Ideą Nagród Magellana przyznawanych przez „Magazyn Literacki KSIĄŻKI” jest wyróżnianie wydawców wartościowych – pod względem merytorycznym i graficznym – książek turystycznych. W tym roku do konkursu zgłoszono podobnie jak przed rokiem 70 tytułów, które nadesłały oficyny wydawnicze, ale też instytucje kultury oraz jednostki samorządowe. Najtrudniej było wyłonić zwycięzców w kategorii „książka podróżnicza” oraz „książka reportażowa”, w których rywalizowało wiele tytułów. Wśród zgłoszonych publikacji znalazły się znakomite perełki edytorskie. Dwunastą edycję konkursu zdominowały publikacje polskie i o Polsce. W dzisiejszej, nowej rzeczywistości, gdy większość Polaków spędza czas na poznawaniu własnego kraju, niech te pozycje będą cennym drogowskazem, rekomendacją. W nich znajdziecie to, co w Polsce najlepsze. Przed nami wielka niewiadoma – jaka będzie możliwość eksplorowania świata i podróżowanie na jesieni? Wiosną? W przyszłorocznym sezonie? Jedno, co jest niezmienne i pewne, to książkowe podróże. One zawsze są bezpieczne. Jury Nagrody Magellana obradowało w składzie: Krzysztof Rąpała (podróżnik, organizator wypraw do Azji), Dariusz Fedor (redaktor naczelny magazynu „Kontynenty”), Dawid Zaraziński (niezależny ekspert, znawca nowych mediów i technologii), Łukasz Gołębiewski (ekspert rynku książki), Piotr Dobrołęcki (redaktor naczelny „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”) i Ewa Tenderenda-Ożóg (zastępca redaktora naczelnego „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”, redaktor naczelna dwutygodnika „Biblioteka Analiz”). Komisja konkursowa przyznała 14 nagród głównych i 14 wyróżnień. Nadesłane tytuły rozpatrywano w 14 kategoriach, a wśród nich pojawiła się nowa kategoria: „biografia”. W ramach Konkursu przyznano również nagrody dla podróżników. Dotychczas laureatami tego szczególnego wyróżnienia byli: Elżbieta Dzikowska i Beata Pawlikowska, Olgierd Budrewicz, Dariusz Jędrzejewski, Marek Kamiński, Wojciech Karpiński, Anna i Krzysztof Kobusowie, Piotr Kraśko, Andrzej Stasiuk, Monika Witkowska, Martyna Wojciechowska i Michał Książek, Elżbieta i Andrzej Lisowscy, Lechosław Herz oraz Miłka Raulin i Grzegorz Rąkowski. Przekraczanie granicy marzeń W  tym roku Nagrodą Magellana uhonorowano Krzysztofa Środę oraz Krzysztofa Wielickiego i Leszka Cichego, czołowych polskich himalaistów, uczestników pierwszej zimowej wyprawy na Mount Everest 40 lat temu. 17 lutego 1980 roku Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki jako pierwsi himalaiści w historii zdobyli zimą najwyższą górę świata – Mount Everest. Ich wejście miało znaczenie historyczne dla całego środowiska alpinistycznego i zapoczątkowało polską złotą erę eksploracji Himalajów. Jak podsumował po latach Leszek Cichy w rozmowie z Onet.pl: „To było przede wszystkim historyczne, polskie wejście na Everest, pierwszy ośmiotysięcznik zdobyty zimą. Przełamywaliśmy bariery jako pierwsi na świecie. Na pewno miało też wpływ na nas, ale traktowaliśmy to jako coś wielkiego dla Polski. (…) Myśl o tym, że byłem na Evereście zimą, pomagała w zmaganiach z trudną sytuacją, kryzysem, jaki mieliśmy w peerelowskiej Polsce lat osiemdziesiątych”. Krzysztof Wielicki podkreśla: „Nie patrzę na to jak na wyczyn indywidualny, tylko jak na sukces zbiorowy. To jest wielka wartość. Zakończyliśmy to, na co pracowali wszyscy uczestnicy wyprawy. Myślę, że zdobycie Everestu miało większy wpływ na całe polskie środowisko alpinistyczne niż na nas, choć oczywiście nie było dla nas obojętne. Pokazaliśmy, że możliwa jest eksploracja o tej porze roku. Historia udowodniła, że tak rozpoczęła się złota era polskiego zimowego himalaizmu. Zdobyliśmy jako pierwsi i bardzo szybko sześć kolejnych szczytów ośmiotysięcznych właśnie o tej porze roku. Nie miałem żadnego ośmiotysięcznika przed Everestem, więc z tego punktu widzenia to był dla mnie ważny sygnał, iż mogę działać w górach najwyższych. Zrozumiałem, że droga na ośmiotysięczniki jest przede mną, bo dobrze się czuję na tej wysokości”. Nagrodę Magellana otrzymał Krzysztof Środa, uznany tłumacz i eseista. Jury doceniło jego uważność i kunszt opowiadania o świecie, podróżowanie w stronę filozofii. Jego osobiste teksty, w których nie brak empatii, własnych opinii czy przemyśleń, uwrażliwiają i pokazują świat, także ten, o którym w ciągłej pogoni zapominamy. Krzysztof Środa zadebiutował w 2003 roku książką eseistyczno-podróżniczą „Niejasna sytuacja na kontynencie. Prywatny przewodnik po różnych stronach świata” (Czarne). Jak wyjaśniał wówczas, w wyniku spotkania z pewnym biznesmenem z Suwałk, postanowił wybrać się w drogę