Filmy fabularne biograficzne o pisarzach to gatunek niezbyt popularny i raczej trudny. Wielu znamienitych literatów jeszcze nie doczekało się filmu o sobie. Niełatwo jest bowiem o czyimś życiu opowiedzieć inaczej niż w postaci linearnej historii, która często jest sprzeczna z dynamiką filmową. Pojawiają się jednak filmy, które zręcznie uciekają od schematów biograficznego filmu dokumentalnego. I niekoniecznie  sprawdza się reguła, że film jest bardziej interesujący, gdy bardziej burzliwe było czyjeś życie. Oczywiście im bardziej skomplikowane i skandaliczne życie bohatera filmu biograficznego, tym lepiej dla reżysera. Bywa jednak, że i z nudnymi biografiami filmowcy dają sobie świetnie radę, demonstrując swój kunszt reżyserski i własny język. Reżyser, chcąc pokazać sylwetkę tzw. ciekawej postaci, ucieka się do różnych trików, czasami wystarczy jeden nieistotny szczegół  z życia, by opowieść o pisarzu była bujna i kolorowa, czasami długie i barwne życie nie jest wystarczająco dobrym tworzywem dla filmowca. W niniejszym zestawie zajmujemy się głównie filmami fabularnymi, pomijając dokumentalne, bowiem tych – w  przeciwieństwie do produkcji fabularnych – jest dużo, czasami o niewyszukanej wartości artystycznej, ale za to z silnym akcentem edukacyjnym. Dla porządku warto wspomnieć film dokumentalny o Charlesie Bukowskim: „Bukowski: stworzony do tego” (z roku 2003), bo ogląda się go jak dobry film fabularny. Bukowski to postać wyjątkowa i  kontrowersyjna: poeta, pisarz, nowelista i rysownik, znany z cyklu powieści o swoim alter ego, czyli Henrym Chinaskim, alkoholiku i „ćmie barowej”, żyjący w robotniczych dzielnicach, piszący wiersze przepełnione seksem i pełne wrażliwości. Na podstawie jego prozy zrealizowano film fabularny pt. „Ćma barowa” (1987 rok). Oba filmy są zapętleniem prawdziwego życia i ciekawej prozy i pokazują, jak blisko obie dziedziny są splecione geniuszem i prostotą twórcy. Ponoć Bukowskiego się albo kocha, albo nienawidzi, ale chyba tak jest i z innymi twórcami. Polskie filmy Filmów polskich o  pisarzach jest jak na lekarstwo. W Polsce pisarz nie jest atrakcyjnym tworzywem. Znając, choć częściowo, niektóre pisarskie losy, wydaje się, że mamy gotowe scenariusze filmowe, a mimo to reżyserzy nie kwapią się do ich filmowania. Powodów tego stanu rzeczy jest pewnie wiele. Może z czci nabożnej albo z lęku przed powszechną krytyką? Fakt: każda ekranizacja największych dzieł spotykała się z ogólnonarodową dyskusją. Póki co – skromne efekty biografii literackich widzimy na ekranach. Nasi klasycy czekają na swoje pięć minut. Wielu z nich ma jakieś tajemnice, nieznane czytelnikom, a jakże im bliskie. Juliusz Słowacki męczył się jako aplikant skarbowy i kurier dyplomatyczny, Prus musiał dorabiać jako korepetytor i kasjer w banku, Gabriela Zapolska marzyła o karierze aktorskiej, a Leśmian do końca życia nie wygrzebał się z problemów finansowych, w które uwikłał go wspólnik. Życiorysy klasyków skrzą się od ciekawostek. Tymczasem mamy następujące filmy o pisarzach: · „Idol” Film 1984 roku, w dużej mierze o Marku Hłasce, którego reżyser ukrywa pod pseudonimem  „Karton”. O nim właśnie szuka prawdy dziennikarz Tomek Sołtan. Pod wpływem fascynacji Kartonem zatraca swoją tożsamość i wciela się w postać swojego bohatera. Nawiązuje romans z jego kochanką, sam zaczyna pisać. Dopiero spotkanie z synem idola uprzytamnia mu, że główna scheda Kartona – to jest jego syn. Marek Hłasko nie miał syna. · „Wojaczek” Film z roku 1999, w pełni odchodzący od fabuły biograficznej, jest sekwencją zdarzeń z krótkiego, ale dramatycznego życia poety Rafała Wojaczka. Film niebanalny, dla wielbicieli legendarnego poety i poetyki filmowej Lecha Majewskiego. · „Parę osób, mały czas” Film z roku 