Instytut Cervantesa poinformował, że w maju do Polski przyjeżdża katalońska autorka Marta Carnicero Hernanz, która od tego roku jest znana również polskim czytelnikom. W lutym nakładem Biura Literackiego ukazał się przekład jej najnowszej powieści „Matrioszki”.
W „Matrioszkach” Carnicero w sugestywny sposób ukazuje przemoc wobec kobiet, którą często uważa się za „efekt uboczny” wojen. Splata w swej powieści losy dwóch bohaterek: Hany, ocalałej z gwałtu podczas wojny na Bałkanach, oraz poszukującej swojej tożsamości Sary, nastolatki z Barcelony. Obie próbują zmierzyć się z trudną przeszłością i dziedziczoną traumą.
Pisarka będzie promować swą wydaną po polsku powieść kolejno w Kołobrzegu, Krakowie i Warszawie. Pierwszy przystanek jej literackiego tournée – organizowanego przez Instytut Cervantesa w Warszawie oraz polskiego wydawcę – zaplanowano na 9 maja. Tego dnia Marta Carnicero spotka się z czytelnikami na kołobrzeskim festiwalu TransPort Literacki w ramach sekcji Tu i Teraz / Proza.
Drugie spotkanie odbędzie się 13 maja w krakowskim Instytucie Cervantesa. Na finał natomiast przewidziano udział katalońskiej autorki w Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie. Wraz z Magdaleną Genow, autorką „Złodziejki matek” (wydanej również przez Biuro Litearckie), spotka się z publicznością 16 maja o godz. 15 w Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Dyskusję będzie prowadzić Sylwia Chutnik.
Twórczość Marty Carnicero zyskała uznanie zarówno w Hiszpanii, jak i poza jej granicami. Katalońska autorka, z zawodu inżynierka przemysłowa i nauczycielka technologii, łączy wykształcenie techniczne z wrażliwością społeczną. Jej prozę charakteryzuje głębokie zanurzenie w psychologię postaci oraz trudna tematyka społeczna i osobista.
W swych powieściach – pisanych po katalońsku, a następnie przekładanych na hiszpański i inne języki – Marta Carnicero konsekwentnie bada złożone relacje rodzinne, pamięć zbiorową, traumę oraz miejsce kobiet w historii. Ich wspólnym mianownikiem są przenikliwość psychologiczna oraz krytyczne spojrzenie na kulturowe role płci. Krytycy podkreślają precyzję jej narracji i empatię wobec wewnętrznych rozterek bohaterów.
Urodzona w 1974 roku w Barcelonie autorka zadebiutowała w 2016 roku powieścią o rodzinnej intymności „El cel segons Google” („Niebo według Google’a”), która przyniosła jej nominację do nagrody Estado Crítico. Druga powieść – „Coníferes” („Sosny”) – ukazała się w Katalonii cztery lata później. Hiszpańskojęzyczne wydanie zebrało pochwały za śmiałe operowanie suspensem psychologicznym, a równocześnie porównywane było do wczesnych powieści Jaume Cabré.
Literacki talent Marty Carnicero potwierdziło w 2022 roku jej trzecie dzieło „Matrioszki”, wydane po polsku w lutym tego roku. Ta trudna opowieść o macierzyństwie narzuconym przez gwałt, z wojną w Bośni w tle, przyniosła pisarce międzynarodowy rozgłos. Jak podkreśla Biuro Literackie, historia opowiedziana przez Martę Carnicero pokazuje, że trauma – niczym rosyjska lalka matrioszka – skrywa kolejne warstwy, które literatura może wydobyć.
„Marta Carnicero Hernanz w swojej przejmującej powieści splata losy Hany i Sary, dwóch kobiet, które na różnych krańcach Europy próbują zmierzyć się z trudną przeszłością i dziedziczoną traumą. Opuszczenie rodzinnych stron, izolacja, systemowa przemoc i złożone relacje rodzinne tworzą wnikliwy obraz wpływu historii na tożsamość i więzi międzyludzkie. Klarowna i pełna empatii proza katalońskiej pisarki, doceniona m.in. przez Pedra Almodóvara, rzuca światło na przemoc wobec kobiet jako narzędzie destrukcji społecznej i osobistej, oferując czytelnikom głęboką refleksję nad zadośćuczynieniem oraz znaczeniem macierzyństwa” – czytamy w nocie wydawcy.
Książka skłania do refleksji na temat ludzkich więzi, wykorzenienia, poszukiwania tożsamości i porozumienia między ludźmi z różnych kultur. Krytycy („La Razón”, „El Cultural”, „Valencia Plaza”) podkreślali feministyczny wymiar utworu i odwagę w dokumentowaniu niewygodnej prawdy o gwałcie jako broni wojennej. „El País” określił „Matrioszki” jako „operację chirurgiczną na ludzkim cierpieniu”, a Pedro Almodóvar wyznał, że powieść bardzo go poruszyła. Reżyser wyraził nawet zainteresowanie jej potencjalną adaptacją filmową.
„Matrioszki” zdobyły nagrodę Estado Crítico 2024 i umocniły pozycję Carnicero na hiszpańskim rynku literackim.
