkodę. W układzie prawnoautorskim pomiędzy jedną a drugą stroną znajduje się pośrednik niezbędny, tj. organizacja zbiorowego zarządzania. Na to postronni i niewtajemniczeni reagują zwykle: aha, taki ZAiKS? Tak, taki „ZAiKS”, tylko w wypadku książek zwie się „Polską Książką” – Stowarzyszeniem Autorów i Wydawców (SAiW). Organizacji zbiorowego zarządzania (OZZ) mamy w Polsce 15 – istnieją po to, by chronić interesy środowisk, które reprezentują, a także wypłacać im środki pobierane z różnych tytułów. O tym, że SAiW „Polska Książka” pobiera opłaty od producentów i importerów urządzeń reprograficznych oraz papieru, a także od punktów ksero świadczących usługi w zakresie powielania utworów w ramach dozwolonego użytku osobistego, a następnie dzieli je pomiędzy wydawców, pisaliśmy wielokrotnie i czasem zdaje mi się, że wie o tym już cały rynek książki. Rzeczywistość ten optymizm studzi, ale trzeba przyznać, że świadomość prawnoautorska w branży rośnie w szybkim tempie. Wnoszący opłaty czy windykowani czasami obdarowują nas listami w stylu: „Wzywają mnie Państwo do wyjaśnienia zwłoki w opłatach. Otóż Szanowni Państwo byłem (i nadal jestem) zmęczony, a widok formularzy do wypełnienia doprowadza mnie do białej gorączki. (…). Osobiście wolę sytuacje jasne. Przychodzi gangster, żąda gotówki. Mnie się albo opłaca i płacę, albo nie i zwijam interes. A nie jakieś lobbowanie, posłowie, uchwały, demokracja i inne bzdety, żeby złupić tych, co w Polsce jeszcze coś robią”. Tyle właściciel punktu ksero. Śmieszno i straszno, ale rozgoryczenia wiele. Z kolei importerzy i producenci urządzeń kopiujących zrzeszeni w ZIPSEE (Związek Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego Branży RTV i IT) na różne sposoby przekonują, że te i owe urządzenia nie są wykorzystywane …