Ksi@żka jest kobietą. Rynek książki (dla) kobiet – pod takim to hasłem w dniach 29-30 czerwca odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa organizowana przez Katedrę Informatologii, Bibliologii i Edukacji Medialnej Instytutu Nauk o komunikacji Społecznej i Mediach Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Celem wydarzenia była prezentacja stanu badań o aktualnym i historycznym udziale kobiet oraz ich roli w kształtowaniu rynku usług związanych z książką. Do udziału w konferencji organizatorzy zaprosili badaczy kultury książki z różnych uczelni w Polsce i w Ukrainie – z Politechniki Lwowskiej, Uniwersytetu im. Łesi Ukrainki oraz Ukraińskiej Akademii Drukarstwa. Wśród omawianych tematów znalazły się: branża książkowa jako obszar aktywności zawodowej kobiet w perspektywie współczesnej i historycznej; kobiety w instytucjach książki w wymiarze krajowym i światowym; kobiety jako inicjatorki społecznego życia książki i propagatorki czytelnictwa (założycielki klubów książki, czytelni, bibliotek, stowarzyszeń i fundacji proczytelniczych, booktuberki, bookstargamerki, booktokerki, podkasterki, itp.); kobiety jako czytelniczki dawniej i dziś (gusta i preferencje lekturowe, rola kobiet w socjalizacji czytelniczej, kształtowaniu kultury (nie tylko literackiej) i tożsamości narodowej w wymiarze mikro i makro: rodzina vs. społeczeństwo); kobiety jako konsumentki książki; kobiety jako target na rynku wydawniczo-księgarskim (specyfika reklamy i promocji książki dla kobiet, narzędzia marketingu wydawniczego adresowanego do kobiet, itp.); książka dla kobiet; media i internet jako przestrzeń rozpowszechniania i promocji książki dla kobiet; kobiety rynku książki jako bohaterki narracji medialnych. Łącznie zaprezentowano około 40 referatów. – Temat konferencji poświęconej książce i kobiecie jest ważny nie tylko dlatego, że stereotypowo rynek księgarski wiążą się z kobietami. Organizatorzy postawili świetny katalog pytań badawczych. Te pytania podkreślają, uwypuklają pracę kobiet na różnych etapach tworzenia książek. Wydaje mi się, że cel, jakim jest ustalenie pozycji kobiet w branży książkowej i jeśli nie całkowicie, to w dużym przybliżeniu uda się zrealizować dzięki tematom zaproponowanym w referatach. Chciałabym podkreślić, że rolę kobiet dostrzegał bohater mojego życia naukowego – Jerzy Giedrojć, który powiedział: „Gdy chodzi o ciężką pracę i zdrowy rozsądek, mało cenię Polaków, a bardzo cenię Polki” – wskazywała, otwierając konferencję, prof. dr hab. Iwona Hofman, dyrektor Instytutu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS. – W branży wydawniczo-księgarskiej kobiety zawsze stały, jeśli nie na pierwszym planie, to na drugim planie. Organizowały i organizują ruch wydawniczy, ruch księgarski i ruch czytelniczy. Badania Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej, od kilkudziesięciu lat systematycznie prowadzone, pokazują społeczny zasięg książki w Polsce. I z tych badań, chociaż wynik dla nas jako społeczeństwa polskiego nie jest pozytywny, wynika, że za krzewienie kultury i książki w Polsce odpowiadały i odpowiadają kobiety. To matka, siostra, babka... Jeśli ten kapitał nie jest budowany w rodzinie, to w instytucjach oświatowych jest to nauczycielka czy bibliotekarka – zwracała uwagę dr hab. Anita Has–Tokarz, prof. UMCS, kierownik Katedry Informatologii, Bibliologii i Edukacji Medialnej INoKSiM UMCS. Kobieca twarz rynku książki Prof. dr hab. Ewa Maj (UMCS) zaprezentowała metody prasowej prezentacji książek w okresie międzywojennym oraz w jaki sposób różnicowano przekaz prasowy w kontekście pobudzania czytelnictwa. – Prasa dla kobiet dbała o rozwój dziennikarstwa jakościowego – budowanie zaufania: kompetencje recenzentek, polecanie „dobrej” książki, więź ze świadomą odbiorczynią – mówiła prof. Ewa Maj. – Podkreślano wówczas, że książka to naturalny przyjaciel kobiety. Prof. Mariia Komova (Politechnika Lwowska) zajmująco opowiadała o Łesi Ukraince (1871–1913), poetce, pisarce, tłumaczce, działaczce społecznej, inicjatorce ukraińskiego ruchu feministycznego, jednej z najwybitniejszych postaci literatury Ukrainy i jednej z najważniejszych europejskich modernistek. Jej wykład poświęcony był popularności Łesi Ukrainki w elektronicznej przestrzeni informacyjnej w kontekście badania roli klasycznej literatury ukraińskiej w kształtowaniu proeuropejskiego, intelektualnego, humanistycznego społeczeństwa. Naukowczyni wskazywała na kreatywne projekty online realizowane współcześnie, inspirowane właśnie tą postacią, takie jak wideoblogi, filmy, artykuły czy podcasty, podawała przykłady nowoczesnej interpretacji twórczości Łesi Ukrainki. „Współczesne literaturoznawstwo powinno charakteryzować się niestandardowym podejściem do popularyzacji literatury ukraińskiej” – mówił, cytowany przez badaczkę, Serhij Żadan. Prof. Nadija Zelinska z Ukraińskiej Akademii Druku zaprezentowała z kolei kobiece oblicze ukraińskich wydawnictw. Szczególny okres rozwoju działalności wydawniczej w jej kraju przypadł na XIX i początek XX wieku. Był to jednocześnie początek kobiecych ruchów emancypacyjnych. Dr hab. Oksana Levytska (Ukraińska Akademia Drukarstwa) opowiedziała historię wydania almanachu „Pierwszy Wieniec” jako pierwszej kobiecej publikacji w Ukrainie. Jej inicjatorkami były Natalija Kobrynska i Ołena Pcziłka. Głosy współczesnych kobiet w podcastach …