27 października 2021 w Centrum Św. Jana w Gdańsku odbyła się gala wręczenia Pomorskiej Nagrody Literackiej oraz Kaszubskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza” za rok 2020.
Nagrodę w kategorii Literacka Książka Roku otrzymał Antoni Pawlak, za tomik poezji „Ale bez rozgrzeszenia” (Instytut Mikołowski).
Zwycięską książką w kategorii Pomorska Książka Roku okazała się biografia Mikołaja Trzaski „Wrzeszcz! Mikołaj Trzaska – autobiografia” (Wydawnictwo Literackie), której autorami są Tomasz Gregorczyk i Janusz Jabłoński.
Pomorską Nagrodę Literacką „Wiatr od morza” za całokształt pracy literackiej otrzymał w tym roku Paweł Huelle.
Z kolei Kaszubską Nagrodę Literacką „Wiatr od morza” w tym roku przyznano Idzie Czai, kaszubskiej poetce i recytatorce.
Pomorską Nagrodę Literacką we wszystkich kategoriach stanowi statuetka „Wiatr od morza” oraz nagroda pieniężna, której fundatorem jest Samorząd Województwa Pomorskiego.
Galę uświetnił koncert zespołu Mikromusic Trio.
Antoni Pawlak – poeta, prozaik i publicysta. Debiutował jako poeta w 1973 roku miesięczniku Litery, a w 1975 roku ukazał się jego pierwszy tomik poetycki Czynny całą dobę. Już w czasach licealnych związany z o. Ludwikiem Wiśniewskim, patronem duchowym młodej gdańskiej opozycji antykomunistycznej – w 1972 roku skazany na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu za kolportaż ulotek wzywających w bojkotu wyborów. Represyjnie powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej, zebrał swoje doświadczenia w demaskatorskiej (i bestsellerowej) Książeczce wojskowej (1981). W latach 70. i 80. zamieszczał swoje utwory w czasopismach drugiego obiegu, był członkiem redakcji niezależnego czasopisma Puls i jednym z twórców pisma literackiego Naprzeciw, które powstało w gdańskiej stoczni w sierpniu 1980. Następnie etatowy pracownik NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze, internowany w stanie wojennym. W 1989 roku był jednym z założycieli reaktywowanego pisma “Po Prostu”. W latach 1989-1991 wszedł w skład sekretariatu redakcji “Gazety Wyborczej”, później został szefem działu kultury tegoż dziennika i jego dodatku – “Gazety o Książkach”. Za swą działalność opozycyjną odznaczony w 2011 roku Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta. W wolnej Polsce pracował w kilku gazetach i czasopismach, był też wydawcą i rzecznikiem prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza. Jest autorem około 20 książek, w większości tomików poetyckich. Laureat Nagrody im. Kościelskich, Pomorskiej Nagrody Artystycznej, Honorowej Nagrody GTPS, Nagrody Miasta Gdańska Splendor Gedanensis, otrzymał również Srebrny Medal Gloria Artis. W 2019 roku był nominowany do Pomorskiej Nagrody Literackiej za wspomnieniowy zbiór anegdot “Zapiski na paczce papierosów”.
Tomik poezji “Ale bez rozgrzeszenia” to, jak napisał Krzysztof Siwczyk: “wysokooktanowy zapis doświadczenia erotyzmu i polityki, który nie rozgrzesza, nie niesie pocieszenia. Nic nie ułaskawia. Tadeusz Nyczek zanurzając się w poezji Pawlaka podkreśla: jedno wydaje się niezmienne: Antkowa umiejętność łączenia cudu jasnej poezji z ciemną prozą życia. (…) Pawlakowe wiersze są proste i czytelne, ale płynie w nich wartki nurt misternych, zaskakujących skojarzeń”.
