Tytuł Książki Roku 2024 „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” otrzymała publikacja „Dezorientacje. Biografia Marii Konopnickiej” Magdaleny Grzebałkowskiej (wydawnictwo Znak).
Autorka przywróciła zainteresowanie poetką, która jako obiekt fascynacji była już zarezerwowana właściwie tylko dla filologów polskich i historyków literatury. Stało się tak nie tylko dlatego, że reporterka zaskarbiła sobie wielką popularność poprzednimi publikacjami (o Beksińskich, o Janie Twardowskim, o Krzysztofie Komedzie), przede wszystkim sprawił to język książki – bardzo przystępny i plastyczny. Grzebałkowska umie śpiewać w kilku tonacjach. Książka nie zawiera większych fragmentów analizy drogi twórczej, co często zdarza się, gdy mamy do czynienia z opisem życia pisarki/pisarza, a tu kwestie literackie są jedynie zarysowane w tle, oczywiście pozbawione filologicznych analiz. Należy docenić to posunięcie, gdyż paradoksalnie każdy Polak wie, czym dręczono go w szkole: zna wydźwięk jej pozytywistycznych noweli, zwrotki „Roty” przywołuje z pamięci i właśnie te szkolne reminiscencje zderzają się z tym, co za chwilę czyta. Oczywiście, nie wolno utożsamiać autora z dziełem, ale to, jak inny jest obraz Konopnickiej w szkolnym wydaniu i jak przez lata była postrzegana w biegu historii, a jak naprawdę toczyło się jej życie, oddaje tytuł książki, który jest trafnym podsumowaniem paradoksu dwoistości funkcjonowania Konopnickiej. Jest to bardzo dobra, przemyślana biografia nie tylko od strony sprawności pisarskiej, ale i udanych konceptów kompozycyjnych. Pozycja na pewno wyróżniająca się w tym roku wydawniczym. (Recenzja ukazała się w Magazynie Literackim KSIĄŻKI nr 11/2024)
Magdalena Grzebałkowska:
