W sierpniu ubiegłego roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uruchomił postępowanie wyjaśniające którego celem – jak czytamy w komunikacie Urzędu – było „ustalenie, czy zidentyfikowany wzrost cen podręczników, ćwiczeń i innych produktów do edukacji wczesnoszkolnej sprzedawanych przez wydawnictwa WSiP, Nowa Era oraz Grupa Edukacyjna (w tym wydawnictwa Juka 91), mógł być wynikiem naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów”. Przypomnijmy, że Urząd zwrócił się do wybranych firm wydawniczych, specjalizujących się w produkcji podręczników do nauczania wczesnoszkolnego, ze szczegółowymi pytaniami dotyczącymi ich polityki w zakresie tworzenia oferty wydawniczej, jej promocji i warunków sprzedaży. Wskazane przez UOKiK firmy musiały m.in. przedstawić umowy handlowe ze swoimi największymi i najmniejszymi odbiorcami hurtowymi i detalicznymi, a ponadto uzasadnić podejmowane decyzje biznesowe w zakresie rabatów udzielanych poszczególnym kontrahentom. Jak argumentuje UOKiK, podstawą wszczęcia rzeczonego postępowania był „znaczący wzrost cen pakietów podręczników do edukacji wczesnoszkolnej”. Według ustaleń UOKiK, wartość hurtowej sprzedaży podręczników do edukacji wczesnoszkolnej wyniosła w 2013 roku ponad 190 mln zł. Zdaniem Urzędu „w latach 2010-2014 ceny podręczników do edukacji wczesnoszkolnej wzrosły o ponad 40 proc., podczas gdy w tym samym czasie wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych nie przekroczył 10 proc. Również wzrost cen książek ogółem sprzedawanych na rynku polskim był mniejszy i wyniósł w latach 2010-2014 około 14 proc.” Szczegółowe wnioski z postępowania UOKiK zaprezentował w ostatnich dniach w dokumencie „Informacja o wynikach analizy działalności przedsiębiorców na rynku podręczników”. W wyniku trwającego osiem miesięcy postępowania UOKiK stwierdził, iż rynek podręczników charakteryzuje „istotna dysfunkcjonalność” wynikająca z faktu, iż cena książki szkolnej nie ma istotnego wspływu na wybór konsumenta. W raporcie UOKiK czytamy m.in.: „Rodzice i opiekunowie uczniów ze względu na powszechny obowiązek szkolny mają przymus zakupu podręczników, natomiast ich wpływ na wybór konkretnych podręczników jest minimalny. Wyboru tego dokonują bowiem nauczyciele i szkoły, dla których cena nie jest tak istotnym kryterium jak dla rodziców. Stwarza to zachętę dla wydawców do konkurowania przede wszystkim jakością, ale równocześnie daje im przestrzeń do znacznego podnoszenia cen”. W efekcie Urząd dostrzegł, że „wobec znacznego wzrostu cen podręczników uzasadnione jest podjęcie działań, mających na celu racjonalizację ich wyboru przez nauczycieli”. Jako kluczową wskazuje tu potencjalną rolę podmiotów prowadzących szkoły, przede wszystkim dyrektorów i rady szkolne, w których głos mają także rodzice. Postępowanie, które w ubiegłym roku rozpoczął UOKiK wywoływało wiele kontrowersji, przede wszystkim z uwagi na przesłanki, jakimi zdawał się on kierować, podejmując tę decyzję na fali medialnej histerii dotyczącej domniemanych gigantycznych podwyzek cen wszystkich podręczników, co argumentowane było jako odpowiedź wydawców na renacjonalizację rynku podręczników do nauczania zintegrowanego. Zwłaszcza, że publikację ustaleń wynikających z analizy przekazanych przez wydawców informacji zapowiedziano jeszcze na wrzesień. Wydaje się jednak, że zakres danych, które napłynęły do Urzędu zdecydowanie ostudził swoiście reformatorski zapał i spowodował konieczność przeprowadzenia drobiazgowych, a więc czasochłonnych badań. I jak się okazuje, „przeprowadzona analiza informacji i danych zgromadzonych w toku postępowania wyjaśniającego nie dała jednak podstaw do uznania, by stosowane przez wydawców ceny podręczników do edukacji wczesnoszkolnej mogły wskazywać na naruszenie przez ww. przedsiębiorców zakazu praktyk ograniczających konkurencję. Jakkolwiek wzrost cen podręczników badanych wydawnictw był znaczący, podobnie wysoką dynamiką cen (a w niektórych przypadkach nawet wyższą) charakteryzowały się również przyjęte do porównań podręczniki do gimnazjum oraz do języka obcego dla klas I-III szkoły podstawowej. Dodatkowo analiza zgromadzonych danych wskazuje również na znaczące różnice między zachowaniem poszczególnych wydawnictw, zaś marże realizowane przez nie na sprzedaży podręczników do edukacji wczesnoszkolnej były wyraźnie zróżnicowane”. Choć w tej ostatniej kwestii, UOKiK przyznaje konsekwentnie, iż „analiza marż osiąganych przez wydawnictwa na sprzedaży podręczników do …