środa, 19 maja 2010
WydawcaCzarne
AutorPia-Kristina Garde
TłumaczenieJanina Ludawska
RecenzentPiotr Kitrasiewicz
Miejsce publikacjiWołowiec
Rok publikacji2009
Liczba stron368


Książka jest kontynuacją innej pozycji, wydanej w Szwecji w 1945 roku
i noszącej tytuł „Świadectwo skazanych na śmierć”. Jej autorzy, Gunhilda
i Einar Tenen, przeprowadzili ankiety wśród kilkuset osób wywiezionych
na krótko przed końcem wojny z niemieckich obozów i przekazanych
szwedzkiemu Czerwonemu Krzyżowi. Było to możliwe, bo niektórzy
przedstawiciele władz Trzeciej Rzeszy, w tym Heinrich Himmler, dostrzegając
nieuchronną klęskę, chcieli zrobić dobre wrażenie na aliantach
i dlatego zgodzili się na uratowanie części więźniów z obozów koncentracyjnych.
Ponad sześćdziesiąt lat później inna szwedzka dziennikarka,
Pia-Kristina Garde, podjęła próbę dotarcia do ludzi, których wyznania
złożyły się na tamtą książkę. I tak powstała pozycja „Świadectwo skazanych
na śmierć. Sześćdziesiąt lat później”, zamiar trudny w realizacji, bo
duża część byłych więźniów już nie żyła i wówczas autorka opierała się
na ich wspomnieniach przekazanych dzieciom lub przyjaciołom. Część
jednak nie odeszła jeszcze z tego świata i ponownie wróciła myślami
do tamtych strasznych czasów.

W książce przeważają świadectwa kobiet, głównie wyznania mojżeszowego
z Polski i Czech. Są także Polki i Czeszki, katoliczki, oraz
kilku mężczyzn, Żydów, Polaków i Czechów. Z ich relacji wyłania się
obraz, który dobrze znamy z literatury, obraz okrutnych, nieludzkich
warunków bytowania w głodzie i upodleniu, sceny znęcania się na
więźniami, bicia i katowania ich, a także zabijania. Szczególnie upiorne
wrażenie robią kilkakrotnie przytaczane, niemal surrealistyczne
sceny z Auschwitz z udziałem grającej bez przerwy przez wiele godzin
kapeli jazzowej, składającej się z więźniów, i wykonującej popularne
melodie rozrywkowe. Kapela ta grała, kiedy obok bito gumowymi
pałkami ludzi kierowanych do gazu lub do baraków, w tle leżały zwały trupów, a wszędzie snuły się wynędzniałe „żywe trupy”.
Niektórzy polscy więźniowie wspominają także los swoich bliskich
pod okupacją sowiecką. Jest mowa o wywózkach na Syberię oraz
o zbrodni w Katyniu.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