Mikołaj Trzaska – kompozytor, saksofonista, klarnecista. Jeden z liderów takich zespołów jak: Miłość, Łoskot, The Users, NRD, Gdańskie Słoniki lub Masło. Koncertował min. z Lesterem Bowiem, Tomaszem Stańką, Peterem Brötzmannem, Clementine Gasser, Petem Ole Jorgensenem, Michaelem Zerangiem, Jayem Rosenem, Dominic Duvalem, Markiem Sandersem, Tymonem Tymańskim, Leszkiem Możdżerem, Fiszem i Emade. Współpracował z Andrzejem Stasiukiem przy albumie Kantry, Andriejem Andruchowyczem nad płytą Andruchoid i braćmi Olesiami nagrywając na ulicach Gdańska płytę Danziger Strassenmusik. Z okazji 80. urodzin Güntera Grassa, wraz z orkiestrą pod nazwą Mikołaj Trzaska Mottlau River Band wykonał w kościele Św. Jana w Gdańsku suitę poświęconą pisarzowi. Autor muzyki do spektakli teatralnych oraz filmów dokumentalnych i fabularnych m. in. Wojciecha Smarzowskiego czy Łukasza Wylężałka. Jest laureatem wielu nagród min. Pomorskiej Nagrody Artystycznej, Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury Splendor Gedanensis, a także nagród za muzykę filmową na gdyńskim Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Wraz z żoną Aleksandrą prowadzi wytwórnię płytową Kilogram Records.
“Wrzeszcz!” przenosi czytelnika w czasy młodości Mikołaja Trzaski, wspomina o ekscesach Totartu i sceny yassowej. Bohater i narrator książki zabiera nas w podróż po swoim życiu i świecie muzyki improwizowanej. Błyskotliwie i bez ogródek zgłębia przed nami tajniki procesu twórczego, opowiada o nietuzinkowych ludziach, jakich spotkał na swojej drodze – od Tymona Tymańskiego po Petera Brötzmanna, o podróżach i mozolnym procesie budowania twórczej pewności siebie.
Autobiografia Mikołaja Trzaski to bezkompromisowe, szczere podsumowanie pierwszej pięćdziesiątki i ponad trzydziestu lat aktywności muzycznej a także portret jednego z najbardziej cenionych polskich improwizatorów. Muzyk jest dobrym gawędziarzem, a przy tym nie „gryzie się w język”. Opowiada o dramatycznych losach swojej rodziny z okresu wojny, o Żydach i folksdojczach, dysleksji, wychowywaniu dzieci, wreszcie o wieloletnim przepracowywaniu traum. Jest to kreślony wprawną ręką, czasem mroczny, a czasem tchnący nadzieją autoportret człowieka, który nie chce siebie upiększać.
Tomasz Gregorczyk – dziennikarz i krytyk muzyczny, wieloletni współpracownik radiowej Dwójki (m.in. program “Rozmowy Improwizowane”, “Czas na Jazz”), zastępca redaktor naczelnej kwartalnika “Fragile”. Publikował m.in. w: “Glissando”, “Ruchu Muzycznym”, “Jazz Forum”, “Twój Blues”, “Magazynie Gitarzysta”, “Top Drummer”, ‘Muzyce w Mieście”, ‘Jazzarium”. Chociaż pisze nie tylko o muzyce, to jednak w centrum jego zainteresowań pozostaje jazz i muzyka improwizowana. Jak sam powiedział, ceni sobie sztukę głębokiej analizy i interpretacji, ale preferuje klasyczną dziennikarską metodę – zapytać u źródła.
Janusz Jabłoński – dziennikarz muzyczny specjalizujący się w jazzie i muzyce improwizowanej, współautor (wraz z Tomaszem Gregorczykiem) kilkuset wywiadów z improwizatorami. Jego teksty ukazywały się m.in. w “Tygodniku Powszechnym”, “Ruchu Muzycznym”, “Jazz Forum”, “Glissandzie” i “Muzyce w Mieście”. Od kilkunastu lat współpracuje z radiową Dwójką, gdzie prowadzi regularnie audycje muzyczne. Pracuje również w Dziale Promocji i PR Wydawnictwa Literackiego.
Swoje stanowisko w sprawie literatury i muzyki określił jasno – Gdyby ktoś kazał mi zabrać na bezludną wyspę jedną płytę i jedną książkę, najprawdopodobniej zrezygnowałbym z wyjazdu. Nie chodzi bynajmniej o to, że nie przeżyłbym bez mojej domowej kolekcji. Problem tkwi w samym miejscu docelowym: tam nie ma z kim POGAWĘDZIĆ o muzyce i literaturze, a takie rozmowy są dla mnie równie ważne jak słuchanie i czytanie. Dlatego albo: książka, płyta i interlokutor(ka), albo żadnych bezludnych wysp.
