Czwartek, 4 listopada 2021
Wydawnictwa naukowe – najważniejsza „pompa tłocząca wiedzę”

Ponad 500 osób zarejestrowało się na konferencję „Publikacje naukowe w Polsce – stan spraw i kierunki zmian”, jaka w trybie hybrydowym odbyła się w środę 3 listopada w Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie.

Organizatorem konferencji była Komisja ds. Wydawnictw Naukowych przy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich wraz Fundacją Rektorów Polskich oraz z Polską Izbą Książki.

Konferencję otworzył prof. dr hab. Roman Cieślak, rektor Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS wraz z prof. dr hab. Janem Szmidtem, honorowym przewodniczącym KRASP, prof. dr hab. Jerzym Woźnickim, prezesem Fundacji Rektorów Polskich i przewodniczącym Komisji ds. Strategicznych Problemów Szkolnictwa Wyższego KRASP oraz Andrzejem Chrzanowskim, przewodniczącym Komisji ds. Wydawnictw Naukowych przy KRASP, członkiem Rady Polskiej Izby Książki i przewodniczącym Sekcji Wydawców Akademickich i Naukowych PIK, który moderował pierwszą część konferencji, jak też jej podsumowanie.

W sesji zatytułowanej „Rynek wydawnictw naukowych w Polsce w 2021 roku” zaprezentowano przygotowany na konferencje raport „Biała Księga rynku wydawnictw naukowych” opracowany na podstawie ankiet skierowanych do wydawnictw naukowych przez zespół Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego przy współudziale Polskiej Izby Książki i Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych.

Spotkanie zgromadziło z jednej strony przedstawicieli wydawców: komercyjnych, uczelnianych, instytutów naukowych PAN i innych instytucji nauki, stowarzyszeń, muzeów, bibliotek akademickich, które w wielu przypadkach realizują zadania wydawnicze, a z drugiej strony rektorów uczelni, pracowników naukowych, wykładowców, jak też twórców dzieł naukowych oraz autorów badań i opracowań, uczestników zespołów badawczych – pełne spektrum interesariuszy procesu komunikacji naukowej, uczestniczących w różnych rolach w tym procesie.

Konferencja potwierdziła potrzebę rozmowy w takim gronie. „Biała Księga wydawnictw naukowych w Polsce” była punktem wyjścia dla debaty w trzech grupach tematycznych. Eksperci występujący w poszczególnych panelach przedstawili najważniejsze wyzwania, jakie stoją przed wydawnictwami naukowymi w Polsce, zdefiniowali obszary zagrożeń, wskazali na pilną konieczność przygotowania przez władze publiczne, w konsultacji i z udziałem organizacji reprezentujących wydawców, długofalowej strategii wsparcia transformacji rynku wydawniczego, zapewniającej wysoką jakość pracy wydawniczej, w tym dbałość o poziom języka, informatyzację procesów wydawniczych, możliwość umieszczania publikacji na platformach i w bazach danych zapewniających powszechność dostępu, obecność w obiegu międzynarodowym nauki. Wskazano na konieczność ustalenia dobrych zasad współpracy wydawców komercyjnych z uczelniami publicznymi oraz edukacji i warsztatów w zakresie prawa autorskiego, aby unikać jego naruszeń w procesie dydaktycznym.

Wskazano na wątpliwe lub wymagające zmian rozwiązania obecnego modelu działania i oceny wydawców, determinowanego przez perspektywę procesu ewaluacji osiągnięć pracowników i jednostek naukowych, podano przykłady licznych niedoskonałości, a także naruszeń obowiązujących zasad, w sporządzaniu przez ministerstwo edukacji i nauki wykazów  wydawców monografii i czasopism naukowych. Pod adresem ministerstwa wysuwano postulaty respektowania zasad transparentności, konsultowania przygotowywanych rozwiązań, możliwości odwoływania się od decyzji ministra, potrzebę monitorowania istniejących mechanizmów – przede wszystkim zaś dialogu i uwzględniania w podejmowanych przez ministerstwo działaniach racji wynikających z doświadczenia i wiedzy eksperckiej.

Komisja ds. Wydawnictw Naukowych (KWN) przygotuje raport z konferencji wraz z wnioskami i rekomendacjami. Zostanie on przedstawiony Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

Na stronie konferencji znajduje się „Biała Księga” oraz prezentacje przygotowane przez panelistów. Komentarze, jakie były na bieżąco formułowane przez uczestniczących w konferencji w trybie online, oraz uwagi, jakie napłyną do Komisji od osób, które zapoznają się z materiałami z konferencji, zostaną uwzględnione w formułowaniu raportu oraz w pracach nad przygotowaniem kolejnej konferencji za rok. Komisja rozważy także, w jakich formach, korzystając ze współpracy z Polską Izbą Książki i Stowarzyszeniem Wydawców Szkół Wyższych, zapewnić ciągłość debaty, której wagę pokazała konferencja.

Wydawnictwa naukowe – najważniejsza „pompa tłocząca wiedzę”, jak wyraził się jeden z uczestników konferencji – są i mogą być wspólnie z uczelniami oraz innymi instytucjami badawczymi ważną częścią procesu innowacji w gospodarce, przyczyniać się do rozwoju kultury, wspierać rozpoznawalność polskiego dorobku naukowego w świecie i udostępniać światowy dorobek nauki w Polsce. Aby osiągać te cele, konieczna jest integracja środowiska wydawniczego oraz partnerska współpraca z KRASP i władzami publicznymi.

Biblioteka Analiz jest partnerem medialnym konferencji.

 

Na zdjęciu od lewej: prof. dr hab. Jan Szmidt, honorowy przewodniczący KRASP, Andrzej Chrzanowski, przewodniczący Komisji ds. Wydawnictw Naukowych przy KRASP i przewodniczący Sekcji Wydawnictwo Akademickich i Naukowych PIK, oraz prof. dr hab. Jan Woźnicki, prezes Fundacji Rektorów Polskich

Podaj dalej
Autor: (ach, pd), Foto: pd