na Kaukaz i spisać coś w rodzaju dziennika podróży. Kolejna jego książka – „Projekt handlu kabardyńskimi końmi” (Czarne) – również poświęcona podróży na Kaukaz, ukazała się w 2006 roku. Zdobył za nią Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii eseistyki. Pod wpływem tekstów pisanych przez Ryszarda Kapuścińskiego, i po części w wyniku własnych dociekań filozoficznych, Krzysztof Środa wybrał się na południe, do Armenii. Ta podróż zaowocowała trzecią książką, wydaną w 2012 roku pod tytułem „Podróże do Armenii i innych krajów z uwzględnieniem najbardziej interesujących obserwacji przyrodniczych” (Czarne). Kolejna książka Środy, „Las nie uprzedza” (Czarne), opowiada o Czeczenii i Maroku. Została nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2017 (finał nagrody) i Nagrody Literackiej Gdynia. Jego najnowsza książka ukazała się w 2019 roku pod tytułem „Srebro ryb” (Czarne). A teraz przejdźmy do nagród regulaminowych. Nagrodę główną w kategorii „przewodnik tekstowy” otrzymał „Uzbekistan. Perła Jedwabnego Szlaku” autorstwa Mirona Kokosińskiego, Magdaleny Oczkowskiej-Janas i Sławomira Janasa (Bezdroża). To pierwszy polski przewodnik przybliżający historię, kulturę i przyrodnicze atrakcje kraju, w którym turystyka zaczyna się rozwijać. „To z pewnością jeden z najszybciej zmieniających się państw świata” – podkreśla Miron Kokosiński. Uzbekistan opisywany przez trójkę autorów jawi się jako kraj pełen bajecznych, niezwykle kolorowych zabytków, pamiątek związanych z okresem, gdy ziemie te pozostawały pod panowaniem carskiej Rosji i Związku Radzieckiego, tętniących życiem bazarów, bezkresnych pól bawełny, przyrodniczych enklaw, takich jak pustynia Kyzył-kum, półwyschnięte Jezioro Aralskie i płaskowyż Ustiurt. To miejsce, gdzie naprawdę czuć klimat Jedwabnego Szlaku. W tej kategorii wyróżnienie otrzymał „Gościniec Niborski” (Pracownia Wydawnicza ElSet). Myślę, że niezbyt wiele osób wie o istnieniu historycznego traktu, sięgającego czasów średniowiecza, prowadzącego z  Olsztyna do Nidzicy. Podróżowali nim m.in.: Mikołaj Kopernik, Jan Kochanowski i Mikołaj Rej. Autorzy gruntownie opisali dawny szlak i wskazują, że ma wiele walorów historycznych i przyrodniczych. Szlak wiedzie przez rezerwaty przyrody, Puszczę Napiwodzko-Ramucką, między jeziorami: Plusznem i Łańskim, w większości wzdłuż Łyny. W kategorii „przewodnik ilustrowany” nagrodzono nową serię przewodników „Travel&Style” (Bezdroża). Cykl promuje podróżowanie jako styl życia, taki zresztą podtytuł jej nadano. Wyróżnia się nowoczesną i oryginalną szatą graficzną. Treści podzielono na kilka części, oznaczonych ikonami: travel&food – z myślą o amatorach lokalnych smaków, travel&family – dla podróżujących z dziećmi, travel&culture – dla osób pragnących zgłębić historię, travel&nature – dla miłośników przyrody, travel&active i travel&relax - z propozycjami odpowiednio: sportowych aktywności i spokojniejszych form odpoczynku. Informacje są zwięzłe i konkretne, przewodniki przemawiają do czytelników przede wszystkim materiałem wizualnym – mnóstwo tu fotografii i grafik prezentujących najważniejsze atrakcje. W serii dotychczas ukazały się: „Islandia”, „Tajlandia”, „Izrael”, „Czarnogóra”, „Portugalia”, „Ateny i wyspy greckie” i „Gruzja”. W kategorii „przewodnik kieszonkowy” wyróżnienie przyznano publikacji „Kaszuby i Bory Tucholskie” Malwiny Flaczyńskiej i Artura Flaczyńskiego (Bezdroża). Pomimo niewielkiej objętości omówiono w nim czołowe atrakcje krainy o wielu obliczach. Turystycznych hitów Kaszuby mają wiele – zarówno przyrodniczych, jak i historycznych, ale również miejsc dla dzieci czy atrakcji z gatunku turystyki aktywnej. To jeden z najbogatszych kulturowo regionów w Polsce, a Kaszubi – dumni ze swojego rodowodu – kultywują regionalne tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie. Ciekawie napisany przewodnik, bogaty w lokalne ciekawostki. Dzięki praktycznym informacjom pozwoli zaplanować udany pobyt z wieloma atrakcjami. W kategorii „przewodnik dla aktywnych” główną nagrodę ex aequo zdobyły publikacje: „Góry Słowacji. Najpiękniejsze szczyty i najciekawsze szlaki” Krzysztofa Bzowskiego i Elizy Malawskiej-Kłusek (Bezdroża) i „Wielkie Jeziora Mazurskie. Przewodnik żeglarski” Krzysztofa Siemieńskiego (Nautica). Przewodnik „Góry Słowacji” zawiera opisy 40 wycieczek, które pozwolą poznać najbardziej atrakcyjne krajobrazowo części słowackich Karpat. Są tu trasy o różnym stopniu trudności, do miejsc znanych i chętnie odwiedzanych, jak i zupełnie zapomniane szlaki, „czasem prowadzące zupełnym bezdrożem” – zachęcają autorzy. Wszystkie zostały tak …