Prof. dr hab. Marcin Wodziński został laureatem najważniejszej nagrody w polskiej nauce – Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, nazywanej Polskimi Noblami, w obszarze nauk humanistycznych i społecznych.
Laur ten jest przyznawany co roku „za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata”. Co roku nagroda przyznawana jest czterem wybitnym naukowcom. Wysokość nagrody wzrosła i wynosi obecnie 250 tys. zł.
Nagrodę dla prof. dr hab. Marcina Wodzińskiego przyznano za „nowatorskie studia nad chasydyzmem wyjaśniające rolę kultury, polityki i geografii w kształtowaniu tożsamości religijnych i relacji międzyetnicznych”.
Prof. dr hab. Marcin Wodziński jest profesorem historii i literatury żydowskiej, kierownikiem Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Obszar jego zainteresowań naukowych to historia społeczna Żydów w XIX wieku, dzieje Żydów na Śląsku oraz żydowska kultura materialna. Jest autorem licznych publikacji, m.in. książek: „Hebrajskie inskrypcje na Śląsku XIII–XVIII w.” (1996); „Bibliography on the History of Silesian Jewry II” (2004); „Haskalah and Hasidism in the Kingdom of Poland. A History of Conflict” (2005); „Władze Królestwa Polskiego wobec chasydyzmu” (2008); „Hasidism and Politics” (2013); „Historical Atlas of Hasidism” (2018); „Hasidism. Key Questions” (2018). Redaktor serii „Bibliotheca Judaica” Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, serii „Makor / Źródła” wydawnictwa Austeria oraz półrocznika Europejskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich „European Journal of Jewish Studies”.
Marcin Wodziński urodził się w 1966 roku w Świdnicy. W 1991 roku ukończył polonistykę w Instytucie Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, a w 1995 roku obronił pracę doktorską w Śląskoznawczym Studium Doktoranckim przy Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1996-1998 pracował jako wykładowca na Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych oraz jako dyrektor Szkoły Polskiej w Pekinie. W 2003 roku obronił pracę habilitacyjną w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego i został kierownikiem Zakładu Studiów Żydowskich na tej uczelni (w 2016 roku przekształconego w Katedrę Judaistyki im. Tadeusza Taubego). W 2010 roku otrzymał tytuł profesora.
W latach 2000-2014 był konsultantem historycznym wystawy głównej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, w latach 2010-2012 – głównym historykiem tego Muzeum, a następnie członkiem jego Rady Historycznej. W latach 2002-2018 był członkiem Rady Głównej Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich, a w latach 2011-2018 jej wiceprezesem. Jest też członkiem rady akademickiej programu judaistycznych studiów doktorskich Uniwersytetu Karola w Pradze, Komisji Historii i Kultury Żydów Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, komitetu sterującego Digital Humanities Forum w European Association for Jewish Studies. W 2021 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, a w 2022 – członkiem Academia Europaea.
Za swoją działalność naukową prof. Marcin Wodziński otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in.: Nagrodę Profesora Łukasza Hirszowicza (2008), Nagrodę Jana Karskiego i Poli Nireńskiej (2011), odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2015), nagrodę National Jewish Book Award (2019, za książkę „Historical Atlas of Hasidism”) oraz nagrodę specjalną „Polityki” za książkę historyczną roku (2020). W 2023 roku otrzymał nagrodę – Irena Sendlerowa Memorial Award.
Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej przyznawane są od 1992 roku, a grono laureatów wraz z tegorocznymi liczy już 121 osób. Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się w środę 4 grudnia i będzie transmitowana online.
Oprócz prof. Marcina Wodzińskiego Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w tym roku otrzymali: dr hab. Sebastian Glatt z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego za „ustalenie struktury i funkcji kompleksu Elongator wpływającego na poprawności biosyntezy białka”, prof. dr hab. inż. Janusz Lewiński z Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej i Instytutu Chemii Fizycznej PAN za „opracowanie mechanochemicznych metod syntezy perowskitów poprawiających ich właściwości fotowoltaiczne” oraz prof. dr hab. Krzysztof Sacha z Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego za „sformułowanie teorii kryształów czasowych”.
