Czwartek, 5 sierpnia 2021
Przewodnik po najnowszym polskim komiksie

W berlińskim wydawnictwie Christian A. Bachmann-Verlag ukazał się przewodnik po najnowszym polskim komiksie. Jako datę graniczną redaktorki tomu – Kalina Kupczyńska z Uniwersytetu Łódzkiego i Renata Makarska z Uniwersytetu im. Jana Gutenberga w Moguncji – obrały rok 1989 z jego zmianami ustrojowymi i rewolucją, jaką spowodował na rynku książki. Publikacja ta dobrze wpisuje się z jednej strony w obchodzone niedawno 100-lecie polskiego komiksu, z drugiej strony podkreśla i podsumowuje 30-lecie komiksu niezależnego, który narodził się właśnie u progu III Rzeczpospolitej, będąc częścią tzw. trzeciego obiegu literatury czy – szerzej ujmując – kultury.

Do współpracy redaktorki zaprosiły zespół dwadzieściorga autorów i autorek, badaczy, krytyków i autorów komiksu, większość tekstów powstało w języku polskim i było tłumaczonych na język niemiecki. To dość niezwykła konstrukcja, że teksty te – powstałe na zamówienie – najpierw ukazały się właśnie w tłumaczeniu i skierowane są do czytelnika prawie nieznającego polskiego komiksu. Jest to szansą dla rodzimego komiksu, by zagościł na kolejnym rynku, by był po sąsiedzku tłumaczony i czytany.

Tom podzielony jest na pięć rozdziałów: pierwszy wprowadza w problematykę polskiego komiksu po 1989 roku, drugi spogląda na różne gatunki (komiks autobiograficzny, historyczny, superbohaterski, komiks internetowy, komiks dla dzieci itd.) i wybrane tematy polskiego komiksu (komiks i PRL, komiks i historia regionalna), trzeci zajmuje się związkami komiksu z innymi mediami/sztukami: malarstwem, literaturą, filmem, muzyką. Równie ważnym tematem jest w tomie socjologia polskiego komiksu, wybrane artykuły zajmują się tu rynkiem komiksowym, czasopismami komiksowymi, festiwalami i – również – wciąż jeszcze tkwiącą w powijakach krytyką komiksu.

Zwiększenie rozpoznawalności polskich artystów i artystek komiksowych (scenarzystów jak i rysowników) ma na celu ostatni rozdział zamieszczający biogramy i portrety wybranych 70 twórców i twórczyń.

Ukłonem w kierunku sponsorów całego przedsięwzięcia – Polsko-Niemieckiej Fundacji do Spraw Nauki – jak i bezpośrednio niemieckojęzycznych wydawnictw komiksowych i samych czytelników/czytelniczek jest rozdział poświęcony polsko-niemieckim kontaktom komiksowym, pokazujący dość ostrożną wzajemną recepcję, w obu krajach rynek tłumaczeń skupia się bowiem na komiksie amerykańskim, frankofońskim i japońskiej mandze.

Publikacja, mająca charakter przewodnika, wypunktowuje najważniejsze zjawiska w komiksie i jego recepcji w ostatnich 30 latach: wytworzenie się nurtu niezależnego, poszerzenie rodzimego komiksu o polskie przykłady powieści graficznej, komiksu autobiograficznego czy webkomiksu. To właśnie pojawienie się komiksu niezależnego i webkomiksu przyczyniło się do większego sfeminizowania grupy twórców komiksowych; kobiety – m.in. Marta Frej, Agata „Endo” Nowicka, Beata Sosnowska czy Marzena Sowa – wprowadziły do komiksu nie tylko nowe tematy, ale również nowe estetyki.

Wśród autorów przewodnika znajdziemy m.in. Bartka Chacińskiego, Kingę Kuczyńską Magdalenę Lachman, Jerzego Szyłaka, Pawła Timofiejuka i Artura Wabika.

 

Handbuch Polnische Comickulturen nach 1989.

red. Kalina Kupczyńska i Renata Makarska

Christian A. Bachmann Verlag, Berlin 2021, s. 390

ISBN: 978-39-62340-53-7

 

Tłumaczenie spisu treści:

Kultury komiksowe w Polsce po roku 1989. Przewodnik

Red. Kalina Kupczyńska / Renata Makarska

Wstęp

  1. Polski komiks po 1989 roku: pożegnanie „złotej ery“ komiksu

I.1 Badania nad komiksem w Polsce: tematy, ośrodki, aktywności (Wojciech Birek)

I.2 „Trzeci obieg” polskiej kultury – komiks i Underground (Piotr Klonowski)

I.3 Międzynarodowa kariera polskiego komiksu (Paweł Timofiejuk)

I.4 Komiks w Polsce między tradycją a nowymi tendencjami rozwoju (Wojciech Birek)

  1. Gatunki i tematy

II.1. Komiks autobiograficzny (Kalina Kupczyńska)

