„The Figure in the Carpet” (1896) to tajemnicze opowiadanie Henry’ego Jamesa, które od 125 lat kusi czytelników i interpretatorów. Co jest owym enigmatycznym wzorem czy kształtem w tkaninie dywanu, znakiem, który nadaje sens pisarstwu prozaika Hugha Verekera, bohatera opowiadania? Proponowano rozmaite wyjaśnienia, łącznie z radykalnymi, wedle których zagadka nie ma wcale – i w zamierzeniu autora nie miała mieć – rozwiązania.
Na międzynarodowej konferencji Henry James Society, która odbyła się w Trieście 4-6 lipca 2019 roku polski badacz Jan Zieliński, profesor literatury powszechnej na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, zaproponował nowe rozwiązanie. Konferencja zajmowała się wymiarem akustycznym twórczości Jamesa. Propozycja prof. Jana Zielińskiego idzie właśnie w kierunku akustycznego rozumienia sekretu Verekera, który „would go into a letter” – miał się mieścić w liście bądź literze. Dotychczasowi interpretatorzy opowiadali się za listem, bądź podsuwali różne litery. Zieliński proponuje literę U jako klucz do zagadki. U, rozumiane fonetycznie, jako odpowiednik YOU (czyli TY), które, wypowiedziane, staje się deklaracją, aktem wyboru drugiego człowieka (bądź: Boga).
Drukowana, rozszerzona wersja referatu ukazała się obecnie w tomie „The Sound of James: The Aural Dimension in Henry James’s Work”, pięknie wydanym przez EUT (Edizioni Università di Trieste) pod redakcją Leonardo Buonomo, profesora literatury amerykańskiej na uniwersytecie w Trieście i byłego przewodniczącego Henry James Society. Na okładce umieszczono zdjęcie młodocianej włoskiej śpiewaczki Adeliny Patti, której występ wywarł na ośmiolatku, przyszłym pisarzu, niezapomniane wrażenie. Odbierał ją jako czarującą wróżkę z bajki, a równocześnie kogoś bliskiego, rówieśnicę.
Giulia Iannuzzi napisała w podsumowującym konferencję w Trieście artykule: „Jan Zieliński podsuwa rozwiązanie tajemnicy ‘The Figure in the Carpet’, badając wymiar akustyczny noweli […]. Zwraca też uwagę na ustny charakter sekretu i na powiązania między słowem mówionym i pisanym”.
Dodajmy, że prof. Jan Zieliński jest autorem i stałym felietonistą Kwartalnika Literackiego „Wyspa”, gdzie publikuje „Słownik opypski”. W wydawanym przez UKSW czasopiśmie „Załącznik Kulturoznawczy” ma stałą rubrykę „Chronometr”, a w londyńskim „Pamiętniku Literackim” – cykl „Lektury spiralne”.
