26 lipca zmarł prof. Jerzy W. Borejsza, historyk, badacz totalitaryzmów, historii XIX wieku i powstania styczniowego.
Urodził się 22 sieprnia 1935 roku w Warszawie, był synem Jerzego Borejszy, jednej z najbardziej interesujących, intrygujących i jednocześnie kontrowersyjnych postaci pierwszych lat powojennych w polskiej kulturze, legendarnym twórcą imperium wydawniczego Czytelnika.
Po śmierci ojca został wysłany decyzją władz na radzieckie uniwersytety – w Kazaniu i w Moskwie, doktorat i habilitację obronił na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie do roku 1975 był wykładowcą, a od tego czasu pracował w Instytucie Historii PAN.
Z Uniwersytetu Warszawskiego został usunięty w ramach dokańczania „rugów marcowych”. W latach 1970-2000 pracował w wielu archiwach i wykładał też w uniwersytetach wielu krajów europejskich. W 1975 roku rozpoczął pracę w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. Tam w latach 80. XX wieku uzyskał stopień docenta, a następnie profesora. W latach 1990–91 był wykładowcą – jako profesor wizytujący – na Uniwersytecie w Heidelbergu (Ruprecht-Karls-Universitaet Heidelberg). Od 1996 do 1998 roku był profesorem paryskiej uczelni EHESS (Ecole des hautes etudes en sciences sociales) oraz Uniwersytetu w Dijon. Od 2001 do 2011 roku pełnił stanowisko kierownika Zakładu Systemów Totalitarnych i Dziejów Drugiej Wojny Światowej PAN.
Przez dziesięć lat (2004-2014) był też profesorem na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, najpierw na Wydziale Nauk Historycznych, a następnie na Wydziale Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych. Przedtem, w latach 1991-1996, był dyrektorem Stacji Naukowej PAN w Paryżu.
Był autorem kilkunastu książek i około 400 artykułów drukowanych w 12 językach. Specjalizował się w historii Polski oraz historii powszechnej XIX i XX wieku. Obszar jego zainteresowań badawczych obejmował m.in. powstanie styczniowe – był sekretarzem komisji obchodów setnej oraz sto pięćdziesiątej rocznicy powstania styczniowego, a także emigrację polską XIX w., wojnę krymską, socjalizm europejski w XIX w., historię europejskich totalitaryzmów (zwłaszcza faszyzmu włoskiego) i historię polityczną literatury.
Jesienią 2018 roku Jerzy Borejsza opublikował obszerną wspomnieniowo-eseistyczną książkę zatytułowaną „Ostaniec, czyli ostatni świadek” (Wielka Litera). >>>recenzja z „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI nr 1/19
Był odznaczony Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej. Był członkiem Polskiego PEN Clubu oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
W tym roku udzielił wywiadu, którego skrócona wersja została opublikowana w nr 3/19 „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”, a wersja rozszerzona w nr 2/2019 „Kwartalnika Literackiego Wyspa”
