Księga wielkiej narracji, która pozwala zrozumieć to, co wydarzyło się w Kraju Basków, gdy do głosu doszła ETA (bask. Euskadi Ta Askatasuna – Baskonia i Wolność, baskijska separatystyczna organizacja terrorystyczna), która stawiała sobie za cel wywalczenie z bronią w ręku niepodległości.

Autor nie wnika w istotę konfliktu baskijskiego, nie pokazuje jego korzeni, ukazuje fakty, ale w szerszym kontekście, nie znajdziemy tu wielkiej polityki, lecz ludzi z krwi i kości. Oddaje głos milczącym ofiarom bandy terrorystycznej (taka oficjalna nazwa ETA obowiązuje w hiszpańskich mediach).

„Patria” to historia dwóch rodzin, które ponoszą konsekwencje czarnych lat konfliktu baskijskiego. Opowieść o codziennym życiu ludzi, którzy nie angażowali się w politykę, a mimo to, wbrew własnej woli, zostali wciągnięci w wojnę i nagle stają po dwóch stronach barykady. Szczególny rodzaj prowadzenia narracji, w której występują nawet retrospekcje wewnątrz retrospekcji, naturalność i psychologiczna głębia bohaterów dają czytelnikowi różne perspektywy, odmienne punkty widzenia i dzięki temu może on lepiej zrozumieć okoliczności, które pociągają za sobą działania. Zachwycająca jest ta narracja, pełna napięcia, która wywołuje różne emocje – od chęci zrozumienia, empatię, współczucie po potępienie.

Główną bohaterką jest wdowa, której mąż zginął z rąk terrorysty ETA. Jej rana po stracie wciąż się jątrzy, przyjaciele, znajomi, sąsiedzi odwrócili się od niej. Nikt nie przeprasza ofiar, nie potępia sprawcy, bo „nie chodzi o to, czy ktoś jest zły czy dobry. W grę wchodzi istnienie narodu”.

Aramburu w swojej książce dotyka tak ważnych problemów jak ksenofobia, dyskryminacja, fanatyzm, który niszczy przyjaźnie i związki, łamie ludzkie życie. To powieść o niezależności narodu i jego mieszkańców, o zachowaniu godności, ale i o wielkiej machinie terroryzmu, która realizuje postawione przed sobą zadania za pomocą nakręcającej się spirali strachu, milczenia i konformizmu, wreszcie nienawiści. „Nie możemy pozwolić, by nienawiść zatruła nam życie, ograniczyła nas” – mówi jeden z bohaterów książki. To ważne i uniwersalne słowa i aktualne bez względu na szerokość geograficzną.

Fernando Aramburu w tej powieści z ogromnym wyczuciem traktuje sprawy, które nie są szczególnie łatwe, za co został uhonorowany szeregiem nagród, m.in. National Prize for Literature, National Critics Prize, International Prize for Journalism. W ślad za wyróżnieniami ze strony profesjonalistów idą też sukcesy komercyjne – tylko w Hiszpanii zostało sprzedanych ponad pół miliona egzemplarzy, a prawa do publikacji powieści sprzedano jak dotąd do 16 państw. Na podstawie książki powstaje nawet serial telewizyjny.