We wtorek 29 października, w dniu 100. rocznicy urodzin Zbigniewa Herberta, w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu została otwarta wystawa szkiców artysty zatytułowana „Próg pytania. Rysunki Herberta”.

Wystawa obejmuje 54 faksymilia rysunków Zbigniewa Herberta wybranych z niemal 5000 szkiców zawartych w 290 szkicownikach podróżnych. Rysunkom towarzyszy prezentacja pierwodruków tomów poetyckich i zbiorów eseistycznych, wyborów korespondencji oraz rozmaitych Herbertianów. Organizatorzy zapraszają na spotkanie z Herbertem za pośrednictwem jego twórczości, fotografii, czytanych przez niego wierszy oraz wspomnień. Kuratorami wystawy są: Katarzyna Haber z NCK i Marta Stawska-Puchalska z BUP.

Otwarcie wystawy, objętej honorowym patronatem prof. dr hab. Bogumiły Kaniewskiej, Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbyło się w dwóch odsłonach. O godz. 13. odbył się wernisaż, a godz. 17. Herbertowski wieczór urodzinowy, który miał formę przyjęcia urodzinowego, spotkania przyjaciół poety, poezji i sztuki. Gośćmi specjalnymi spotkania byli literaturoznawcy i historycy sztuki: prof. Agata Stankowska, prof. Edward Balcerzan i prof. Michał Haake z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Całość twórczej spuścizny poety, zarówno literackiej, jak i graficznej, przechowywana jest w Archiwum Zbigniewa Herberta w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Rysunkom prezentowanym na wystawie towarzyszy prezentacja podwójnego debiutu poetyckiego Zbigniewa Herberta (niezamierzonego – w tygodniku „Dziś i Jutro” z 17.09.1950 roku oraz książkowego – w almanachu poetyckim „…każdej chwili wybierać muszę” z 1954 roku), pierwodruków tomów poetyckich i zbiorów eseistycznych, wyborów korespondencji oraz rozmaitych Herbertianów.
Rysunki Herberta powstawały na przestrzeni ponad 40 lat, wykonywane były na różnych podłożach i różnymi technikami (długopis, flamaster, ołówek, rzadko akwarela), przez co tylko część oryginałów można bezpiecznie eksponować. Ze względów konserwatorskich organizatorzy zdecydowali się zaprezentować na wystawie faksymilia, czyli wierne reprodukcje wybranych prac.

Zbigniew Herbert nie był historykiem sztuki (podobnie jak nie studiował historii literatury). Był pasjonatem, karmił się sztuką. Od pierwszej podróży zagranicznej w 1958 roku konsekwentnie wybierał miejsca sztuką emanujące: Francję, Włochy, Grecję, w której był zakochany. Wybierał sztukę starożytną, średniowieczną, renesansową, mieszczańskie malarstwo holenderskie XVII wieku, szczególnie „małych mistrzów”. Potrafił spędzić w muzeum kilka godzin przed jednym płótnem, notując, a zamiast fotografii wybierając szkicowanie detali czy kompozycji. Świadectwem tych fascynacji są zachowane w Archiwum notesy i szkicowniki zawierające tysiące rysunków.

Jego fascynację historią sztuki odnajdujemy w tomach esejów publikowanych częściowo już po śmierci poety: „Barbarzyńca w ogrodzie” (1962), „Martwa natura z wędzidłem” (1993), „Labirynt nad morzem” (2000), „Mistrz z Delft” (2008), ale i w wierszach: „Dedal i Ikar” (z tomu „Struna światła”, 1956) przywołujący obraz Pietera Bruegela Starszego „Pejzaż z upadkiem Ikara” z ok. 1557, „Apollo i Marsjasz” („Studium przedmiotu”, 1961): obraz odialogiem z bohaterką płótna Leonarda da Vinci, „Pan Cogito spotyka w Luwrze posążek Wielkiej Matki” („Pan Cogito”, 1974) i wielu innych.

Wystawa była prezentowana w maju i w czerwcu w Warszawie, w Galerii Narodowego Centrum Kultury w Kordegardzie przy Krakowskim Przedmieściu.

Wystawa powstała we współpracy Narodowego Centrum Kultury, Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, Galeria Kordegarda i Biblioteki Narodowej.

Ekspozycja czynna będzie do 31 stycznia przyszłego roku.

źródło: NCK