Obleciałem niedawno kilka salonów Empiku w poszukiwaniu „Baltazara i Blimundy” José Saramago, książki wydanej w szacownej serii „Mistrzowie Literatury” (Rebis). Nigdzie nie było. Mało tego – nie było większości pozycji z tej serii, która – wydawałoby się – powinna stać na półkach każdej szanującej się księgarni po wsze czasy. Szukałem też, na prezent, „Bezpowrotnie utraconej leworęczności” Jerzego Pilcha (Wydawnictwo Literackie). Również nie było, ale można zamówić. Zadumałem się: dlaczego wydawcy i księgarze nie chcą w Polsce zarabiać na wznowieniach? Pozycje należące do literackiego kanonu, tak zwane evergreeny, na całym świecie stanowią główne źródło zarobków wydawców. Wcale nie bestsellery! Jeden udany strzał napędza wprawdzie koniunkturę, zwabia czytelników do księgarń, ale prawdziwe pieniądze zarabia się na wznowieniach. Dlaczego? Bo jest już gotowe tłumaczenie, bo jest złożony tekst, bo ktoś już dawno wziął pieniądze za projekt okładki, bo autor czy seria są wypromowane… Nic tylko odcinać kupony. Tymczasem u nas jedyne evergreeny to książki Grocholi, Wiśniewskiego i Musierowicz oraz Jana Pawła II, rzecz jasna także lektury szkolne i klasyka literatury dziecięcej. Poza wymienionymi w księgarniach znajdziemy jeszcze słowniki, poradniki, przewodniki, podręczniki, encyklopedie… i bestsellery, czyli najczęściej nowości wydawnicze (lub pozycje wspomnianych wyżej autorów), promowane na wykupionych wcześniej tzw. stołach promocyjnych oraz, używając coraz bardziej powszechnego w branży księgarskiej języka rodem z hipermarketów, displayach, standach czy – mówiąc już całkiem brzydko – stojakach. Potrzeba było śmierci Ryszarda Kapuścińskiego, by takie tytuły jak „Cesarz” czy „Heban” wróciły na księgarskie półki. Czy to nie szaleństwo? Największych powieści najważniejszego polskiego reportera w polskich księgarniach brak… Można je za to dostać po angielsku czy niemiecku w księgarniach Londynu lub Berlina. A Andrzej …