W Krakowie 3 lipca zmarł Jacek Baluch, profesor slawistyki, dyplomata i tłumacz literatury czeskiej. Przed 1989 rokiem był działaczem opozycji demokratycznej, a w latach 1990-1995 ambasadorem w Pradze. „Człowiek szlachetny i prawy” napisano w nekrologu zamieszczonym w „Gazecie Wyborczej” z 8 lipca, a podpisanym przez jego uczniów, współpracowników i przyjaciół.
Jak czytamy w Wikipedii, Jacek Baluch urodził się 17 marca 1940 roku w Krakowie. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 1962 roku uzyskał magisterium z zakresu slawistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie był na studiach doktoranckich w Instytucie Literatury Czeskiej Czechosłowackiej Akademii Nauk. W 1968 roku został doktorem nauk humanistycznych. W 1982 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego w specjalności literatur słowiańskich, a 31 stycznia 2008 roku uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych.
Pracował jako asystent i adiunkt na Wydziale Filologicznym UJ (1962–1989), następnie jako docent i na stanowiskach profesorskich. W latach 1973–1974 był lektorem języka polskiego i czeskiego na Uniwersytecie w Wurzburgu, następnie m.in. w 1991 roku wykładowcą na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 2001 roku objął stanowisko kierownika Katedry Filologii Czeskiej i Łużyckiej w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ, do 2002 roku był kierownikiem tego Instytutu. Zajmował stanowisko profesora w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa oraz w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego. Wypromował co najmniej siedmioro doktorów.
Był członkiem czeskiego i polskiego PEN Clubu. Powołany w skład prezydium Komitetu Słowianoznawstwa PAN oraz na przewodniczącego Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego. Został też przewodniczącym Polsko-Słowackiej Komisji do spraw Nauk Humanistycznych.
Specjalizował się literaturze czeskiej XX wieku, teorii literatury, teorii przekładu i wersyfikacji. Zajmował się też publicystyką z zakresu kultury czeskiej i publicystyką polityczną dotyczącą spraw czeskich i słowackich oraz Europy Środkowej. Jest autorem wiernego pierwowzorowi tłumaczenia „Lokomotywy” Juliana Tuwima na język czeski[4].
W latach 80. działał w NSZZ „Solidarność”, był członkiem komisji zakładowej związku na Uniwersytecie Jagiellońskim (1980–1981). Był internowany w Załężu od 31 grudnia 1981 do 7 kwietnia 1982. Jest współautorem (z Krzysztofem Bryniarskim i Bogdanem Klichem) jednej z popularnych w czasie stanu wojennego piosenek „Zielona WRONa”. W okresie od 5 kwietnia 1990 do 12 września 1995 był ambasadorem RP w Czechosłowacji i Czechach.
W latach 2017–2018 toczył się proces w wyniku zarzucenia przez IPN Jackowi Baluchowi tzw. kłamstwa lustracyjnego w oświadczeniu lustracyjnym złożonym 14 stycznia 2008 roku. W 2017 roku Sąd Okręgowy w Krakowie uznał, że nie były spełnione przesłanki współpracy z SB, a po apelacji złożonej przez prokuratora IPN w kwietniu 2018 Sąd Apelacyjny w Krakowie utrzymał w mocy ten wyrok.
Opublikował między innymi monografię międzywojennej czeskiej poezji awangardowej „Poetyzm. Propozycja czeskiej awangardy lat dwudziestych” (Wrocław 1969), opracowanie „Język krytyczny F.X. Saldy” (Kraków 1982), antologię poezji modernistycznej „Czescy symboliści, dekadenci, anarchiści przełomu XIX i XX wieku” (Wrocław 1983), „Wybór poezji Frantiska Halasa” (Wrocław 1975), antologię czeskiej miłosnej liryki średniowiecznej „Drzewo się liściem odziewa” (Kraków 1981), przekłady powieści „Cierpienia księcia Sternenhocha” Ladislava Klímy i „Historia Partii Umiarkowanego Postępu (w Granicach Prawa)” Jaroslava Haška, a także zbiory limeryków. Wraz z Piotrem Gierowskim opracował „Czesko-polski słownik terminów literackich” (Kraków 2016).
W ofercie wydawnictwa Universitas jest quasi-słownik języka czeskiego „Powiedz coś po czesku! Igraszki językowo-literackie” (Kraków 2018) autorstwa prof. Jacka Balucha.
Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim (2001) i Krzyżem Oficerskim (2014) Orderu Odrodzenia Polski, słowackim Orderem Podwójnego Białego Krzyża III klasy (1998), czeskim Medalem Za Zasługi I stopnia (1997) oraz Złotą Odznaką „Zasłużony dla PZKO”. W 2017 roku został uhonorowany medalem „Dziękujemy za wolność”. 22 października 2018 roku w auli Collegium Novum UJ odbyła się uroczystość odnowienia doktoratu Jacka Balucha.
