Poniedziałek, 28 października 2013
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych
CzasopismoBiblioteka Analiz
Tekst pochodzi z numeru366
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych istnieje od nieco ponad dwustu lat – została powołana do życia uchwałą Kongresu USA w roku 1800. Jednak mimo że jest młodsza od swej rosyjskiej odpowiedniczki o 5 lat, od brytyjskiej o bez mała 50 lat, od włoskiej o ponad 80 lat, a od francuskiej o przeszło trzy stulecia, to wielkością księgozbioru przerasta je wszystkie. W założeniu miała stanowić informacyjno-naukowe zaplecze Kongresu, lecz dość szybko zaczęła przekształcać się w bibliotekę zawierającą materiały ze wszystkich możliwych dziedzin nauki i życia. Pierwsze woluminy znalazły się w niej w roku 1801, gdy do Waszyngtonu dotarły z Londynu zamówione książki i mapy o wartości ówczesnych 5 tysięcy dolarów wyasygnowanych przez Kongres. Zbiory Biblioteki Kongresu liczyły wówczas 740 tomów i trzy mapy. Chociaż jej początki były trudne (w 1814 roku dużą jej część zniszczyły wojska brytyjskie), to od czasu wymuszonej przeprowadzki i nowego początku, którym było przekazanie blisko 6500 książek przez byłego prezydenta Thomasa Jeffersona, w ciągu jej liczącej niewiele ponad dwieście lat historii w Bibliotece Kongresu zgromadzono ponad 155 milionów obiektów, w tym przeszło 35 milionów książek i innych druków w 460 językach, ponad 68 milionów rękopisów i największe na świecie zbiory dokumentów prawnych, filmów, map, zapisów nutowych oraz nagrań dźwiękowych, przechowywanych na blisko 1350 kilometrach półek. Współcześnie Biblioteka Kongresu mieści się w trzech budynkach położonych na Wzgórzu Kapitolińskim, w niewielkiej odległości od samego Kongresu. Najstarszym z nich jest otwarty w 1897 roku budynek im. Thomasa Jeffersona, a najmłodszym – największy budynek biblioteczny na świecie, otwarty w roku 1980 i nazwany imieniem Jamesa Madisona. Trzecim jest gmach im. Johna Adamsa, uruchomiony w roku 1939. Oddanie do użytku budynku im. Thomasa Jeffersona, które dla Biblioteki Kongresu było równoznaczne z pozyskaniem pierwszej siedziby nie będącej jednocześnie częścią innej instytucji, było ukoronowaniem przeszło 30 lat urzędowania Ainswortha Randa Spofforda na stanowisku Bibliotekarza Biblioteki Kongresu. Jego spuścizna jest zresztą znacznie bogatsza. Po kryzysowych dla Biblioteki latach 50. XIX wieku i Wojnie Domowej (Spofford rozpoczął urzędowanie w roku 1865), udało mu się pozyskać niezależne od politycznych podziałów wsparcie Kongresu dla swoich działań. Do najważniejszych osiągnięć Spofforda należy zaliczyć dynamiczny rozwój Biblioteki jako instytucji służącej Kongresowi oraz pełniącej funkcje biblioteki narodowej, stworzenie podwalin obszernej kolekcji americanów czy poszerzenie wymiaru i zakresu usług Biblioteki dla zwykłych użytkowników. Jednak za największe dokonanie Spofforda uważa się centralizację w Bibliotece Kongresu działań w obszarze prawa autorskiego. Chociaż ochrona prawnoautorska w Stanach Zjednoczonych funkcjonowała już od roku 1790, to praktyka przekazywania egzemplarzy zarejestrowanych utworów (tylko takie były objęte ochroną) do bibliotek została wprowadzona w życie dopiero w roku 1846. Do roku 1859 egzemplarze obowiązkowe trafiały zarówno do Biblioteki Kongresu, jak i do Instytutu Smithsona, waszyngtońskiego ośrodka naukowo-badawczego, który rywalizował wówczas z Biblioteką Kongresu o pozycję narodowego centrum bibliograficznego. Już w pierwszym roku urzędowania Spofforda, dzięki stosownej decyzji Kongresu, Biblioteka ponownie, po kilkuletniej przerwie wojennej, zaczęła rejestrować egzemplarze obowiązkowe, a rok później, w następstwie kolejnej uchwały Kongresu, przejęła cały ówczesny księgozbiór Instytutu Smithsona. Wreszcie na mocy ustawy o prawie autorskim z 1870 roku wszystkie istniejące rejestry praw autorskich przekazano do Biblioteki Kongresu, która jednocześnie stała się centralnym ośrodkiem rejestracyjnym, przejmując dotychczasowe zadania Biura Patentowego i sądów okręgowych. Potrzeba wyłonienia specjalnej jednostki stała się jeszcze bardziej oczywista w roku 1891, gdy Kongres przyjął prawo ustanawiające ochronę utworów, których autorami nie byli obywatele Stanów Zjednoczonych. Wreszcie w roku 1897, gdy Spofford ustępował ze stanowiska, a Biblioteka przenosiła się do budynku im. Jeffersona, ze struktur Biblioteki Kongresu wyodrębniono funkcjonujące do dziś Biuro Praw Autorskich. Do tego czasu ponad 40% jej księgozbioru, liczącego około 840 tysięcy tomów, oraz, na przykład, ponad 90% map będących w