Historia ludzi, którym przyszło wybierać w sytuacji, gdy każdy wybór był zły.
Dla jednych „niezłomni”, dla innych „bandyci” – historia antykomunistycznego podziemia to jeden z najbardziej zmitologizowanych wątków powojennych dziejów Polski. Nadszedł czas na chłodną ocenę, której podjęło się dwóch znakomitych historyków, prof. Rafał Wnuk i dr Sławomir Poleszak.
W 1945 roku z antykomunistyczną konspiracją związanych było ponad 100 tysięcy kobiet i mężczyzn, a w oddziałach biło się 15-17 tysięcy zbrojnych. Dlaczego po wkroczeniu sowietów do Polski nie złożyli broni? Jak wyglądało ich życie codzienne? Jak zakończyła się ich walka? Autorzy odpowiadają na te pytania w oparciu o historie konkretnych ludzi. Prześwietlają pojedyncze biografie dowódców, takich jak Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, Józef Kuraś ,,Ogień”, Leopold Okulicki „Niedźwiadek” czy Marcelina Malessa „Marcysia”, ale też i zwykłych „leśnych”.
Najdzielniejsi z dzielnych czy błędni rycerze? Romantyczni ideowcy czy przesiąknięci przemocą, bojący się powrotu do normalności weterani? Książka historyków Wnuka i Poleszaka pokazuje, że jakkolwiek wyobrażamy sobie antykomunistyczne podziemie po wojnie, prawda wygląda jeszcze inaczej.
Niezłomni czy realiści? to przykład tego, jak powinno się pisać dziś historię Polski – rzetelnie i w nowoczesnym ujęciu.
Gdy żołnierze AK przystępowali do akcji „Burza” na Wołyniu, gdy ramię w ramię z czerwonoarmistami walczyli o Lwów i Wilno, sądzili, że ich walka będzie ważnym argumentem na rzecz przynależności tych ziem do Polski. Nie wiedzieli, że toczą walkę o sprawę dawno już przegraną. Byli niczym futboliści wkładający cały swój talent i wysiłek, by wygrać mecz, kiedy sędziowie zostali przekupieni, organizator zawodów już wygrawerował na pucharze nazwę przeciwnej drużyny, a do kiosków dostarczono gazety z informacją o ich klęsce.
(fragment książki)
„Niezłomni czy realiści? Polskie podziemie antykomunistyczne bez patosu” Rafała Wnuka i Sławomira Poleszaka