Paweł Huelle – „Weiser Dawidek nie chodzi na religię” – to zdanie pojawiło się niegdyś w wyobraźni Pawła Huelle i po intensywnym pisaniu w pracowni na strychu domu przy ul. Chrzanowskiego w Gdańsku Wrzeszczu zamieniło się w powieść, okrzykniętą potem debiutem dekady i jednym z najważniejszych tytułów kilku ostatnich dekad. Wydana w 1987 r. powieść „Weiser Dawidek” doczekała się wielu wydań, została przełożona m.in. na język niemiecki, francuski, hiszpański i fiński, a w 2000 roku Wojciech Marczewski nakręcił oparty na powieści film zatytułowany „Weiser”. O popularności książki i jej tytułowego bohatera świadczą tłumy gdańszczan, jakie zgromadziły się na pożegnaniu z „Mostem Weisera”, wyburzonym przy okazji budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej.
Paweł Huelle ukończył polonistykę na Uniwersytecie Gdańskim. Był jednym ze współtwórców Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Po ukończeniu studiów krótko pracował w Biurze Informacji Prasowej „Solidarności”, w latach stanu wojennego angażował się w działania wydawnictw podziemnych. Do legendy przeszły organizowane przez niego w latach 80. w klasztorze ojców dominikanów „Punkty Mówione”: cykliczne spotkania niezależnego środowiska literackiego.
Choć literatura pozostaje jego najważniejsza pasją, angażował się także w inne role – był dyrektorem gdańskiego ośrodka TVP, wykładowcą akademickim, kierownikiem literackim Teatru Miejskiego w Gdyni, a od 2009 r. jest redaktorem naczelnym ukazującego się w Gdyni kwartalnika artystycznego „Bliza”.
Poza powieściami, które za tło mają niemal zawsze Gdańsk, małą ojczyznę pisarza, pisał także wiersze oraz dramaty, które doczekały się prapremierowych wystawień w polskich teatrach. Jego powieści: „Weiser Dawidek”, „Castorp” czy „Śpiewaj ogrody”, zbiory opowiadań: „Opowiadania na czas przeprowadzki”, „Opowieści chłodnego morza” czy „Talita”, a także dramaty, m.in. „Sarmacja”, „Zamknęły się oczy ziemi”, „Kursk” – tworzą dziś ważny rozdział w historii pomorskiej i polskiej literatury. Za swoją twórczość Paweł Huelle był wielokrotnie nagradzany – w 2012 roku został odznaczony Orderem Oficerskim Polonia Restituta, jest także laureatem Wielkiej Pomorskiej Nagrody Artystycznej.
Ida Czaja – kaszubska poetka i recytatorka, nauczycielka. Laureatka Medalu Stolema. Urodziła się w Kamienicy Szlacheckiej w powiecie kartuskim. W rodzinnym domu mówiła po kaszubsku. Języka uczyła się od ukochanej babci, potem od nauczycieli, którzy przygotowywali ją do konkursów recytatorskich „Rodnô mòwa”. Jako poetka zadebiutowała w 1990 r. w kaszubskim czasopiśmie „Tatczëzna”. Pierwszy własny tomik wierszy „Mòjim mùlkã je kam” wydała w 1994 r. Na język kaszubski przełożyła m.in. dramat Williama Szekspira „Romeo i Julia” oraz wiersze Bolesława Leśmiana „W malënowim chróscewim i wëbróné baladë”.
Autorka tomików: „Przechlastłô idila”, „Kropla krëwi. Dërgnienié” i „Czôrny kléd”.
Poetka w swojej poezji porusza uniwersalne problemy życia codziennego. Odwołuje się do swoich wspomnień, Biblii, mitologii, legend czy starych wierzeń. Nawiązuje do kultury i historii Kaszub, także tej najdawniejszej. Jej wiersze charakteryzuje emocjonalny język bogaty w metafory. Z łatwością wykorzystuje potencjał języka kaszubskiego, potrafiąc w oszczędnej formie przekazać najgłębsze treści oraz wzbudzić u czytelnika bogactwo skojarzeń.
