Gdy w styczniu 1979 roku szachinszach Muhammad Reza Pahlavi wyruszył do Egiptu „na zasłużone wakacje”, moja irańska znajoma powiedziała: „To już koniec, nie mam do czego wracać”. Ani nie przesadzała, ani się nie myliła – wyjechała z kraju rok wcześniej w swego rodzaju „pakiecie”, jako że cała rodzina towarzyszyła ojcu na londyńskiej placówce. Opowiadała, że sytuacja polityczna w Iranie była już wtedy bardzo niepewna, tron Pahlavich chwiał się i dygotał, mułłowie żądali odwołania wcześniejszych reform, wprowadzenia szariatu i generalnie szybkiego cofnięcia się do czasów dzieciństwa Mahometa. Szach nie był bez winy, przyznawała, o bardzo nagannych zachowaniach jego tajnej policji wiedział bodaj cały zachodni świat, ale Savaku bali się jedynie ci, którzy nie kochali szacha, tłumaczyła. Gdy do władzy dorwą się mułłowie, bać powinni się wszyscy, którzy kochają życie. Trudne to było do wyobrażenia, zresztą polityka nie zajmowała priorytetowego miejsca w czasie naszych spotkań. Coś się jednak zmieniło, gdy do Teheranu wrócił z wygnania ajatollah Chomeini, ambasadę amerykańską zajęli na 444 dni jego poplecznicy, a na przełomie kwietnia i maja 1980 islamscy terroryści zaatakowali ambasadę Iranu w Londynie. Gdy wieczorem w wolny poniedziałek, ostatni dzień długiego majowego weekendu komandosi wdzierali się do środka budynku, moja znajoma wraz z rodziną odlatywała do USA – byle dalej od szalonych mułłów. Ostatnią kartkę dostałem od niej na święta 2000 roku. Po wrześniowym ataku na WTC przestała pisać. W tym roku mija 30 lat od wymuszonej emigracji Pahlaviego i początku rządów muzułmańskich kleryków, a także 20 lat od śmierci ajatollaha. Żaden kryzys, to pewne, nie powstrzyma autorów i wydawców od publikacji kolejnych prac analizujących fenomen Chomeiniego. Pierwszy na rynku zameldował się Con Coughlin, autor „Khomeini’s ghost: Iran since 1979” (Macmillan). W książce …