środa, 14 lipca 2021
Zmarł przewodnik i przyjaciel polskich poetów i pisarzy

„Kraków, miasto rodzinne, opłakuje Leonarda Neugera, slawistę, nauczyciela akademickiego i tłumacza, działacza pierwszej ‘Solidarności’”, napisał Michał Nogaś we wspomnieniu zamieszczonym w „Gazecie Wyborczej” z 12 lipca. Leonard Neuger urodził się 2 kwietnia 1947 roku w Krakowie, zmarł przed paroma dniami – w piątek 9 lipca, też w Krakowie, do którego wrócił w 2015 roku.

W latach 1965-71 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. W marcu 1968 roku uczestniczył w protestach studenckich, był członkiem komitetu strajkowego studentów uczelni krakowskich. Za próbę założenia organizacji studenckiej został aresztowany pod koniec kwietnia 1968 roku i we wrześniu tegoż roku skazany na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w kwocie 4 tys. zł. Powrócił na studia i w 1970 roku obronił pracę magisterską napisaną pod kierunkiem prof. Kazimierza Wyki, w latach 1970-1974 pracował jako nauczyciel języka angielskiego w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie. Od 1974 do 1982 roku pracował w Instytucie Literatury i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie w 1978 roku obronił pracę doktorską „Kazimierz Wyka jako krytyk literacki w latach powojennych”, napisaną pod kierunkiem prof. Ireneusza Opackiego. Był jednym z założycieli „Solidarności” na Uniwersytecie Śląskim, kierował Komisją Zakładową związku. W 1981 roku został redaktorem pisma „Tygodnik Katowicki” wydawanego poza cenzurą przez Region Śląsko-Dąbrowski NSZZ „Solidarność”. Został internowany 18 grudnia 1981 roku i więziony do czerwca 1982 roku w zakładach karnych w Szerokiej i Uhercach. Uniemożliwiono mu powrót do pracy na uniwersytecie. W kwietniu wyemigrował do Szwecji i w tym samym roku rozpoczął pracę w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu w Sztokholmie. W 1993 roku uzyskał habilitację, a w 1995 roku otrzymał tytuł profesora języka i literatury polskiej. W 2003 roku został dyrektorem Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Sztokholmskiego.

Autor ponad 200 prac naukowych, krytycznych, eseistycznych na tematy związane z polską literaturą współczesną i teorią przekładu. Był współpracownikiem i korespondentem czasopism emigracyjnych oraz Szwedzkiego Radia i BBC.

Tłumaczył z języka szwedzkiego: „Dziki rynek: Żywym i umarłym” T. Tranströmera (1989),  „Fredmanowe Posłania i Pieśni” C.M. Bellmana (1991), „Elegie” E.J. Stagneliusa (1991),  „Moja przedmowa do ciszy” T. Tranströmera (1992), „Imieniny Salomona” R. Tornborg (1993), „Muzeum motyli” T. Tranströmera (1994), „Poezje wybrane” H. Martinsona (z Januszem Bogdanem Roszkowskim, 1995), „Gondola żałobna” T. Tranströmera (1996), „4 monodramy sala” P K. Frostenson (1999), „Ogród” M. Florina (1999), Marcia Sá Cavalcante Schuback „Pochwała nicości. Eseje o hermeneutyce filozoficznej” (2008) oraz T. Tranströmer „Wiersze i proza 1954-2004” (z Magdaleną Wasilewską-Chmurą 2012).

Autor tomu „Dosyć żartów” (1993), a także „Pomysłów do interpretacji. Studia i szkice o literaturze polskiej” (1997) oraz „Z perspektywy tłumacza. Szkice o literaturze szwedzkiej” (1996) i „Ćwiczenia z wrażliwości. Duże i małe szkice literackie” (2006), a także „Zwierciadło. Andriej Tarkowski w rozmowie z Jerzym Illgiem i Leonardem Neugerem” (2016). Publikował m.in. w: „Dekadzie Literackiej”, „Tekstach Drugich”, „Zeszytach Literackich”, „Signum” i „Lyrikvännen”.

Laureat Svenska Akademiens Översättarpris (1989), Svensk-Polsk Samfundets Pris (1991), Författarfondens Premium (1992) oraz literackiej nagrody „Zapadu” (1995). Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi RP (1993) i Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP (2004) oraz Krzyżem Wolności i Solidarności (2014). W 2017 roku otrzymał Svenska Akademiens pris för översättning av svensk literatur. Był Profesorem Honorowym Uniwersytetu Śląskiego (2011).

Członek Związku Pisarzy Szwedzkich, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (do sierpnia 2020 roku), Towarzystwa Bellmanowskiego w Szwecji i Stowarzyszenia Slawistów Szwedzkich.

Michał Nogaś wspomina, że „Neuger był przewodnikiem i przyjacielem polskich poetów i pisarzy, dbał o ich promocję w Szwecji. W znaczący sposób przyczynił się do zainteresowania ich twórczością członków Szwedzkiej Akademii. Konsekwentnie zapraszał do Sztokholmu m. in. Wisławę Szymborską i Olgę Tokarczuk”.

Podaj dalej
Autor: (fran), Foto: Wikipedia
Źródło: Źródło: Wikipedia, Uniwersytet Jagielloński, „Gazeta Wyborcza”