Pięć wybitnych prac zostało nagrodzonych w tegorocznej edycji Nagród Historycznych „Polityki”.
Gala Nagród odbyła się we wtorek 17 maja tradycyjnie w siedzibie redakcji tygodnika „Polityka” przy ul. Słupeckiej w Warszawie.
Spośród 15 książek nominowanych do nagrody jury pod przewodnictwem red. Mariana Turskiego uhonorowało w poszczególnych kategoriach:
w kategorii „Prace naukowe – monografie” zwyciężyła książka Marcina Stasiaka zatytułowana „Polio w Polsce 1945-1989. Studium z historii niepełnosprawności (Universitas)
w kategorii „Prace popularnonaukowe” Marcina Górnego „Polska bez cudów. Historia dla dorosłych” (Agora)
za najlepszy debiut w kategoriach „Monografie, prace naukowe oraz prace popularnonaukowe i publicystyka” uznano rozprawę Marii Ferenc „Każdy pyta, co z nami będzie. Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie (Żydowski Instytut Historyczny)
w kategorii „Pamiętniki, relacje, wspomnienia” nagrodzono „Pamiętniki” Stefan Kieniewicz (Znak)
w kategorii „Wydawnictwa źródłowe” „Listy do mojej siostry 1947-1973” Lili Fuchsberg (Austeria).
[na zdjęciu Catherine Ravet (Lili Fuchsberg), laureatka w kategorii „Wydawnictwa źródłowe” i red. nacz. Jerzy Baczyński]
W czterech kategoriach laureaci otrzymują nagrody pieniężne w wysokości po 10 tys. zł brutto, a nagroda za debiut wynosi 7 tys. zł brutto.
Do tegorocznej edycji Nagród Historycznych „Polityki” zgłoszono 177 pozycji, z których jury nominowało 15 książek – po trzy w każdej z pięciu kategorii.
– Książki, które dotarły do puli finałowej, były rozpatrywane pod wieloma aspektami. Liczył się warsztat historyczny, biegłość autora w dotarciu do źródeł, wprowadzenie nowego tematu bądź nowatorskie ujęcie już znanego, sposób argumentacji. I kunszt pisarski – podkreślił Jerzy Baczyński, redaktor naczelny tygodnika „Polityka”, który był gospodarzem spotkania. Podkreślił, że „możemy powoli przywracać normalność: ogłoszenie i wręczenie Nagród Historycznych ‘Polityki’ odbyło się w siedzibie redakcji” – po dwóch latach przerwy.
Redaktor Marian Turski, który – jak przypomniał Jerzy Baczyński – niedawno otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie (uroczystość odbyła się 23 marca, a zaszczytną godność nadano za „szlachetne wypełnianie misji strażnika pamięci wspólnej, polsko-żydowskiej historii, przywracanie wiary w sprawczą siłę wolnego słowa oraz głęboki moralny wymiar przykazania ‘Nie bądź obojętny’”) w swoim pełnym swady wystąpieniu wymienił trzy książki, które uznał za wybitne i których nie wolno przeoczyć, choć nie trafiły na listę kandydatów do nominacji. Były to: „Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna” autorstwa Michała Przeperskiego (IPN), „Wina, kara, polityka. Rozliczenia ze zbrodniami II wojny światowej” autorstwa Pawła Machcewicza i Andrzeja Paczkowskiego (Znak) oraz „Wstecz” pióra Błażeja Brzostka (Muzeum Warszawy). Do tej listy dodał jeszcze Henryka Wujca „Nadać sens temu światu” (Znak), a o autorze powiedział: „był potomkiem chłopów pańszczyźnianych spod Biłgoraja, ale wybił się do arystokracji: był arystokratą ducha”. I jeszcze Piotra M.A. Cywińskiego „Auschwitz. Monografia człowieka” (Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau), nad którą autor pracował ponad pół dekady.
Redaktor Marian Turski zakończył wystąpienie propozycją: „krótki wniosek – prośba na zakończenie. Adresowana i do redaktora naczelnego, i do sponsorów. Może ufundowalibyśmy Nagrodę Specjalną, którą przyznano by takim książkom jak wyżej wymienione? Na razie: gratulacje dla laureatów i wydawców”.
W tym roku Jury obradowało w składzie: dr hab. Barbara Klich-Kluczewska, prof. dr hab. Dariusz Stola, dr hab. Bożena Szaynok, red. Marian Turski (przewodniczący), prof. dr hab. Wiesław Władyska oraz dr hab. Marcin Zaremba.
Redaktor Jerzy Baczyński przypomniał, że „zaledwie dwa miesiące po przyznaniu ubiegłorocznych nagród odszedł Włodzimierz Borodziej. Wybitny historyk, znawca czasów najnowszych, profesor wykładowca, pracownik Uniwersytetu Warszawskiego, a także uniwersytetów w Tybindze, Marburgu i Jenie, przewodniczący Rady Naukowej Brukselskiego Domu Historii Europejskiej. Dwukrotny laureat Nagrody Historycznej „Polityki”. Cześć Jego pamięci! Do obrad naszej kapituły wnosił ducha przekory i zaczepności, uporu i nonkonformizmu. Właśnie takie przymioty sprawiają, że w interesującej i zarazem napiętej atmosferze intelektualnej wyłaniani są nominaci, a potem laureaci”.
Redaktor Jerzy Baczyński dodał następnie, że „na wakujące miejsce redakcja proponowała, by wybrać kobietę i… spoza Warszawy. Jestem przekonany, że strzał okazał się w dziesiątkę. Bardzo jesteśmy radzi, że pani dr hab. Barbara Klich-Kluczewska, historyczka, pracownik naukowy Zakładu Antropologii Historycznej Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, zgodziła się uczestniczyć w naszej kapitule”.
Ogłoszono też, że „Polityka” po raz siódmy podejmuje współpracę z Festiwalem Literackim w Sopocie i podczas tegorocznej edycji Festiwalu (od 18 do 21 sierpnia) odbędą się spotkania z wybranymi autorami książek nominowanych do tegorocznej Nagrody Historycznej „Polityki”.
Nagrody Historyczne “Polityki” to najstarsza w Polsce nagroda przyznawana publikacjom o tematyce dotyczącej najnowszej historii Polski. Po raz pierwszy Nagrody zostały przyznane 61 lat temu. Nagród nie przyznano tylko dwukrotnie – w roku 1965 i 1981. Przez ten czas „Polityka” nagrodziła ponad ponad 400 laureatów, z których 58 było nagradzanych dwukrotnie lub więcej razy.
