Autor pracy „Księgarstwo. Zawód księgarza w Polsce”, został przedstawiony czytelnikom na rewersie okładki swojej publikacji, co zwalnia recenzenta od omawiania jego sylwetki i dokonań twórczych. Wymieniony dorobek Bogdana Klukowskiego daje również gwarancję rzetelnego i kompetentnego opracowania tematu będącego przedmiotem recenzowanej publikacji. Sam autor już we wstępie określa główne cele i zadania podjętego trudu, jakimi mają być: ukazanie w ujęciu historycznym i społecznym narodzin, ewolucji i obecnego stanu księgarstwa i zawodu księgarza w Polsce – czyli określenie przemian księgarstwa od kategorii do grupy zawodowej. Trzeba tu nadmienić, iż praca Klukowskiego stanowi pierwszą w polskiej literaturze księgoznawczej próbę zdefiniowania świadomości teoretycznej zawodu księgarskiego w Polsce − w oparciu o poglądy księgoznawców, samych księgarzy i wypowiedzi prasowe szeroko pojętego środowiska ludzi książki. Ta cenna publikacja jest tym bardziej potrzebna w okresie, w którym zawód księgarza nie cieszy się w społeczeństwie takim prestiżem, jak miało to miejsce w przeszłości, a etos i deontologia zawodu daleka jest od społecznych oczekiwań. Dzieło Klukowskiego składa się z obszernego wprowadzenia oraz sześciu rozdziałów zrębu głównego, zamkniętych zakończeniem a także wzorowym aparatem naukowym. Erudycyjne wprowadzenie mówi o miejscu księgarstwa jako jednej z dyscyplin nauki o książce. Autor przytacza tu poglądy najwybitniejszych bibliologów polskich od J. Lelewela poprzez M. Rulikowskiego, K. Piekarskiego i J. Muszkowskiego, na K. Głąbiowskim i K. Migoniu kończąc. Brak mi trochę w tym panteonie nazwiska K. Estreichera, który jako pierwszy w rodzimym piśmiennictwie omówił i usystematyzował strukturę, cele i zadania nowoczesnego księgarstwa, czerpiąc zarówno z poglądów księgoznawców francuskich i niemieckich, jak i z rodzimych wypowiedzi J. Zawadzkiego i A. Grabowskiego. Odniesienie do wspomnianego artykułu Estreichera („Księgarstwo”, Enc. Orgelbranda 1864, t. 16) wprawdzie pada, ale dopiero przy okazji omawiania księgarstwa okresu staropolskiego i w zupełnie innym kontekście. Uzasadnia też autor główne tezy pracy, traktując ją jako – wedle własnego wyrażenia – „skromny wkład do procesu myślenia o zgłaszanej przez badaczy potrzebie napisania historii polskiego księgarstwa”. Pierwszy rozdział zatytułowany „Księgarstwo i księgarze Pierwszej Rzeczypospolitej” jest bardzo skróconą historią rozwoju księgarstwa polskiego w okresie XIV-XVIII stulecia. Bogdan Klukowski skupił się tu na omówieniu procesów społeczno-gospodarczych i kulturalnych, jakie miały wpływ na kondycję księgarstwa i tworzenie się zawodu. Zaletą tego rozdziału jest poza oświetleniem w/w zjawisk zwięzłość toku wykładu dążącego do syntezy, pozbawionego nadmiaru nazwisk, co bywa cechą immanentną każdego niemal znanego mi omówienia historycznego. Rozdział drugi poświęcony jest okresowi zaborów. Autor podzielił go dość nietypowo, omawiając kolejno dzieje księgarstwa w Małopolsce i Galicji (Kraków i Lwów) oraz Wilnie, Warszawie, Poznaniu, Gdańsku, Łodzi i Wrocławiu. Rozdział ten zamyka przegląd książki polskiej na obczyźnie. Takie rozłożenie materiału …