Wydawałoby się, że wszystko wiemy o wielkim uczuciu zwycięzcy spod Wiednia i jego uroczej żony, nazywanej zdrobniale Marysieńką. Właśnie „Marysieńka Sobieska” nosi tytuł najbardziej znana opowieść o tym niezwykłym związku miłosnym – autorstwa Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Przypomnijmy, że ta wielokrotnie wznawiana książka ukazała się po raz pierwszy w 1937 roku, a najnowsze wydanie ukazało się w ubiegłym roku nakładem warszawskiego wydawnictwa MG, które jest cenione za wznowienia klasycznych pozycji.

Autorka, która w swym dorobku ma już kilkadziesiąt tytułów popularyzujących historię, a z pewnością nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa pod tym względem, potrafiła na nowo odczytać dawne źródła, a także wykorzystać obszerny materiał, jaki został opublikowany od czasu ukazania się dzieła Tadeusza BoyaŻeleńskiego, i w wielu przypadkach uzupełnić naszą wiedzę o tym najpiękniejszym staropolskim romansie. Główną postacią książki jest – jak i we wspomnianym klasycznym utworze – Marysieńka, ale autorka kreśli nie tylko jej portret, ale też i hetmana, a potem króla, którego potomność wyniosła na pomniki, na co z pewnością swymi zwycięstwami zasłużył.

Nie tylko jednak polityka i gloria wielkiego wojownika tworzą jego legendę, ale też – co szczególnie autorka podkreśla – jego listy do ukochanej, „będące istnym arcydziełem staropolskiej prozy epistolarnej”, a korespondencja Sobieskich była „silnie nacechowana erotyzmem i pożądaniem”. Przy tym „Sobieski traktował żonę jako równoprawną partnerkę, zwierzając się jej ze swoich planów, informując o sytuacji politycznej, a nawet o podejmowanych działaniach militarnych”. Tak przedstawiona słynna para zyskała teraz świetnie napisany współczesny dowód swej wyjątkowości, który może z powodzeniem na długie lata zastąpić klasyczną dotąd pozycję.