Książka edukacyjna Sprzedaż podręczników szkolnych wzrosła w 2002 roku o ok. 4-4,5 proc. - wynika ze wstępnych danych uzyskanych od wydawców. Nie jest to zły wynik zważywszy na ogólną mizerię w branży edytorskiej, ale w porównaniu z tempem wzrostu w latach poprzednich możemy już mówić o stagnacji. Prognozy na następne lata też nie są budujące. Od 1995 do 2001 roku wartość sprzedaży podręczników szkolnych zwiększyła się o blisko 250 proc. W latach 1995-98 wzrost spowodowany był przede wszystkim systematycznym podnoszeniem cen książek przez wydawców, a także szerszą ofertą tzw. publikacji okołopodręcznikowych (zeszyty ćwiczeń, atlasy, różne materiały dydaktyczne). Od 1999 roku sprzedaż rosła w wyniku reformy oświaty. Konieczność wymiany starych podręczników na nowe, zgodne z tzw. podstawą programową, była dla wydawców historyczną szansą, z której większość znakomicie skorzystała. W 1999 roku wartość sprzedawanych podręczników wzrosła o 25 proc., w 2000 roku o 24 proc., w 2001 roku - o 11 proc. W krótkim okresie w elitarnej grupie (w 2001 roku 28 fi rm) wydawnictw o rocznych obrotach przekraczających 5 mln USD znalazło się aż 8 ofi cyn specjalizujących się w książce oświatowej; obok WSiP są to: Nowa Era, MAC, Żak, GWO, Wydawnictwo Szkolne PWN, Juka-91 i M. Rożak. CIĘCIA KOSZTÓW 2001 rok zamykał pierwszy pełny cykl reformy w szkole podstawowej i gimnazjum. W 2002 roku rozpoczęła się reforma w szkołach ponadgimnazjalnych. Wydawcy przygotowali ponad sto nowych podręczników do liceum, do niektórych przedmiotów, jak język polski, matematyka, historia było po kilkanaście konkurujących ze sobą tytułów. Podaż towaru była ogromna, zważywszy, że wartość rynku zbytu dla pierwszych klas liceum można szacować na ok. 35 mln zł. Przygotowanie, wypromowanie i wydrukowanie nowego podręcznika to nierzadko koszt ponad 100 tys. zł. Łatwo policzyć, że większości wydawców w pierwszym roku reformy w liceum nie zwróciły się poniesione inwestycje, a to będzie zapewne oznaczało cięcia kosztów. Już zresztą zwalnia się w niektórych firmach pracowników, ogranicza produkcję i wydatki na promocję. Rozpoczynające się w połowie marca Targi Książki Edukacyjnej ,Edukacja" po raz pierwszy w swojej historii odnotują spadek liczby wystawców. Bo po raz pierwszy od początku lat 90. jest gorzej. Oczywiście nie wszystkich recesja dotyka w jednakowy sposób. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne zrealizowały w 2002 roku rekordowy zysk netto w wysokości 26 mln zł i również po raz pierwszy od dziesięciu lat nie spadły udziały w rynku podręcznikowego potentata. Ze wstępnych danych wynika, że 2002 rok był dobry dla Wydawnictwa Szkolnego PWN, GWO, Operonu, Stentora… Ogromnym wzrostem sprzedaży (o 66 proc.) szczyci się Nowa Era, ale trzeba pamiętać, że na początku ubiegłego roku nastąpiła fuzja Nowej Ery i poznańskiej ofi cyny Arka. Gdyby porównać obroty obydwu fi rm za rok 2001 i 2002 to wzrost wynosi zaledwie 1 proc. Podobnie inny duży prywatny wydawca - MAC Edukacja - nie osiągnął w 2002 roku znaczącego wzrostu. DELIKATNA KWESTIA PIENIĘDZY W najbliższych latach wydawcy edukacyjni staną przed trzema zasadniczymi problemami. Pierwszy to niż demograficzny. Co roku więcej uczniów kończy, niż podejmuje naukę. Kurczy się rynek zbytu, więc jeśli wydawcy nie zaczną podnosić cen książek, to ich obroty muszą zacząć spadać. Tu pojawia się jednak drugi problem - ograniczone możliwości nabywcze polskich rodzin. Bezrobocie przekracza już 18 proc., wielu osób nie stać na zakup nowych podręczników, dlatego trudno podnosić ich ceny. Już dziś szacuje się, że ok. 40 proc. uczniów korzysta z książek używanych, które są odkupywane od uczniów starszych klas. Trzeci problem to dystrybucja. Niemal wszystkie polskie hurtownie notowały w latach 2000-02 straty. Książka Szkolna, Reprint i Sezam prowadzą postępowania układowe z wydawcami. Wkra ma ujemne kapitały własne i hurtownię uratować może jedynie zapowiadana inwestycja Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych. W nie najgorszej kondycji są jeszcze: Nova, MarKa i hurtownie skupione w grupie Wikr Konsorcjum, zwiększa też udział w rynku sprzedaży podręczników Matras. Nie zmienia to jednak faktu, że wydawcy mogą mieć w tym sezonie problem z …