jej posiadaniu trafiło do niej na zasadzie egzemplarzy zarejestrowanych w celu objęcia ochroną prawnoautorską. Coraz szersze otwieranie się Biblioteki Kongresu na potrzeby zwykłych obywateli miało miejsce także za czasów Herberta Putnama, który w jednym tylko roku 1901 uruchomił system wypożyczeń międzybibliotecznych oraz doprowadził do publikacji pierwszego tomu nowych zasad klasyfikacji – z czasem pełen zestaw tych zasad stał się oficjalnie Klasyfikacją Biblioteki Kongresu, stosowaną współcześnie w bibliotekach naukowych całego świata. Nie zaniedbywano w tym czasie również najistotniejszej grupy użytkowników Biblioteki – amerykańskiej legislatury: w roku 1914 utworzono specjalną jednostkę znaną obecnie pod nazwą Działu Serwisów Informacyjnych, która doradza Kongresowi i wspomaga go do dzisiaj. Za czasów Putnama podkreślona została państwowotwórcza rola Biblioteki Kongresu. W roku 1921 doszło bowiem do przekazania do niej z Departamentu Stanu oryginałów Deklaracji Niepodległości i Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Przez dłuższy czas zabytki te były wystawione na widok publiczny i choć w 1952 roku przekazano je do Archiwum Narodowego USA, to w posiadaniu Biblioteki Kongresu do dziś pozostaje Jeffersonowski rękopis szkicu pierwszego z tych dokumentów. Putnam ustąpił ze stanowiska po 40 latach, w roku otwarcia drugiego budynku Biblioteki, budynku im. Johna Adamsa. Lata powojenne były okresem stopniowej ekspansji Biblioteki, którą mocno ograniczała silna kontrola wydatków państwa. Na początku lat 60. zaczęły powstawać zamiejscowe jednostki Biblioteki, służące między innymi nabywaniu nowych zbiorów. Gdy prezydent Lyndon Johnson podpisał w roku 1965 ustawę o szkolnictwie wyższym, jednym z jej rezultatów było stworzenie National Program for Acquisitions and Cataloging (tj. Narodowego Programu Pozyskiwania i Katalogowania Nabytków). Ustawa uprawniała Bibliotekę Kongresu do nabywania wszelkich wartościowych bieżących materiałów bibliotecznych wydawanych na całym świecie i opracowywania ich danych bibliograficznych w ujednoliconym formacie natychmiast po otrzymaniu. Obecnie Biblioteka posiada biura w New Delhi, Kairze, Rio de Janeiro, Dżakarcie, Nairobi i Islamabadzie. Klasyfikacja Biblioteki Kongresu System, przeznaczony początkowo tylko dla jednej biblioteki, szybko stał się popularny także w innych. Na początku lat 90. XX wieku została powołana Rada ds. Współkatalogowania (English Cooperative Cataloging Council) dla bibliotek używających formatu MARC dla katalogów komputerowych, która rozstrzyga wszelkie wątpliwości dotyczące klasyfikacji. Klasyfikacja LCC należy do systemów alfanumerycznych (zbudowana jest z ciągów liter i cyfr), stosowane są w niej litery alfabetu łacińskiego i cyfry arabskie. Pierwsza litera oznacza dział główny, kolejna poddział, a dodatkowa numeracja służy uściśleniu treści danej książki. Klasyfikację można rozbudowywać, wykorzystując rezerwę wolnych symboli numerycznych, modyfikując istniejące, stosując zasady podziału dziesiętnego i oznaczając tematy szczegółowe. Sposoby te, stosowane …
Wyświetlono 25% materiału - 980 słów. Całość materiału zawiera 3922 słów
Pełny materiał objęty płatnym dostępem
Wybierz odpowiadającą Tobie formę dostępu:
1A. Dostęp czasowy 15 minut
Szybkie płatności przez internet
Aby otrzymać dostęp kliknij w przycisk poniżej i wykup produkt dostępu czasowego dla Twojego konta (możesz się zalogować lub zarejestrować).
Koszt 9 zł netto. Dostęp czasowy zostanie przyznany z chwilą zaksięgowania wpłaty - w tym momencie zostanie wysłana odpowiednia wiadomość e-mail na wskazany przy zakupie adres e-mail. Czas dostępu będzie odliczany od momentu wejścia na stronę płatnego artykułu. Dostęp czasowy wymaga konta w serwisie i logowania.
1B. Dostęp czasowy 15 minut
Płatność za pośrednictwem usługi SMS
Aby otrzymać kod dostępu, należy wysłać SMS o treści koddm1 pod numer: 79880. Otrzymany kod zwotny wpisz w pole poniżej.
Opłata za SMS wynosi 9.00 zł netto (10.98 PLN brutto) i pozwala na dostęp przez 15 minut (bądź do czasu zamknięcia okna przeglądarki). Przeglądarka musi mieć włączoną obsługę plików "Cookie".
2. Dostęp terminowy
Szybkie płatności przez internet
Dostęp terminowy zostanie przyznany z chwilą zaksięgowania wpłaty - w tym momencie zostanie wysłana odpowiednia wiadomość e-mail na wskazany przy zakupie adres e-mail. Dostęp terminowy wymaga konta w serwisie i logowania.
3. Abonenci Biblioteki analiz Sp. z o.o.
Jeśli jesteś już prenumeratorem dwutygodnika Biblioteka Analiz lub masz wykupiony dostęp terminowy.
Zaloguj się