W poprzednim numerze Biblioteki Analiz informowaliśmy o ogłoszeniu Zarządu Stowarzyszenia Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych KOPIPOL z siedzibą w Kielcach z 8 lipca, w którym zapowiedziano podział i przystąpieniu do wypłat należnych twórcom zainkasowanych przez KOPIPOL w 2008 roku. Do tej informacji dołączyliśmy zestawienie procentowego podziału opłat w 2010 roku między wydawców, jakie znajduje się na stronie internetowej KOPIPOL-u. Ponieważ zestawienie to wywołuje wiele wątpliwości, zwróciliśmy się o wyjaśnienie dotyczące zasad repartycji opłat dla wydawców do prof. Mieczysława Poniewskiego, przewodniczącego Stowarzyszenia Kopipol. Odpowiedź otrzymaliśmy od pani Barbary Partyki ze Stowarzyszenie Kopipol. – Uprzejmie informuję, że odpowiedź na postawione przez pana pytanie znajduje się na stronie internetowej Stowarzyszenia, w zakładce poświęconej badaniom statystycznym. Zachęcam zatem do zapoznania się z treściami tam zawartymi. Jednocześnie uprzejmie informuję, że zamieszczone na stronie internetowej Stowarzyszenia zestawienie, o którym pan pisze, nie jest rankingiem wydawców, lecz jest informacją o wynikach badań statystycznych na temat udziału publikacji poszczególnych wydawnictw w zakresie ich kopiowania urządzeniami reprograficznymi w ramach dozwolonego użytku osobistego w okresie objętym badaniami – napisała przedstawicielka Kopipolu. Badania struktury Sięgnęliśmy więc do obszernego materiału umieszczonego w kilku zakładkach na stronie internetowej Kopipolu. Po raz pierwszy badania struktury kopiowania utworów w Polsce przeprowadzono w 1997 roku i od razu dodajmy, że były to badania pionierskie. Wykonano badania ankietowe w kilkuset punktach reprograficznych w kilku miastach, w tym w: Warszawie, Gdańsku, Kielcach i Rzeszowie. Badaniami objęto punkty kserograficzne oraz biblioteki, czytelnie, szkoły, urzędy i przedsiębiorstwa. Na podstawie zebranych odpowiedzi oszacowano struktury kopiowania utworów. Jednak ocena bazy badawczej ze strony zleceniodawcy musiała wydawać się na tyle wątła, że przy opisie metodyki zamieszczono zastrzeżenie: „struktura kopiowania utworów, oszacowana na podstawie deklaracji osób sporządzających kopie, może być obciążona pewnym błędem”, chociaż jednocześnie optymistycznie stwierdzono, że „odpowiedni sposób konstrukcji formularza ankiety oraz duża, kilkusetelementowa liczność próbki, przemawiają za wiarygodnością uzyskanego oszacowania struktury kopiowania. Przemawia za tym również fakt, że celem badań było przede wszystkim określenie udziału wyróżnionych kategorii utworów wśród kopiowanych materiałów, a nie ustalenie intensywności kopiowania mierzonej konkretną liczbą wykonanych kopii”. Przedstawiciele Kopipolu wykorzystali doświadczenia organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w: Niemczech, Danii, Norwegii, Belgii i Wielkiej Brytanii i na tej podstawie stwierdzono, że polskie „oszacowania struktury kopiowania nie odbiegały znacząco od ocen uzyskanych na podstawie bardzo kosztownych badań szczegółowych” podejmowanych zagranicą. Analiza danych zgromadzonych podczas badań przeprowadzonych w 1997 roku pozwoliła oszacować procentowy udział wyróżnionych kategorii utworów wśród ogółu kopiowanych utworów w punktach reprograficznych objętych badaniami. Uzyskane wyniki przedstawione zostały w tabeli nr 1. Najważniejszym wnioskiem z analizy uzyskanych wyników, jest stwierdzenie, że „wśród kopiowanych utworów dominuje literatura naukowa. W opinii ankietowanych stanowi ona około 70 proc. ogółu kopiowanych utworów objętych ochroną”. Był to z pewnością pierwszy krok dla określenia struktury kopiowania utworów chronionych prawem autorskim w Polsce. Następnie dwukrotnie w 2000 roku przeprowadzono bardziej czasochłonne i kosztowne badania statystyczne struktury kopiowania utworów metodą bezpośredniej analizy zawartości kopiowanych materiałów, nazwane badaniami wstępnymi. W pierwszym etapie zbadano cztery różne punkty kopiowania i szczegółową analizą zawartości objęto 261 utworów o łącznej liczbie 14.665 stron. Drugie badania przeprowadzone zostały w punktach kopiowania znajdujących się w Bibliotece Narodowej w Warszawie, gdzie szczegółową analizą zawartości objętych zostało 1007 utworów o łącznej liczbie 10.085 stron. Badania te zostały dofinansowane ze środków programu Phare IV, dotyczącego ochrony własności intelektualnej. W październiku 2004 roku władze Stowarzyszenia Kopipol zwróciły się do kilku instytucji z prośbą o złożenie ofert na przeprowadzenie badań statystycznych struktury utworów zwielokrotnianych za …