9 listopada odbyła się Druga Ogólnopolska Konferencja Komisji ds. Wydawnictw Naukowych przy KRASP pt. „Wydawnictwo naukowe w XXI wieku – jak technologie cyfrowe zmieniają komunikację naukową”.

Głównym tematem konferencji był stan cyfryzacji wydawnictw naukowych w Polsce z uwzględnieniem uwarunkowań otwartej nauki, zarówno w aspekcie organizacji procesów wydawniczych, jak i upowszechniania monografii i podręczników akademickich w repozytoriach i na platformach cyfrowych.

Pandemia przyspieszyła cyfryzację treści naukowych – spada liczba materiałów drukowanych, a coraz więcej publikacji dostępnych jest w cyfrowych bazach danych, często w ramach otwartego dostępu. Wymusza to zmianę sposobu działania wydawnictw, czemu poświęcono panel „Innowacyjne modele biznesowe – jak sprzedawać treści naukowe w XXI wieku?”.

W panelu wzięli udział:

• Marta Błaszczyńska z OPERAS-PL, Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN
• dr Magdalena Karciarz z Wydawnictwa Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu
• Anna Lubczyńska-Lafuente z Wydawnictwa Naukowego PWN
• Tomasz Psonka, z wydawnictwa Elsevier

Panel moderował Włodzimierz Albin, prezes Wolters Kluwer Polska.

Anna Lubczyńska-Lafuente z Wydawnictwa Naukowego PWN podkreślała, że oferta cyfrowa mocno powiększyła się w czasie pandemii. Wskazywała, że baza Ibuk Libra zapewnia pozwala studentom i pracownikom uczelni na dostęp do wiedzy przez całą dobę Jest w niej już ok. 50 tys. książek, a wydawnictwo stale ją poszerza, również o publikacje innych wydawców.

Paneliści dyskutowali też o tym, czego oczekują od baz państwowych i bibliotek. Według Tomasza Psonki, należałoby podjąć rozmowy z KRASP, by zapewnić efektywne zmiany w modelu udostępniania treści naukowych.

Anna Lubczyńska-Lafuente wskazywała natomiast, że należy zastanowić się, jak państwo finansuje dostępy do baz zagranicznych. “Konieczne jest też wsparcie trwałych infrastruktur oraz transparentność w przepisach” – wskazywała.

Na koniec uczestnicy konferencji dyskutowali, w jakim zakresie potrzebna jest ministerialna strategia/plan cyfrowej transformacji uczelni i nauki w aspekcie publikacyjno-dostępowym oraz udział KRASP w przygotowaniu takiej strategii?

W sesji wzięli udział:

• Włodzimierz Albin, Wolters Kluwer
• Andrzej Chrzanowski, Komisja ds. Wydawnictw Naukowych przy KRASP, Polska Izba Książki
• Aurelia Grejner, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych
• prof. dr hab. Ewa Okoń-Horodyńska, Komitet Naukoznawstwa PAN, Uniwersytet Jagielloński.

Moderatorem był Mariusz Luterek z Uniwersytetu Warszawskiego.

Prof. Okoń-Horodyńska wskazała, że w najbliższej przyszłości konieczne jest stworzenie jednolitych kryteriów oceny wydawnictw i publikacji naukowych, powiązanie polityki naukowej państwa ze strategią wydawniczą, ograniczenie nakładów na działania promocyjne na rzecz finansowania wydawania i udostępniania materiałów naukowych.

“Koniczne jest też rozwiązanie problemu drenowania zasobów uczelni przez komercyjne wydawnictwa” – wskazywała. Chodzi tu o finansowanie publikacji po to, by zwiększyć swój wynik w procesie ewaluacji.

O ewaluacji mówiła też Aurelia Grejner, choć w kontekście konieczności stworzenia nowej definicji monografii naukowej, która znalazłaby odzwierciedlenie w ocenie punktowej publikacji. Podkreślała też, że potrzebne jest zadbanie o bardziej globalny dostęp do treści.

Włodzimierz Albin zwracał uwagę na to, że państwo powinno inwestować w rozwój polskich baz publikacji, bo obecnie milionowe nakłady idą na te zagraniczne. Publikacje w zagranicznych wydawnictwach są też lepiej oceniane, co należałoby dogłębnie przemyśleć.

Paneliści dyskutowali też o kryzysie związanym z tworzeniem i finansowaniem podręczników akademickich – wskazywali, że konieczne jest stworzenie zachęt merytorycznych dla ich autorów, bo z punktu widzenia punktów przyznanych w procesie ewaluacji, są to publikacje niezbyt opłacalne.

Cały artykuł dostępny w serwisie Prawo.pl