W stabilnych państwach zachodu jest czymś naturalnym trwanie firm przez kilka stuleci. W 1835 roku drukarz i introligator Carl Berstelsmann założył w rodzinnym Gütersloh niedaleko Bielefeld wydawnictwo książkowe. W 2010 roku firma obchodzi swój jubileusz pod hasłem „175 lat Bertelsmanna – dziedzictwo na przyszłość”. Z tej okazji powstała obszerna publikacja dostępna w internecie w wersji angielskiej i niemieckiej, podsumowująca osiągnięcia i wskazująca modele działania na przyszłość. Antologię, która składa się z części historycznej, prezentacji danych za pięciolecie 2005-2009 i obszernego raportu rocznego za 2009 rok wydało wydawnictwo Bertelsmann AG a druk miał miejsce w firmie Mohn Media w Gütersloh; w sprzedaży detalicznej znajdzie się od końca września 2010. Oprócz rysu historycznego, w książce zamieszczone są portrety, stare fotografie rodzinne, podobizny tytułów książkowych i prasowych, fotosy z filmów i innych produkcji telewizyjnych, fotografie i sylwetki twórców i obecnych szefów koncernu medialnego. Znajdziemy tu również listy aktualnych członków zarządu i rady nadzorczej do czytelników opracowania. Trochę historii Przez pierwszych sto lat istnienia była to firma rodzinna, którą kierowali Bertelsmannowie (po założycielu jego syn Heinrich) a potem – od pokolenia wnuków Mohnowie (Mohn). Początkowo wydawano głównie literaturę religijną z kręgu protestantyzmu, potem już także filologię, historię, książki dla dzieci. Od 1920 roku po przejęciu kierownictwa firmy przez wnuka założyciela – Heinricha Mohna do programu wprowadzono literaturę piękną i stworzono czasopismo „Chrześcijański nowelista”, propagujące to piśmiennictwo. W czasach narodowego socjalizmu, który my nazywamy powszechnie hitleryzmem, kontynuowano chrześcijańsko-konserwatywną tradycję wydawniczą ale równolegle wydawano literaturę antysemicką. W czasie drugiej wojny światowej Bertelsmann opanował największą część dostaw książek dla Wehrmachtu – było to 19 milionów przesyłek poczty polowej. Po oskarżeniu wydawcy o nielegalny obrót papierem i z powodu powszechnej mobilizacji wydawnictwo zostało zamknięte w 1944 roku, jeszcze przed zakończeniem wojny. Przedsiębiorca stulecia W opracowaniu jubileuszowym dużo miejsca poświęcono zasługom Reinharda Mohna (1921-2009). Jako spadkobierca uruchomił firmę ponownie w 1947 roku w tym samym miejscu w Gütersloh. W tym mieście do chwili obecnej znajduje się „kwatera główna” koncernu oraz szefostwo grupy skupiającej wydawnictwa książkowe z obszaru niemieckiego, czyli Random House. Po zwolnieniu z amerykańskiego obozu jenieckiego Mohn rozpoczął naukę w zawodzie księgarza i przejął zniszczoną firmę. Jego żoną została Liz Bertelsmannówna; obydwoje są praprawnukami założyciela wydawnictwa. Już w 1950 roku w firmie narodził się pomysł, by wyjść poza tradycyjną sprzedaż w księgarniach i dostarczać książki czytelnikom w formie klubowej. Klub nosił nazwę Lesering (dosł. krąg czytelniczy) z dopiskiem „Książka Bertelsmanna”. Po czterech latach działalności klub liczył milion członków, po dziesięciu latach sprzedaż klubowa przekroczyła granice Niemiec i w klubie było już 3 mln członków. Pierwszy zagraniczny klub książki Bertelsmanna powstał w 1962 roku w Hiszpanii, kilka lat później w Ameryce Południowej, w 1970 roku we Francji a potem już w reszcie świata, łącznie z polskim „Światem Książki” i klubem w Chinach. Od kilku lat klubami książki zarządza i wydaje książki na potrzeby tej formy sprzedaży wysyłkowej pion o nazwie Direct Group. Obecnie kluby funkcjonują w 16 krajach, liczą ok. 15 mln członków. Książki można nabywać z zamówień katalogowych, w internecie, księgarniach i za pośrednictwem agentów. Grupa w całości jest własnością spółki aukcyjnej Bertelsmann. Sygnałem do przekształcania wydawnictwa książkowego w koncern medialny było zainteresowanie wydawaniem prasy. Najpierw wykupiono większość udziałów w hamburskim wydawnictwie prasowym Gruner+Jahr. W ciągu kilku lat wydawca ten wszedł z prasą rozrywkową, informacyjną (tygodnik „Stern”) i popularnonaukową (magazyn geograficzny „Geo” i „National Geographic”) najpierw na rynek francuski a potem dalej na zachód i wschód. Obecnie jest to największe wydawnictwo w Europie, oferujące ponad 500 tytułów magazynowych w druku i w formie cyfrowej. Działa na terenie 30 krajów, własnością Bertelsmanna jest w 74,9 proc., pozostała część należy do rodziny Jahrów. Bertelsmann powołał w latach sześćdziesiątych zeszłego …