Czwartek, 22 grudnia 2016

 

Największy problem dla wydawców stanowi postępujący spadek średnich nakładów książek. Sytuację utrudnia wydłużający się formalny, a przede wszystkim realny okres oczekiwania na zwrot z poniesionych inwestycji, czyli na należności od odbiorców hurtowych i detalicznych. Z uwagi na powyższe, wydawcy i dystrybutorzy angażują coraz więcej sił i środków w tworzenie nowych kanałów dystrybucji publikacji.

 

W ostatnich latach proces ten cechował pewien dualizm. Z jednej strony okres ten upłynął pod znakiem oceny i częściowego  podsumowania efektywności handlowego obrotu książką w obszarach takich jak hipermarkety, dyskonty spożywcze, sieci drogeryjne, sieciowe punkty sprzedaży prasy, a z drugiej – zmian w polityce ekspozycyjnej i marketingowej prowadzonej w tego rodzaju punktach.

Charakterystyczny był tu dynamiczny rozwój sprzedaży online, w tym tradycyjnie postrzeganych e-księgarń, internetowych dyskontów książkowych, a także rozwój swoistego pośrednictwa w obrocie książką w sieci poprzez wzrost aktywności portali aukcyjnych (przede wszystkim Allegro. pl). Coraz istotniejszą rolę odgrywa także osobista aktywność wydawców, realizowana przez firmowe e-księgarnie.

Wydawcy stoją przed zadaniem optymalizacji już istniejących oraz wykreowania nowych modeli biznesowych w obszarze dystrybucji treści cyfrowych. Dystrybucja książek w plikach stanowi obecnie integralną część działalności produkcyjnej i handlowej znacznej części najaktywniejszych firm wydawniczych. Wciąż jednak udział sprzedaży oferty cyfrowej w całym rynku książki kształtuje się na poziomie 3-4 proc., a sam segment nie notuje już tempa rozwojowego z lat 2011-2012, kiedy przychody ze sprzedaży książek cyfrowych rosły nawet o 150 proc. w ujęciu rok do roku. Obecnie budowa rynku odbywa się w sposób organiczny, poprzez konsekwentne, aczkolwiek dość wolne powiększanie oferty oraz dzięki kreacji nowatorskich narzędzi promocyjno-marketingowych. Najistotniejszy dla powodzenia tych starań wydaje się proces budowania społeczności e-czytelników, a zatem grupy konsumenckiej, która stale rośnie i będzie rosnąć wraz z wymianą pokoleniową i dorastaniem obecnych nastolatków, od dziecka przyzwyczajonych do czytania na monitorze.

Dominujący charakter ma oczywiście sprzedaż transakcyjna, jednak już od 2012 roku na polskim rynku działają systemy sprzedaży, a w zasadzie czasowego udostępniania książkowych plików, które wykorzystują zasadę subskrypcji. Liderem w tym zakresie pozostaje platforma Legimi, która rozwijając własne zasoby i platformę biznesową, próbuje budować bazę klientów i rynek zbytu także dzięki nawiązywaniu współpracy z partnerami zewnętrznymi, jak operatorzy telefonii cyfrowych. Tego rodzaju współpracę realizuje m.in. z firmą T-Mobile.

Mimo kilkuletnich starań na rzecz rozwoju tak scharakteryzowanego systemu sprzedaży, wciąż jego największym problemem pozostaje brak fundamentalnego dla całego procesu elementu, jakim jest świadomy użytkownik o wykształconej już potrzebie konsumenckiej i gotowości płacenia za e-treści. Kolejne ograniczenie leży także w istocie dystrybucji abonamentowej, która we wszystkich funkcjonujących obecnie systemach przybiera de facto formę nie sprzedaży, a wypożyczania, bowiem klient zamiast pliku na własność otrzymuje czasowy dostęp do wybranej publikacji.

Niezmiennie subskrypcja e-książek przegrywa również na atrakcyjności w konkurencji z innymi e-produktami kulturalnymi. Zazwyczaj wypożyczanie książek jest bowiem droższe od filmu (cena głośnej nowości filmowej w VOD waha się pomiędzy 12,90 a 15,90 zł) czy muzyki. Klient nie uznaje także argumentów dotyczących okresu, na jaki udostępniana jest książka, przykładowo 30 lub 60 dni, podczas gdy emisja filmu ma charakter jednorazowy. Ostatecznie decyzja zakupowa zależy od tego, jakie środki finansowe musi zainwestować w uzyskanie dostępu do treści.

Jednym ze skutecznych narzędzi zwiększania lub chociażby utrzymania przychodów na bezpiecznym poziomie jest ich dywersyfikacja. Innym, często wykorzystywanym sposobem wzrostu obrotów firmy, jest kapitałowa konsolidacja, w tym także uwzględniająca powstawanie finansowych związków między podmiotami z różnych sektorów rynku, np. wydawców z detalistami.  Z wcześniejszych inwestycyjnych aktywności wydawców z ostatnich lat, które z powodzeniem kontynuują swoją działalność, warto wymienić m.in. zaangażowanie wydawnictwa Znak w dystrybucję e-książek i rozwój platformy Woblink, powołanej do życia przez spółkę-córkę krakowskiej oficyny, czyli Wydawnictwo Otwarte, jak również kapitałowe zaangażowanie
w serwis społecznościowy Lubimyczytać.pl. Kolejny przykład, to rozwój należącej do Grupy EM & F spółki Biblioteka Akustyczna, która produkuje audiobooki. W obszarze dywersyfikacji przychodów aktywna w ostatnim okresie była również Grupa Helion, która z powodzeniem rozwija platformę z cyfrowymi książkami Ebookpoint.pl, a także uruchomiła kolejny serwis dedykowany kursom edukacyjnym wideo Videopoint.pl.

Zrealizowano ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego