W mojej bibliotece mam wiele książek, w których brakuje kartek. Stoją jednak dumnie na moich półkach, bo… to książki-ofiary II wojny światowej. Jest wśród nich „Lolek Grenadier” Antoniego Gawińskiego z ilustracjami autora. To ulubiona książka mojego stryja Antka Piekarskiego, który zginął w Powstaniu Warszawskim. Książka nie tylko nie ma wszystkich kartek, ale nosi ślady zbutwienia i pleśni. W tym stanie trafiła do muzealnego introligatora-konserwatora, który tak jak się dało – ratował. Nigdy nie dawało rady jej czytać w całości, bo braki były zbyt duże, ale… pamiątka to pamiątka. Po latach stoi na półce obok eleganckiego reprintu wydanego nakładem Bellony. Jest też kilka tomów encyklopedii Orgelbranda, z wybrakowanymi stronami, a także okładkami odtwarzanymi przez introligatora. Okładki są też niestety „ofiarami” gołębia, który przez uchylone okno wpadł kiedyś do mieszkania i w panice czepiał się ich grzbietów. Czemu nie ma wszystkich kartek? I to pojedynczych? Ano posłużyły one w czasie wojny komuś jako papier toaletowy, co znam z relacji ojca. Ofiarą wojny jest też wspaniały, bogato ilustrowany niemiecki podręcznik historii sztuki Richarda Hamanna „Geschichte der Kunst”, który również trafił w swoim czasie w ręce muzealnego lekarza, a ten utracone kartki pozastępował czystymi. Po latach odkupiłam sobie inne wydanie, ale to stare trzymam, bo to z niego po wojnie uczył się mój tata na studiach na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Stoją więc w domu dwa Hammany – wybrakowany i cały. Ostatnio jednak miałam do czynienia z książkami bez kartek, które ofiarami wojny nie są. Musiałam napisać tekst, w którym potrzebowałam zacytować …