Ponad 1,6 mln zł kary wymierzył Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta wydawcy i dystrybutorom książki „Harry Potter i Zakon Feniksa”. Przypomnijmy, że 13 listopada 2003 roku w siedzibie wydawnictwa Media Rodzina zostało podpisane porozumienie dotyczące zasad sprzedaży piątego tomu „Harry’ego Pottera”. Grupa ośmiu największych dystrybutorów (nazwana D8) zobowiązała się do wspólnego przestrzegania następujących zasad: 1) cena detaliczna książki nie może różnić się od ceny wydrukowanej przez wydawcę na okładce (49 zł oprawa miękka, 59 zł oprawa twarda) o więcej niż 10 proc.; 2) sprzedaż detaliczna książki może rozpocząć się od wschodu słońca 31 stycznia 2004 roku. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele firm: DiSO, Empik, FK Jacek Olesiejuk, Azymut, Wikr oraz Wkra, a Grupa Matras oraz Bertelsmann zaakceptowały postanowienia i podpisały jednobrzmiące umowy. UOKiK uznał porozumienie wydawcy z D8 za zmowę kartelową i po trwającym blisko rok śledztwie nałożył bardzo wysokie kary. Sprawę badała delegatura UOKiK w Katowicach. Prezes urzędu uznał porozumienie za naruszające konkurencję na rynku dystrybucji książki. Najostrzej ukarano wydawcę (690 tys. zł), który jako producent mógł narzucić zasady dystrybucji, gdyż – jak wskazano w uzasadnieniu – „brak było substytutów na rynku dla tej książki”. UOKiK powołuje się także na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości: „Ustalenie ceny, nawet takiej, która ma jedynie charakter rekomendacji, ogranicza konkurencję, ponieważ umożliwia wszystkim uczestnikom rynku przewidzieć z dużym stopniem prawdopodobieństwa, jaka będzie polityka cenowa ich konkurentów”. W uzasadnieniu prezesa UOKiK czytamy także: „Wszelkie formy grupowych działań przedsiębiorców, które są w stanie ograniczyć wolność działalności gospodarczej uczestników rynku i sztucznie zmienić stosunki rynkowe, prowadzą do zakazanego zniekształcenia konkurencji. Zawarcie przez wydawcę z 8 dystrybutorami porozumienia, zgodnie z którym cena sprzedaży książki nie mogła różnić się o więcej niż 10 proc. od ceny wydrukowanej na okładce godzi w tak rozumianą konkurencję. Wywiera bowiem wpływ na cały rynek sprzedaży książki na terenie kraju”. I dalej: „Porozumienia, których celem lub skutkiem jest bezpośrednie lub pośrednie ustalanie cen sprzedaży towarów na rynku właściwym, należą do najpoważniejszych ograniczeń konkurencji”. Zeznania obciążyły wydawcę Uzasadnienie decyzji o nałożeniu kar na wydawcę i dystrybutorów liczy 32 strony i zawiera m.in. materiały zebrane w postępowaniu wyjaśniającym. Wszyscy dystrybutorzy zgodnie oskarżyli wydawcę, tłumacząc, że to oficyna Media Rodzina, jako wyłączny właściciel praw do „Harry’ego Pottera” dyktowała warunki. „W trakcie spotkania jego uczestnicy zostali zaskoczeni przez wydawcę informacją, że książkę będą mogli nabyć jedynie ci przedsiębiorcy, którzy podpiszą stosowne oświadczenie, a odmowa jego podpisania miała skutkować brakiem możliwości kupienia tej książki” – czytamy w relacji przedstawionej przez przedstawiciela Wkry. Z kolei przedstawiciel Empiku tłumaczył: „Wydawca dzięki posiadanej wyłączności na wydanie książki w Polsce miał wystarczającą siłę rynkową, aby narzucić kontrahentom określone warunki sprzedaży. Wykorzystanie tej siły było tym łatwiejsze, że chodziło o pozycję w pewnym sensie wyjątkową, na którą powszechnie i z niecierpliwością oczekiwano. Wydawca musiał mieć także świadomość, że wielu dystrybutorów nie mogło sobie pozwolić na brak tej głośnej pozycji w swojej ofercie (…) brak możliwości sprzedaży książki miałby bardzo negatywne konsekwencje dla wizerunku Empiku”. Zdaniem Wikru: „Spółka została postawiona w sytuacji praktycznie bez wyjścia, jeśli chciała sprostać wymaganiom rynku i sprzedawać najpoczytniejszą w 2004 roku książkę dla młodzieży”. W konkluzji prezes UOKiK tak interpretuje zeznania dystrybutorów: „Podpisanie oświadczenia zostało na nich wymuszone przez wydawcę zajmującego monopolistyczną pozycję na rynku, pod groźbą odmowy sprzedaży książki”. W tym kontekście jakże żałośnie brzmią słowa wspólnego komunikatu, jaki hurtownicy i wydawca wystosowali w listopadzie 2003 roku, uzasadniając ówczesne porozumienie: „W trosce o dobro czytelników i uczestników polskiego rynku książki zebrani na spotkaniu uzgodnili, że cena detaliczna książki nie może różnić …