Jarosław Marek Rymkiewicz został laureatem
Nagrody Literackiej m.st. Warszawy
przyznanej w tym roku po raz ósmy
odkąd nagroda ta, mająca jeszcze przedwojenny
rodowód, została reaktywowana,
w krótkim czasie stając się jednym z najważniejszych
wyróżnień literackich w kraju.
Autor „Pastuszka Chełmońskiego”,
znakomity poeta i eseista, znany z wyrazistych
i nierzadko kontrowersyjnych poglądów
politycznych, nagrody nie przyjął.

Nagroda Literacka m. st. Warszawy
przyznawana jest w kilku kategoriach.
Najważniejszą i najcenniejszą (100 tys. zł)
jest „twórca warszawski” i to ta nagroda
przypadła Rymkiewiczowi. Przed nim, od
2008 roku, wyróżniono ją: Tadeusza Konwickiego,
Józefa Hena, Marka Nowakowskiego,
Janusza Głowackiego, Janusza Tazbira,
Joannę Kulmową i Wiesława Myśliwskiego.

Nagroda ta przyznawana jest za całokształt
twórczości pisarzom w znaczący
sposób związanym z Warszawą. W przypadku
Jarosława Marka Rymkiewicza
związki te są oczywiste. Autor „Ulicy
Mandelsztama” urodził się w 1935 roku
w Warszawie, przez długie lata mieszkał
w stolicy, a odkąd nabył dom w podwarszawskim
Milanówku przeprowadził się
tam właśnie, uwieczniając świat podstołecznych
peryferii m.in. w nagrodzonym
w 2003 roku Nagrodą Nike tomie wierszy
„Zachód słońca w Milanówku”.

Laureat jest profesorem nauk filologicznych,
twórcą świetnych, bardzo osobistych
książek krytycznoliterackich,
w tym mickiewiczowskiego pięcioksiągu
„Jak bajeczne żurawie”, brawurowych
utworów z pogranicza literatury
i historii, m.in. „Aleksander Fredro jest
w złym humorze” (1977), „Juliusz Słowacki
pyta o godzinę” (1982), literackich
encyklopedii Mickiewicza (współautorstwo),
Słowackiego i Leśmiana. Szerokim
echem odbiły się jego dzieła prozatorskie:
„Rozmowy polskie latem 1983” (1984)
i „Umschlagplatz” (1988). W ostatnich latach
niekończące się dyskusje towarzyszyły
edycjom jego eseistyki zawartej w takich
tomach jak: nagrodzone Nagrodą im.
Józefa Mackiewicza „Wieszanie” (2007),
(„Kinderszenen” (2008), „Samuel Zborowski”
(2010), „Reytan. Upadek Polski”
(2013). W swoim dorobku ma też liczne
sztuki teatralne i tłumaczenia z poezji
hiszpańskiej i amerykańskiej.

W publicystyce i wywiadach udzielanych
prasie wielokrotnie deklarował się
jako zdecydowany przeciwnik rządów formacji
sprawującej władzę w Polsce, krytyk
rozwiązań przyjętych przy Okrągłym
Stole, które zaowocowały III RP. Popiera
politykę Jarosława Kaczyńskiego, angażował
się w działalność w jego komitecie
wyborczym. Z powodów politycznych nie
przyjął teraz nagrody fundowanej przez
miasto rządzone przez wiceprzewodniczącą
Platformy Obywatelskiej, Hannę
Gronkiewicz-Waltz.

Nagroda Literacka m. st. Warszawy
obejmuje ponadto cztery kategorie,
w których honorowane są książki wydane
w zeszłym roku: prozatorskie, poetyckie,
dla dzieci i młodzieży oraz edycja warszawska.
W bieżącym roku zgłoszona została
do nagrody rekordowa ilość książek
bo aż 370 (zgłoszeń do „twórcy warszawskiego”
było 44).

W dziedzinie prozy
nominowane zostały do
nagrody: „Wschód” Andrzeja
Stasiuka (Czarne),
„Księgi Jakubowe” Olgi
Tokarczuk (Wydawnictwo
Literackie) i „Szum”
Magdaleny Tulli (Znak
Literanova). Nagrodę
(20 tys. zł) otrzymał Andrzej
Stasiuk.

W dziedzinie poezji
nominacje otrzymały:
„Klangor” Urszuli Kozioł
(Wydawnictwo Literackie),
„Wszystko jest
we wszystkim” Jerzego
Górzańskiego (Biblioteka
„Toposu”) i „Kochanka
Norwida” Eugeniusza
Tkaczyszyn-Dyckiego
(Biuro Literackie). Nagrodę
(20 tys. zł) otrzymała
Urszula Kozioł.

Z książek dla dzieci
i młodzieży nominowane zostały:
„Franciszka” Anny Piwkowskiej (Fundacja Zeszytów Literackich), „Złotouste
zero w zenicie” Marii Ekier (Hokus-
Pokus) i „Amelia i Kuba. Godzina duchów”
(wraz z „Kubą i Amelią. Godziną
duchów) w edycji Wydawnictwa Powergraph.
Nagroda (20 tys. zł) przypadła Annie
Piwkowskiej. W tej kategorii równorzędną
nagrodę (też 20 tys. zł) otrzymuje
ilustrator książki. „Franciszkę” zilustrowała
Emilia Bojańczyk i tym samym też
została nagrodzona.

Wreszcie varsaviana. Tutaj nominacje
dostały: „Rzeź Woli” Piotra Gursztyna (Demart
i Muzeum Powstania
Warszawskiego),
„Mozaika warszawska”
Pawła Giergonia (Muzeum
Powstania Warszawskiego)
i „Warszawa
1939-1945. Okupacyjne
losy muzyków” Elżbiety
Markowskiej i Katarzyny
Naliwajek-Mazurek (Towarzystwo
im. Witolda Lutosławskiego). Nagrodzona
została ostatnia z wymienionych książek.

O nagrodach tych, a nie innych książek
zadecydowało jury pracujące pod przewodnictwem
prof. Andrzeja Z. Makowieckiego.
W jego składzie znajdują się związani z redakcją
„Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”
Krzysztof Masłoń i Janusz Drzewucki oraz
Joanna Kulmowa, Karolina Głowacka, Anna
Romaniuk i Rafał Skąpski.

Uroczystość wręczenia nagród odbyła
się 24 kwietnia w gmachu Biblioteki Narodowej,
partnera Nagrody Literackiej m.st.
Warszawy. Wśród patronów medialnych
jest „Magazyn Literacki KSIĄŻKI”.

Nagroda Literacka m.st. Warszawy
nawiązuje do nagrody przyznawanej
w II Rzeczypospolitej w latach 1926-1938.
Laureatami jej byli m.in. Władysław Mickiewicz
(syn Adama Mickiewicza), Wacław
Berent, Tadeusz Boy-Żeleński, Maria Kuncewiczowa
i Pola Gojawiczyńska. Ostatnią
przed wojną Literacką Nagrodę Warszawy
otrzymał Leopold Staff.