Książka na poły antropologiczna, na poły filozoficzna,
mocno osadzona w kulturze i historii Mezoameryki,
czyli dzisiejszego Meksyku, z zamierzenia
ma pokazywać barbarzyństwo białego człowieka,
który zniszczył wielkie cywilizacje, wyplenił ich religie
i tradycje, narzucając własną wiarę i własną
moralność, a jednocześnie gwałcąc, paląc i rabując.
Ma rację Le Clézio, gdy pisze o europejskiej gorączce
złota, która była jedną z głównych inspiracji
podboju nowego lądu, choć nie tylko przecież, bo
kto wie czy nie równie ważna była żądza sławy, a przecież i ciekawość.
Szkoda, że efektem tej ciekawości nie było poznanie, Europa straciła
niepowtarzalną szansę dowiedzenia się, jak rozwinęła się alternatywna
cywilizacja, z którą przez wieki nie miała kontaktu. Jak myśleli tamci
ludzie, jakie mieli osiągnięcia. Niestety, większość tajemnic Indianie zabrali
ze sobą do grobów. Le Clézio ich bynajmniej nie odkrywa. Francuski
pisarz oskarża, ale nie tylko. Również zachwyca się tym, co po
prekolumbijskich kulturach pozostało, także w warstwie mistycznej. Myśl indiańskiej Ameryki została – jak pisze Le Clézio – brutalnie przerwana,
ale to, co jesteśmy w stanie odtworzyć, inspiruje. Dziś wiemy,
że kulturowy przepływ nastąpił w obydwie strony, tyle że Europie niczego
siłą nie narzucono, wybierała, co chciała. Nie mamy pewności,
czy to co najlepsze?