– Po pierwsze, w stosunku do badań, które Biblioteka Narodowa przeprowadziła dwa lata temu, liczba osób, które przeczytały w ciągu roku co najmniej jedną książkę wzrosła o 2,5 proc. Oczywiście chcielibyśmy, aby dodatnia dynamika tego procesu była wyższa, ale wydaje się, że udało się zahamować tendencję spadkową, która pojawiła się mniej więcej w połowie poprzedniej dekady – mówiła anonsując wyniki najnowszych, przeprowadzonych w okresie listopad-grudzień ubiegłego roku, badań czytelnictwa zrealizowanych przez TNS Polska na zlecenie Biblioteki Narodowej, minister kultury narodowej, prof. Małgorzata Omilanowska. Badanie przeprowadzono na ogólnopolskiej losowej próbie reprezentatywnej Polaków w wieku 15 lat i więcej, liczącej 3000 respondentów, metodą wywiadu bezpośredniego wspomaganego komputerowo (CAPI). W pierwszej kolejności prześledźmy jak w przeprowadzonym badaniu kształtowały się podstawowe wskaźniki czytelnictwa, m.in. jak prezentuje się procentowe ujęcie deklaracji czytelniczych Polaków, w tym w zakresie lektury co najmniej jednej książki w roku poprzedzającym badanie, dłuższego tekstu w ciągu miesiąca poprzedzającego sondaż, prasy tradycyjnej a nawet wiadomości w internecie (wraz z określeniem regularności lektury). Kim są czytelnicy? „Po znaczącym spadku odsetka osób deklarujących przeczytanie przynajmniej jednej książki w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie, jaki odnotowaliśmy pomiędzy 2006 a 2008 rokiem, można dziś mówić o stabilizacji tej kategorii na poziomie zbliżonym do 40 proc. Nie oznacza to bynajmniej, że w polskim czytelnictwie nic już się nie dzieje. Kierunek zmian staje się widoczny dopiero wtedy, gdy te ogólne wskaźniki analizujemy w kontekście szerszego spektrum praktyk lekturowych. W niniejszym rozdziale nie skupiamy się zatem wyłącznie na odsetkach czytelników książek, prasy czy dłuższych tekstów. Przyglądamy się także powszechności różnych nośników tekstu, wzorom wczesnej socjalizacji do czytania oraz praktykom, które stanowią ważne elementy kultury książki, choć niekoniecznie wiążą się z czytaniem – takich jak słuchanie audiobooków, zakup książek i kompletowanie własnych księgozbiorów” – zdradzają cele swoich dociekań autorzy raportu z badania Biblioteki Narodowej. Według ich ustaleń, w 2014 roku przeczytanie co najmniej jednej książki w ciągu roku zadeklarowało 41,7 proc. respondentów, a zatem o 2,5 proc. więcej niż w 2012 i o 2,3 proc. mniej niż 2010 roku. „Pytamy o każdą książkę, niezależnie od formy edytorskiej (książki drukowane i elektroniczne) czy zawartości (literatura piękna i niebeletrystyczna, poradniki, kompendia itd.)” – deklarują specjaliści z Biblioteki Narodowej. Idąc dalej, w stosunku do 2012 roku nie zmieniła się liczebność dwóch grup: czytelników sporadycznych, czytających 1-2 książki rocznie (16 proc.) oraz czytelników intensywnych, czytających 7 lub więcej książek rocznie (11 proc.). Stabilnością charakteryzuje się również grupa osób czytających regularnie (3-6 książek) w ciągu roku (wzrost o 1 proc., do poziomu 12 proc.).    „Czytanie książek w coraz większym stopniu staje się aktywnością połączoną z procesem edukacji formalnej oraz związaną z tym fazą życia” – twierdzą autorzy raportu, a tezę tę ma potwierdzać fakt, iż najwyższy odsetek czytelników (71 proc.) wystąpił wśród ludzi młodych, w wieku 15-19 lat, a także wśród uczniów i studentów (73 proc.). Do obu tych grup należy też znacznie więcej czytelników regularnych (27 proc.) i intensywnych (26 proc.). Ponadto czytaniu książek „sprzyja” ukończenie studiów wyższych na poziomie magisterskim (69 proc.), zwłaszcza o profilu humanistycznym (71 proc.) lub w dziedzinie nauk społecznych (73 proc.). Ważną rolę odgrywa również lepsze wykształcenie rodziców – aż 80 proc. dzieci matek z wykształceniem wyższym deklaruje czytanie książek, z czego 32 proc. należy do grupy czytelników intensywnych. Analizując głębiej ten wątek warto podkreślić, że po zakończeniu studiów istotnie częściej podtrzymują nawyk czytania książek osoby zatrudnione na stanowiskach specjalistów o wysokich kwalifikacjach (72 proc.) oraz emerytowani przedstawiciele kadry kierowniczej (71 proc.). Jak wynika z raportu BN, wyraźny związek czytania książek z wykształceniem respondenta, dziedziczonym kapitałem kulturowym oraz pozycją zawodową, to znak większego zaangażowania czytelniczego osób zadowolonych z własnej sytuacji materialnej (54 proc.) oraz mieszkańców miast o liczebności 100-500 tys. osób (51 proc.) i największych aglomeracji pow. 500 tys. mieszkańców (53 proc.). Jak pokazuje badanie BN, wśród grup najmniej aktywnych czytelniczo znajdują się osoby starsze, powyżej 60 roku życia (34 proc.), mieszkańcy wsi (34 proc.), w tym zwłaszcza emerytowani rolnicy (14 proc.), niewykwalifikowani robotnicy (16 proc.), jak również osoby, które zakończyły edukację na poziomie szkoły podstawowej lub w ogóle jej nie ukończyły (14 proc.). Jak podkreślono w raporcie narodowej książnicy, w stosunku do 2012 roku, zmieniła się natomiast struktura osób, które znalazły się w grupie nieczytających. „O ponad 11 proc. wzrósł odsetek tych, którzy twierdzą, że książki czytali tylko w trakcie nauki w szkole lub na studiach, proporcjonalnie zmalała też grupa respondentów deklarujących, że lekturę książek zarzuciły dopiero ostatnimi czasy. O ile więc czytanie książek jest wpisane w proces kształcenia (choć w dalszym ciągu ponad 14 proc. twierdzi, że było w stanie ukończyć szkołę …