W Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza przy Rynku Starego Miasta 20 w Warszawie w okresie wakacyjnym (12 czerwca – 31 sierpnia) trwa wystawa zatytułowana „Hiszpański dla dzieci”. Jej tematem nie jest jednak nauka języka obcego, lecz dorobek Stanisława Hiszpańskiego (1904-1975), malarza, grafika, rysownika i ilustratora wielkich dzieł literatury, powieści, baśni i bajek, modlitewników, znawcy korzeni kultury śródziemnomorskiej i polskiej, uczestnika misji archeologicznych. Z wykształcenia architekta.
Był członkiem słynnej warszawskiej rodziny Hiszpańskich, prowadzących od 1838 do 1944 roku firmę szewską o światowej renomie. Był jej sukcesorem, ale firma uległa zniszczeniu w czasie Powstania Warszawskiego i nie odrodziła się.
Ekspozycja w Muzeum Literatury przygotowana została przede wszystkim z myślą o publiczności najmłodszej i bardzo młodej. Zostaną zaprezentowane ilustracje powstałe na przełomie lat 40. i 50. XX wieku, z których większość nie była dotąd publikowana w wydawnictwach książkowych. Będzie to okazja poznania wspaniałego poczucia humoru Stanisława Hiszpańskiego i bogatej, zróżnicowanej stylistyki jego szkiców i rysunków, a zarazem uruchomienia własnej wyobraźni.
Stanisława Hiszpańskiego kojarzony jest przede wszystkim z cyklami ilustracji do wielkich eposów i mitów starożytnych – „Odysei”, „Eneidy”, „Legend Sumeryjskich”. Wystawa w Muzeum Literatury przybliża natomiast najmniej znany, ale za to niezwykle fascynujący wycinek jego twórczości, jakim są ilustracje do bajek i opowieści dla najmłodszych.
Pod wodzą „Pana Świerszcza” zwiedzający wkroczą w świat, w którym postacie z „Calineczki” Hansa Christiana Andersena oraz „Bajki o rybaku i rybce” Aleksandra Puszkina spotykają się z cwanym wilkiem i nieostrożnymi koźlętami z książki Jana Grabowskiego, rozbrykanym Wodziczkiem, wyruszającym na wyprawę w socrealistyczny świat oraz kozą-elegantką, którą skusił czepiec, suszący się na sznurze. Na wystawie nie tylko przedstawiono historie tych barwnych postaci, ale ukazano też same mechanizmy opowiadania i tworzenia baśniowych narracji przy wykorzystaniu ilustracji. Znaczną część działań zostanie oddana w ręce zwiedzających, którzy mogą stworzyć własne wersje bajkowych postaci z ilustracji Stanisława Hiszpańskiego, zestawić je ze sobą według własnej fantazji, a także zmieniać ich losy i koleje przygód.
Muzealne bajkowe uniwersum nie ograniczy się do samej przestrzeni wystawy! Zaopatrzeni w specjalną mapę-przewodnik dla dzieci, razem z Panem Świerszczem młodzi widzowie mogą zagłębiać się w zakamarki Muzeum i sprawdzić, jakie jeszcze baśniowe stwory mogą się w nich ukrywać. Do tego odbywają się warsztaty rodzinne, oprowadzania dla młodszych i starszych widzów oraz na spotkania wokół Stanisława Hiszpańskiego. W tegoroczne wakacje warto zajrzeć do Muzeum Literatury!
Stanisław Hiszpański przyszedł na świat w słynnej rodzinie Hiszpańskich, która przez ponad sto lat – od 1838 do 1944 roku – prowadziła w Warszawie renomowany zakład szewski. Był spadkobiercą i pracownikiem rodzinnej firmy, ale jego prawdziwymi pasjami była sztuka, lotnictwo i harcerstwo.
Ukończył architekturę na Politechnice Warszawskiej. Od czasów przedwojennych rozwijał twórczość malarską, graficzną i rysowniczą. Był znawcą kultury śródziemnomorskiej i słowiańskiej, brał udział w misjach archeologicznych. Ilustrował wielkie dzieła literatury starożytnej – „Odyseję”, „Eneidę”, „Epos o Gilgameszu”, a także utwory religijne, powieści historyczne i książki popularnonaukowe. Współpracował m.in. z wydawnictwami Nasza Księgarnia, Książka i Wiedza, Ars Christiana, Sport i Turystyka, Znak. Ponadto był harcmistrzem, taternikiem, instruktorem narciarstwa i kajakarstwa oraz propagatorem awiacji.
Piękną kartę zapisał także jako wojskowy. W 1918 roku, jako czternastolatek, próbował zaciągnąć się do Legionów, został z nich jednak relegowany ze względu na zbyt młody wiek. W 1920 roku walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w obronie Wilna i Warszawy. Miłośnik lotnictwa, w 1930 roku został jednym z pierwszych absolwentów Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Brał udział w wojnie obronnej 1939 roku, trafił do niemieckiej niewoli. W obozie jenieckim – Oflagu II C w Woldenbergu był współzałożycielem i kierownikiem plastycznym eksperymentalnego teatru kukiełek. Po wojnie, pracując w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym, opracował m.in. „Krótki słownik terminów lotniczych”. Karierę wojskową zakończył w stopniu majora.
Prace malarskie, graficzne i rysunkowe Stanisława Hiszpańskiego były prezentowane na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych, m.in. w Klubie Inteligencji Katolickiej w Warszawie (1961, 1964, 1965), Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym (1974), Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie (1977), CBWA „Zachęta” w Warszawie (1979), Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie (1988) i Muzeum Narodowym w Gdańsku (1998) oraz na wystawach zbiorowych. Jego dzieła znajdują się w zbiorach m.in. Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie i Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.
Kuratorką wystawy w Muzeum Literatury jest Anna Lebensztejn, koordynacja: Sonia Jaszczyńska, współpraca merytoryczna: Bogumiła Hiszpańska i Karolina Vyšata.
Dzieła i publikacje prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Bogumiły Hiszpańskiej, córki Stanisława Hiszpańskiego, archiwum Wydawnictwa Nasza Księgarnia oraz kolekcji prywatnych.
Wystawa zrealizowana z okazji 50. rocznicy śmierci Stanisława Hiszpańskiego. Dofinansowano ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza jest finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego
W roku 2000 nazwano jedną z ulic w Warszawie imieniem Rodziny Hiszpańskich w uznaniu zasług pięciu członków rodu, wśród nich Stanisława Hiszpańskiego – artysty malarza. Do roku 2013 odbyło się 53 wystaw prac Stanisława Hiszpańskiego.
