„Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Pawła Juzwy, wspaniałego antykwariusza o imponującej wiedzy, właściciela antykwariatu Gryf”, czytamy w nekrologu zamieszczony 2 grudnia w „Gazecie Stołecznej” i podpisanym przez prof. Tomasza Szarotę z rodziną.
Paweł Juzwa zmarł 22 listopada. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w środę 2 grudnia w parafii Świętej Marii Magdaleny na Wawrzyszewie.
– Miałem z Pawłem sporadyczne kontakty przed laty, ale pamiętam, że była to prawy i odważny człowiek – przekazał Bibliotece Analiz Grzegorz Boguta, szef Niezależnej Oficyny Wydawniczej czyli Nowej, najbardziej znanego wydawnictwa podziemnego, a później założyciel i pierwszy prezes Polskiej Izby Książki oraz wydawca.
Wraz z odejściem Pawła Juzwy, legendy warszawskiego rynku antykwarycznego, kończy się epoka w dziejach polskiej książki. Był podziemnym wydawcą przed rokiem 1989, potem jego oficyna Gryf podjęła oficjalną działalność, a do historii polskiego księgarstwa przeszedł przede wszystkim jako twórca i właściciel antykwariatu Gryf założonego w roku 1994.
Początkowo antykwariat mieścił się w Warszawie przy ul. Foksal 10, a przed 23 laty został przeniesiony na ul. Dąbrowskiego 71, gdzie dalej funkcjonuje. I będzie funkcjonował, bo jego najbliżsi przekazali: „Wiele osób martwi się co będzie dalej z Gryfem. Proszę się nie obawiać! Pomimo ogromnej straty, firma będzie nadal prężnie działać i rozwijać swoją ofertę. Miejsce to na trwałe wtopiło się w krajobraz Mokotowa i tak pozostanie!”.
Paweł Juzwa urodził się w 1960 roku, studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim. Jego kontakt z książką drugiego obiegu rozpoczął się w roku 1978 od kolportażu wydawnictw podziemnych. W latach 1980-1981 pracował w oficynie wydawniczej Signum, która publikowała m. in. książki Miłosza, Grynberga, Hłaski czyli autorów, których wówczas zakazywano drukować, a których wreszcie można było udostępnić czytelnikom. Po wprowadzeniu stanu wojennego Paweł Juzwa stał się współzałożycielem wydawnictwa Errata. Od 12 sierpnia 1982 roku do 18 stycznia 1983 roku był aresztowany, bo „gromadził i uczestniczył w rozpowszechnianiu materiałów bezdebitowych zawierających fałszywe wiadomości” i osadzony w Areszcie Śledczym na warszawskim Mokotowie.
Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf została utworzona w 1988 roku przez Pawła Juzwę i Sławomira Sielewicza, okładki projektował Jerzy Zgorzelski. W okresie działalności podziemnej opublikowano 15 książek, drukowanych na tzw. dojściach, w państwowych zakładach poligraficznych, głównie w Warszawie przy ul. Hożej, gdzie również wykonywana była oprawa introligatorska, w nakładach po 1-3 tys. egz. Wydawnictwo specjalizowało się w tematyce historycznej i literaturze pięknej. Książki kolportowano na terenie całego kraju. Od 1990 wydawnictwo kontynuowało działalność w oficjalnym obiegu, utrzymując dotychczasowy profil.
Sukcesem Warszawskiej Oficyny Wydawniczej Gryf było przyznanie jej Nagrody im. prof. Jerzego Skowronka w pierwszej edycji tego wyróżnienia w 1996 roku za pracę „Jak rozbić rosyjskie imperium. Idee polskiej polityki wschodniej 1733–1921”, której autorem był dr Andrzej Nowak, wówczas młody historyk z Krakowa, a obecnie znany naukowiec i publicysta, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
„Wielki erudyta, człowiek nienagannych manier i ogromnego poczucia humoru. Człowiek prawy, który w trudniejszych, prl-owskich czasach wiedział jak się zachować, aby zachować się jak trzeba, za co zapłacił aresztowaniem i odsiadką. Będzie Pana bardzo brakowało, Panie Pawle. Spoczywaj w pokoju!”, czytamy w jednym z wpisów w internecie.
W wywiadzie zamieszczonym w sieci Paweł Juzwa stwierdził: „nie wiem, czy zmieniłem czyjeś życie poprzez książkę, którą poleciłem, ale ludzie do mnie wracają. Od lat zajmuję się książkami – niektórych klientów znam od bardzo dawna i umiem dobrać im odpowiednie lektury. Rola antykwariusza polega również i na tym, by znaleźć klientowi książkę, którą chce przeczytać , a o której nigdy wcześniej nie słyszał. Chodzi o to, by przed ludźmi odkrywać nowe światy, by nie tkwili w tym, co już znają”.
Paweł Juzwa był pasjonatem literatury, bibliofilem i doświadczonym antykwariuszem. Przez lata samodzielnie radził sobie z utrzymaniem antykwariatu, jednak we wrześniu tego roku jego bliscy postanowili poprosić internautów o pomoc. Na portalu Facebook powstało wydarzenie „Razem dla Antykwariatu Gryf”, które stworzyła Justyna Juzwa, kuzynka Pawła.
Jak informowaliśmy, od początku roku antykwariusz zmagał się z trudnym do zdiagnozowaniem nowotworem. Na dodatek silnie odczuł także skutki pandemii. Z tego powodu rodzina antykwariusza zdecydowała się nagłośnić sprawę w sieci, ale nie prosili o datki na wirtualną zbiórkę, a o zakupy w antykwariacie i rozmowę z antykwariuszem.
Antykwariat Gryf zlokalizowany jest na warszawskim Mokotowie przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 71. Zakupy można robić od poniedziałku do piątku w godz. 11-19 oraz w sobotę od 11 do 15.
