Chorwacka pisarka Ivana Šojat została tegoroczną laureatką nagrody literackiej Fric dla najlepszej książki beletrystycznej. W Polsce właśnie ukazała się jej powieść „Unterstadt”.
O nagrodę rywalizowały książki napisane w języku chorwackim, bośniackim, serbskim i czarnogórskim, które miały premierę w Chorwacji w okresie od 1 lipca 2022 roku do 30 czerwca 2023 r.
Ivanę Šojat uhonorowano za powieść „Sama”, w której pisarka porusza kwestie wolności osobistej, wolności wyboru.
„Ta powieść jest właściwie owocem długiej, bardziej podświadomej niż świadomej analizy stanu rzeczy w relacjach damsko-męskich, tj. społecznego spojrzenia na płeć, jej praw, pozycji, możliwości, jakie ma w podejmowaniu decyzji i dokonywaniu wyborów” – mówiła autorka.
Nagroda Fric, której nazwa pochodzi od pseudonimu Miroslava Krležy (chorwackiego pisarza, uważanego za jednego z najwybitniejszych twórców literatury chorwackiej), została ustanowiona przez tygodnik „Express”, a jej celem jest honorowanie książek, które w najszerszym znaczeniu odzwierciedlają współczesny świat.
„Unterstadt” to powieść o wielokulturowym Osijeku, o rodzinie mieszczańskiej o niemieckich korzeniach, o XX wieku, historycznych zawirowaniach, tożsamości, sprawiedliwości i niesprawiedliwości, wojnach, śmierci, strachu, miłości i radości. Los jednej rodziny, miasta i kraju opowiadany jest przez pryzmat czterech pokoleń kobiet, które cierpią z powodu historii i chronią przeszłość, podczas gdy ich mężczyźni prowadzą daremne bitwy i przegrane z góry wojny.
Autorka przedstawia świat, w którym za sprawą dziwacznych gier losu i źle dobranych kart dzieją się często rzeczy najgorsze z możliwych. Głównym motywem, który przewija się przez strony tej powieści, jest ukrywanie się przed przeszłością, co nieuchronnie prowadzi do traumy i nieporozumień. Bo cień przeszłości kładzie się na naszej teraźniejszości i przyszłości.
Ivana Šojat (ur. 1971 roku w Osijeku) ukończyła szkołę średnią o profilu dziennikarskim. Studia na Uniwersytecie w Osijeku przerwała ze względu na wojnę w 1991 roku, zgłosiła się jako ochotnik do chorwackiego wojska. W roku 1993 wyjechała do Belgii, gdzie pracowała jako zagraniczny korespondent „Glasa Slavoniji” (lokalna gazeta z Osijeku). Od ponad dwudziestu lat aktywnie zajmuje się tłumaczeniem literatury z języków angielskiego i francuskiego. Przetłumaczyła około sześćdziesięciu książek dla chorwackich wydawnictw. Współpracuje z wieloma chorwackimi periodykami literackimi. Opublikowała opowiadania: Kao pas (Jak pies), Mjesečari (Lunatycy), Ruke Azazelove (Ręce Azazela), Emet, powieści: Šamšiel, Unterstadt, Ničiji sinovi (Niczyi synowie), Jom Kipur, Ezan, zbiory poezji: Hiperbole, Uznesenja (Wniebowstąpienia), Utvare (Upiory), Sofija plaštevima mete samoću (Zofia zamiata samotność peleryną), Ljudi ne znaju šutjeti (Ludzie nie potrafią milczeć), a także esej I past će sve maske (Wszystkie maski spadną) oraz bajki dla dzieci: Heliot, zmaj gnjezdaš (Heliot, smok z gniazdem) i Selina i mrakovi (Selina i ciemności). Jej książki zostały przetłumaczone na niemiecki, francuski, angielski, włoski, albański, macedoński oraz bułgarski.
