Tak jak obecnie, problem egzemplarza obowiązkowego i wtedy – czyli w pierwszych latach wolnego rynku książki – był bardzo istotny, zwłaszcza że pojawiły się tysiące nowych wydawców, którzy z braku wiedzy czy z powodu lekceważenia przepisów nie wykonywali obowiązku, czyli nie przesyłały egzemplarzy obowiązkowych do uprawnionych bibliotek. W dniach 26-27 listopada 1992 roku w Bibliotece Narodowej w Warszawie odbyła się „Krajowa konferencja na temat egzemplarza obowiązkowego w Polsce”. Główny referat zatytułowany „Stan realizacji zarządzenia o egzemplarzu obowiązkowym w Bibliotece Narodowej” wygłosiła Hanna Zielińska z Biblioteki Narodowej. Nie było jeszcze ustawy o egzemplarzu obowiązkowym i obowiązywało wówczas „Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 2 sierpnia 1968 r. w sprawie dostarczania bibliotekom obowiązkowych egzemplarzy druków i nagrań dźwiękowych”. Zrządzenie to „nigdy nie było w pełni przestrzegane. Stopień jego realizacji tak w przeszłości, jak i obecnie, był raczej wyrazem dobrej woli wydawców i drukarzy, aniżeli przestrzegania prawa” – stwierdziła Hanna Zielińska w swoim referacie. Zarządzenie ministra przewidywało, że Biblioteka Narodowa otrzymywała cztery (!) egzemplarze obowiązkowe, z których „co najmniej dwa… powinny być przesłane równocześnie z wysłaniem egzemplarza sygnalnego”. „W 1990 roku nastąpiło załamanie się systemu egzemplarza obowiązkowego. Działalność wydawnicza i poligraficzna uległa głębokim przeobrażeniom. Masowo zaczęły powstawać wydawnictwa i drukarnie prywatne, które najczęściej nie były zorientowane w istnieniu instytucji egzemplarza obowiązkowego i w przepisach regulujących jego dostarczanie bibliotekom” – mówiła Hanna Zielińska. Biblioteka Narodowa starała się dotrzeć do nowo powstałych wydawnictw z informacją o obowiązującym Zarządzeniu. Referentka przedstawiła związane z tym trudności. „Nie jest to zadaniem łatwym. Adresy często okazują się już nieaktualne, niekiedy wręcz fikcyjne. Nawiązanie kontaktu z wydawcą nie zapewnia jeszcze uzyskania egzemplarzy. Licznych zabiegów wymaga skłonienie niektórych wydawców do …