Łatwiej zarobić pieniądze i samemu sfinansować pismo kulturalne, niż znaleźć na nie sponsorów. Przeczucia Mariusza Czyżowskiego, odkąd 12 lat temu jego Zielona Sowa stanęła za wydawaniem dwumiesięcznika „Studium”, okazały się nie tylko prorocze. Wolnorynkowa rzeczywistość przyniosła znacznie więcej trudności, którym czasopisma kulturalne w Polsce nie były w stanie zaradzić samodzielnie. Odchodzi czytelnik, mecenat państwowy coraz mniej chętnie przyznaje dotacje na rozwój czasopism kulturalnych, o mecenacie prywatnym nawet nie wspomnę. Odejście, o którym mowa, jest naturalnie czymś więcej niż tylko spadkiem wskaźników czytelnictwa. Powoli tytuły kulturalne tracą bowiem najwierniejszych odbiorców, tych mianowicie, którzy pamiętają powstanie „Twórczości” (1945), wrocławskiej „Odry” (1961), którzy potrafią wymienić kilka tytułów więcej niż „Krytykę Polityczną” lub „Lampę”. Rodzi to szczególne wyzwania i trudno im przeciwdziałać na przestrzeni kilku tylko lat. Dla tytułów poza medialnym mainstreamem, do którego udało się dostać nielicznym, jest to jeszcze trudniejsze, niosąc za sobą kolejne wyzwania, a potem kolejne. Przykład „Pisma poświęconego” jest tutaj szczególnie uderzający – od wielkiej kariery w połowie lat 90. do upadku niemalże, przed którym uratował „Frondę” Michał Jeżewski. Ciekawy wydaje się również fakt, jak różnymi kanałami do mainstreamu czasopisma te dochodziły. „Zeszyty Literackie” w znacznej części dzięki mecenatowi koncernu gazetowego (Agora), na fali popularności debiutanckiej powieści Doroty Masłowskiej znalazła się w nim „Lampa”. Niewielu jednak zajmowało, co Paweł Dunin-Wąsowicz robi dokładnie, jakie wydaje książki ani z którymi autorami trzyma. Padało raczej pytanie, jak to robi? Wróćmy …