Z gdańskiego wydawnictwa słowo/obraz terytoria otrzymaliśmy optymistyczną informuję: „Już teraz możemy się pochwalić, że początek 2024 roku zapowiada się u nas wyjątkowo interesująco. Zdradzamy, że pierwszy kwartał zdominuje eseistyka z najwyższej półki, która, mamy nadzieję, zaspokoi nie jeden intelektualny głód naszych czytelników”.
Pierwszym przyszłorocznym tytułem będzie zapowiedziana na 8 stycznia nowa książka z serii „Biblioteka Mnemosyne” czyli Carlo Ginzburga „Czytać między wierszami. Lektury, szkice, noty” w przekładzie Joanny Ugniewskiej.
Zbiór esejów Carla Ginzburga „Czytać między wierszami” zawiera teksty poświęcone wielkim pisarzom europejskim, od Montaigne’a i Woltera do Prousta i Tomasiego di Lampedusy. W swoich mikroanalizach autor – słynny w świecie historyk, badacz literatury, jeden z najgłośniejszych przedstawicieli mikrohistorii – na podstawie poszlak, śladów, sekretnych wskazówek odtwarza sieć powiązań i odwołań. Tytułowe „czytać między wierszami” to odkrywać niewidoczne na pierwszy rzut oka połączenia literatury i filmu, literatury i fotografii, drobiazgowo analizować ukryte w tekście powinowactwa i wpływy: „Myśli” Pascala na Geparda, Spinozy na „Listy filozoficzne” Woltera czy też rzeźb Michała Anioła na „Księcia” Machiavellego. Otrzymujemy rozległy obraz wzajemnego przenikania się idei, gdzie pisarze i artyści czerpią od siebie nawzajem inspiracje, a badacz dysponuje tylko „paradygmatem poszlaki”. Trudno wyobrazić sobie dzisiejszą humanistykę bez Carla Ginzburga, tłumaczonego na całym świecie, w Polsce znanego dotąd tylko z wydanej w 1989 roku pracy o kulturze ludowej i inkwizycji zatytułowanej „Ser i robaki”.
Druga przyszłoroczna pozycja to George’a Steinera „Śmierć tragedii” w przekładzie Krzysztofa Filipa Rudolfa zapowiedziana na 14 stycznia.
„Śmierć tragedii” George’a Steinera to próba przyjrzenia się nie tylko sytuacji tragedii jako gatunku literackiego, ale również – pośrednio – sytuacji całej kultury europejskiej. Przyczyn tej śmierci (gdyż przyjmuje ją za aksjomat) autor dopatruje się w, rzec by można, dewertykalizacji spojrzenia na kondycję ludzką, utracie perspektywy przekraczającej horyzonty rozumu. Zdaniem autora, „upadek tragedii jest nierozerwalnie związany z załamaniem się jednolitego poglądu na świat i towarzyszących mu kontekstów mitologicznych, symbolicznych i rytualnych”. Zabójczy dla tragedii jest wszelki optymizm, jak również przekonanie, że racjonalność może stanowić remedium na cokolwiek i zapobiec niepojętemu cierpieniu: „Tragedia, co trzeba niezmordowanie podkreślać, wyklucza istnienie doczesnych środków zaradczych. Tragedia nie traktuje o świeckich dylematach, dających się rozwiązać na drodze racjonalnych innowacji, lecz o tym, że świat w swoim biegu skłania się nieustająco ku okrucieństwie i zniszczeniu”. Steiner, analizując teksty od starożytności do XX wieku, pokazuje próby nowożytnej reanimacji tragedii w zmienionym pejzażu duchowym i kulturowym.