II.2. Komiks historyczny (Justyna Czaja)

II.2.1 Komiks i II wojna światowa (Justyna Czaja)

II.2.2 Komiks i Szoa (Alina Molisak)

II.2.3 Komiks i PRL (Tomasz Pstrągowski)

II.2.4 Komiks i Solidarność (Renata Makarska)

II.2.5 Komiks i historia regionalna (Marek Kochanowski)

II.2.6 Miasto w komiksie (Przemysław Zawrotny)

II.3. Komiks i gender (Kinga Kuczyńska)

II.4 Komiks erotyczny i pornograficzny (Kalina Kupczyńska)

II.5 Komiks prasowy / polityczny cartoon (Arkadiusz Łuba)

II.6. Komiks i fantastyka (Tomasz Kołodziejczak)

II.7 Komiks internetowy (Jerzy Szyłak)

II.8 Fanziny – nowe tendencje (Piotr Klonowski)

II.9 Komiks dla dzieci (Mariusz Hałuszka)

II.10 Komiks superbohaterski (Jerzy Szyłak)

III. Komiks i inne media

III.1 Komiks i sztuki wizualne w Polsce po 1989 roku (Adam Wabik)

III.2   Komiks i literatura (Magdalena Lachman)

III.3 Komiks i film (Tomasz Żaglewski)

III.4 Komiks i muzyka (Bartek Chaciński / Renata Makarska)

  1. Socjologia polskiego komiksu

IV.1 Stare/nowe funkcje komiksu

IV.1.1. Komiks jako instrument krytyki społecznej (Przemysław Zawrotny)

IV.1.2 Komiks jako propaganda (Paweł Timofiejuk)

IV.1.3 Nowe gatunki i formaty komiksu w Polsce (Przemysław Zawrotny)

IV.2 Komiks po sąsiedzku: Niemieckojęzyczny komiks w Polsce / Polski komiks w krajach niemieckojęzycznych (Kalina Kupczyńska)

  1. 3 Komunikacja w środowisku komiksowym

IV.3.1 Rynek wydawniczy komiksów (Wojciech Birek)

IV.3.2 Magazyny i czasopisma komiksowe (Jerzy Szyłak)

IV.3.3 Festiwale komiksowe (Paweł Timofiejuk)

IV.3.4 Biblioteki i projekty komiksowe (Michał Traczyk)

IV.3.5 Krytyka komiksu /Komiks w felietonie (Arkadiusz Łuba / Renata Makarska)

 

Autorki i autorzy polskiego komiksu (biogramy)

  • Baranowski Tadeusz
  • Bystroń Edyta
  • Chmielewski Daniel
  • Chmielewski Henryk Jerzy
  • Christa Janusz
  • Dąbrowski Ryszard
  • Dębski Jakub K.
  • Dzierżawska Zosia
  • Fołtyn-Kasprzak Grażyna
  • Frąś Jacek
  • Frej Marta
  • Gawronkiewicz Krzysztof
  • Janusz Grzegorz
  • Jasiński Maciej
  • Kalinowski Karol
  • Karpowicz Joanna
  • Kasprzak Zbigniew
  • Kiełbus Sławomir
  • Kimowski Andrzej i Danusia Schejbal
  • Kołomycka Berenika
  • Koza Jan
  • Krztoń Anna
  • Kulik Małgorzata
  • Leśniak Tomasz
  • Mazur Jan
  • Milewski Andrzej
  • Minkiewicz Bartosz
  • Minkiewicz Tomasz
  • Mleczko Andrzej
  • Nowacki Piotr
  • Nowicka Agata „Endo”
  • Owedyk Krzysztof
  • Pałka Maciej
  • Pawel Szarlota
  • Płóciennik Paweł
  • Podolec Marcin
  • Polch Bogusław
  • Powalisz Monika
  • Raczkiewicz Tadeusz
  • Raczkowski Marek
  • Restecka Sylwia
  • Rosiński Grzegorz
  • Rzecznik Michał
  • Samojlik Tomasz
  • Sieńczyk Maciej
  • Skarżycki Rafał
  • Skutnik Mateusz
  • Sosnowska Beata
  • Sowa Marzena
  • Spanowicz Aleksandra
  • Stefaniec Wojciech
  • Szcześniak Dominik
  • Sztybor Bartosz
  • Szyłak Jerzy
  • Śledziński Michał
  • Świdziński Jacek
  • Święcki Adam
  • Świętek Agnieszka
  • Tkacz Mikołaj
  • Topor Jakub
  • Truściński Przemysław
  • Turek Marek
  • Wawryniuk Agata
  • Wawszczyk Wojtek
  • Wojda Dennis
  • Woynarowski Jakub
  • Wróbel Olga
  • Wróblewski Jerzy
  • Zabłocka Marta
  • Żukowska Elżbieta

 

Podaj dalej
Autor: (rm)