Niezwykle przydatna ewidencja najważniejszych
obiektów z centralnej i wschodniej Polski. W jednym
tomie autor zgromadził opisy 1300 zabytków,
z których ponad pięćset opatrzonych jest
fotografiami, do tego dodanych jest 170 planów
obiektów i miast historycznych. Album wpisuje
się w serię, w której wydano dotychczas podobne
leksykony: z Dolnego i z Górnego Śląska,
a w przygotowaniu są jeszcze leksykony zabytków
z terenu Lubelszczyzny i Podkarpacia.

Szczególną częścią tej publikacji jest wykaz zabytków architektonicznych
Warszawy. Tworzony przez sześć wieków rozwinięty organizm
miejski został w czasie II wojny światowej, a zwłaszcza podczas i po upadku
Powstania Warszawskiego, zbrodniczo zniszczony, a dziesiątki wspaniałych
obiektów architektury przestały istnieć. Potem doszło do tego
wiele nietrafionych decyzji w trakcie odbudowy, która w wielu jeszcze
miejscach ciągle nie jest ukończona. Część warszawskich zabytków została
zrekonstruowana, z czego jesteśmy niezwykle dumni, ale też trudno
jest je traktować za oryginalne. Autor w wielu hasłach informuje o zniszczeniach
i późniejszej odbudowie, a jednocześnie prezentuje zachowane
oryginalne budowle, nawet pojedyncze dziewiętnastowieczne kamienice,
które odnowione dzisiaj zachwycają swoją urodą. Jednak w tego rodzaju
publikacjach najciekawsze są miejsca mniej znane, gdzie rzadko trafiają
turyści. Tutaj przywołajmy tylko kilka: piękny kościół z trzema wieżami
obronnymi w Brochowie, słynny jako miejsce chrztu Fryderyka Chopina
i dwukrotnie niszczony podczas I i II wojny światowej, zamki królowej
Bony w Ciechanowie i Czersku, romański kościół w Czerwińsku, jedna z nielicznych zachowanych budowli romańskich w Polsce, czy pałac
w Falentach, w którym mieści się dzisiaj centrum szkoleniowe – i wiele,
wiele innych miejscowości i zabytków. Dlatego warto tę publikacje
szczegółowo przestudiować, a potem ruszyć w drogę, aby zobaczyć te
wszystkie frapujące miejsca opisane w albumie.