2005 o przyjaźni niewidomej Jadwigi Stańczakowej, redaktorki i pisarki, z Mironem Białoszewskim. Łączy ich coś, co nazywamy pokrewieństwem dusz. Film zrealizowany w oparciu o „Dziennik we dwoje” Jadwigi Stańczakowej. Kopalnia wiedzy dla miłośników talentu Białoszewskiego. · „Papusza”  Film z 2013 roku o poetce cygańskiej piszącej w języku romskim, którą odkrył i pokazał światu Jerzy Ficowski. Papusza jest jedyną pisarką romską, której twórczość została opublikowana w  oficjalnym obiegu. Jej cygańskie losy twórcy filmu pokazali w niezwykle nastrojowy sposób, ilustrując film klimatyczną muzyką. · „Amok” Film z 2001 roku, znajduje się w kategorii biografii pisarskich tylko dlatego, że główny bohater naprawdę napisał książkę, choć nie był pisarzem. Jego imię i nazwisko figuruje w Wikipedii jako autora książki „Amok”. Książka jest grafomańska, została wydana w 2003 roku, a w 2007 roku Krystian Bala został skazany za zbrodnię, jaką opisał w książce. Film nie ma nic wspólnego z pisarstwem, ale dużo mówi o potrzebie pisania. To dobre kino psychologiczne, w przeciwieństwie do książki. · „Pan T.” Film z roku 2019. Dzieło, jak i jego bohater otoczone atmosferą skandalu, bowiem na festiwalu w Gdyni, przed projekcją filmu, twórcy pokazali planszę informującą, że film nie jest oparty na czyjejkolwiek biografii. Stało się tak dlatego, że syn Leopolda Tyrmanda groził twórcom filmu procesem sądowym. Do niesnasek doszło w trakcie realizacji filmu, bowiem pierwotnie miał być oparty o „Dziennik 1954” Tyrmanda, ale finalnie twórcy nie otrzymali zgody spadkobierców, tym samym stracili dofinansowanie PISF-u. Film zatem, zgodnie z oficjalnymi komunikatami, nie jest dziełem biograficznym. Warto i trzeba go obejrzeć, aby wyrobić sobie opinię, czy tak rzeczywiście jest. Podobnie jak wyżej wymienione filmy, „Pan T.” jest zrealizowany w czarno-białej stylistyce, co przydaje mu tajemniczości i grozy, dużo opowiada o ponurych latach stalinizmu w Polsce i zniewoleniu artysty. · „Dowłatow” Film z 2018 roku, produkcja międzynarodowa, ale wymieniamy go w kategorii filmów polskich z tego powodu, że został zrealizowany w kooperacji z polską kinematografią. Dwaj pozostali producenci to Rosja i Serbia. Polonica to przede wszystkim polski operator Łukasz Żal (zdjęcia do Oscarowej „Idy”) i kilku polskich aktorów. Film o paru dniach życia Siergieja Dowłatowa i Iosifa Brodskiego w ZSRR lat siedemdziesiątych. Siergiej Dowłatow to pisarz  mało znany w Polsce, zaczął być doceniany dopiero po wyjeździe na emigrację. Warto zobaczyć ten film, bo dziś Dowłatow jest uważany za jednego z najważniejszych rosyjskich pisarzy XX wieku. · „Baczyński” Film z roku 2013. Nie ma dobrych recenzji, nie dźwignął talentu i kultu młodego genialnego poety. Baczyński czeka zatem na filmowców, choć to kolejny już film o nim. Poprzedni, pt. „Dzień czwarty”, został zrealizowany w 1984 roku w konwencji paradokumentu i pokazuje ostatnie dni poety w trakcie Powstania Warszawskiego przeplatane z jego życiem w czasach okupacji. Film „Baczyński” ma szersze horyzonty czasowe, ale mało zachwyca, w przeciwieństwie do twórczo­ ści Baczyńskiego. · „Osiecka”, serial, sezon 1, 13 odcinków To najnowsza polska produkcja, z roku 2020, dotycząca ludzi literatury. Serial wzbudza skrajne emocje, dlatego najlepiej samemu obejrzeć i dyskutować. Póki gorący. Jeszcze wypada wspomnieć film „Mistyfikacja” z 2010 roku, który nie jest biografią, a próbą rozwikłania sensacyjnej zagadki, czy Witkacy popełnił samobójstwo w 1939 roku, czy nie. Śledztwo w tej sprawie w 1969 roku naprawdę prowadziło SB. Głównie po to, by odwrócić uwagę opinii publicznej od śmierci pisarza Jerzego Zawieyskiego. Pikanterii śledztwu dodał fakt, że sam Witkiewicz wielokrotnie opatrywał …