Czwartek, 1 maja 2014
Kilka słów o serbskiej aforystyce
CzasopismoKwartalnik Wyspa
Tekst pochodzi z numeru27
Przed II wojną światową w Serbii wydawano ponad sto czasopism o charakterze satyrycznym i humorystycznym. Po wojnie zdarzyło się to, co w każdym innym kraju opanowanym przez komunistyczny reżym, czyli zmniejszenie ilości tego typu wydawnictw do minimum. Naturalnie takie drastyczne ograniczenie przestrzeni twórczej nie było zaporą, lecz bodźcem dla kreatywnych umysłów satyryków. Dzięki temu, podobnie jak w Polsce, okres komunistycznych rządów z punktu widzenia twórców satyry miał swoje złe, ale i dobre strony. Zła strona to ostra cenzura w mediach, dobra zaś – jeśli można ją tak nazwać – to mnogość tematów będących dla satyryków prawdziwym wyzwaniem. Jeśli dokładniej popatrzymy na to, co w ciągu ostatnich mniej więcej pięćdziesięciu lat działo się w twórczości literackiej w krajach byłej Jugosławii (Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Macedonia, Serbia i Słowenia) lub jeszcze precyzyjniej na serbskochorwackim terytorium językowym (Serbia, Chorwacja, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina), gdy przyjrzymy się burzliwemu rozwojowi aforystyki, zrozumiemy, że w tym regionie możemy mówić nawet o fenomenie. Gdy w wielu krajach ten gatunek literacki niemalże zanikł, tutaj prężnie się rozwijał, zataczając coraz większe kręgi zarówno wśród twórców, jak i czytelników. W Serbii ostatnie półwiecze to prawdziwy złoty wiek aforyzmu. Na początku lat osiemdziesiątych rodzi się cały aforystyczny ruch, który znany jest po nazwą Belgradzki Aforystyczny Krąg (BAK). BAK, który przez ponad trzydzieści lat działał jako nieformalna grupa zrzeszająca aforystów i satyryków, formalnie się ukonstytuował dopiero przed czterema laty (2008), a jego prezesem został Aleksandar Baljak, noszący miano pierwszego pióra serbskiej aforystyki. BAK od samego początku działał bardzo ekspansywnie – twórczość „bakistów” opierała się na serbskiej tradycji, nie była obciążona elementami dydaktyki i moralistyki, a humor i ostra satyra dodawały jej atrakcyjności. Aforyzmy pisane przez „bakistów” cechowały się nowym podejściem do treści i techniki literackiej z jednej strony, a z drugiej poprzez połączenie problematyzacji zjawisk (w postaci bezlitosnej ironii) i humoru przyniosły nowe podejście do tematów, o których traktowały. Jest coś jeszcze, na co należy zwrócić uwagę – choć być może wykracza to poza analizę warsztatu literackiego aforystów – BAK wyróżniał się niewiarygodnie dobrymi relacjami międzyludzkimi panującymi wśród jego twórców. Wspominam o tym nie bez kozery, ponieważ inne środowiska literackie w Serbii nie mogły się niestety pochwalić czymś podobnym. W kręgach BAK młodzi aforyści przyjmowani byli (i wciąż są) z szeroko otwartymi ramionami, ramię w ramię z już afirmowanymi aforystami publikowali swoje utwory w czasopismach i gazetach, wspólnie ze znanymi już kolegami po fachu brali udział w wieczorach literackich. Dzięki ciągłym kontaktom serbscy aforyści mogli wymieniać doświadczenia, wzajemnie się wspierać i dodawać sobie odwagi, wzbogacać swój warsztat i wreszcie motywować i stymulować się nawzajem, gdyż lokalna krytyka literacka, nie wiedzieć czemu, do dzisiaj ignoruje i chyba trochę lekceważy tę krótką formę wyrazu literackiego. Oczywiście, jak to bywa – i to nie tylko w Serbii – niedoceniani w kraju serbscy aforyści zdobywają wiele …
Wyświetlono 25% materiału - 461 słów. Całość materiału zawiera 1845 słów
Pełny materiał objęty płatnym dostępem
Wybierz odpowiadającą Tobie formę dostępu:
1A. Dostęp czasowy 15 minut
Szybkie płatności przez internet
Aby otrzymać dostęp kliknij w przycisk poniżej i wykup produkt dostępu czasowego dla Twojego konta (możesz się zalogować lub zarejestrować).
Koszt 9 zł netto. Dostęp czasowy zostanie przyznany z chwilą zaksięgowania wpłaty - w tym momencie zostanie wysłana odpowiednia wiadomość e-mail na wskazany przy zakupie adres e-mail. Czas dostępu będzie odliczany od momentu wejścia na stronę płatnego artykułu. Dostęp czasowy wymaga konta w serwisie i logowania.
1B. Dostęp czasowy 15 minut
Płatność za pośrednictwem usługi SMS
Aby otrzymać kod dostępu, należy wysłać SMS o treści koddm1 pod numer: 79880. Otrzymany kod zwotny wpisz w pole poniżej.
Opłata za SMS wynosi 9.00 zł netto (10.98 PLN brutto) i pozwala na dostęp przez 15 minut (bądź do czasu zamknięcia okna przeglądarki). Przeglądarka musi mieć włączoną obsługę plików "Cookie".
2. Dostęp terminowy
Szybkie płatności przez internet
Dostęp terminowy zostanie przyznany z chwilą zaksięgowania wpłaty - w tym momencie zostanie wysłana odpowiednia wiadomość e-mail na wskazany przy zakupie adres e-mail. Dostęp terminowy wymaga konta w serwisie i logowania.
3. Abonenci Biblioteki analiz Sp. z o.o.
Jeśli jesteś już prenumeratorem dwutygodnika Biblioteka Analiz lub masz wykupiony dostęp terminowy.
Zaloguj się