W księgoznawczej refleksji teoretycznej ostatniego półwiecza księgarstwo zostało uznane za ogniwo pośredniczące między nadawcą (autorem i wydawcą) a odbiorcą (czytelnikiem). Profesor Karol Głombiowski uwzględnia trzy ogniwa procesu komunikacyjnego książki: 1. środowisko twórców ekspresji książkowej dzieła piśmienniczego, 2. organizatorów obiegu książki, 3. odbiorców. W drugim z wymienionych ogniw jest miejsce dla księgarń i bibliotek. Jan Muszkowski we ”Wstępie do socjologii książki” ([w:] „Studia o Książce” R.: 1973 nr 3, s. 89-152.) dokonał m.in. szkicowego nakreślenia grup pracowników książki. Są to następujące grupy zawodowe i funkcjonalne: autorzy; nakładcy; grupa wytwórcza: drukarz, introligator, papiernik; grupa rozdzielcza: księgarze sortymentyści; grupa bibliotekarska – zbliżona do rozdzielczej; grupa propagandowa: informacja, reklama, bibliografia (tu też częściowo mieści się bibliotekarska). Kropkę nad i w refleksji teoretycznej nad księgarstwem postawił Radosław Cybulski, wg którego księgarstwo to zawód społeczny, zbliżony do nauczyciela lub lekarza, bo wymaga społecznej postawy. Zawód księgarza w sposób niejako naturalny obligował do troski o książkę i poziom oświaty społeczeństwa. Jeśliby pominąć wcześniejszą, obowiązkową przynależność do cechów, w XIX wieku księgarze, podobnie jak inne grupy zawodowe, zaczęli się zrzeszać i wyłaniać reprezentacje, które miały chronić podstawowe elementy zawodu: wysoki poziom wykształcenia ogólnego i zawodowego, etykę zawodową i czerpanie godziwych korzyści finansowych. Z perspektywy historycznej i oglądu życia książki w innych krajach widać wyraźnie, że najlepsze efekty daje wspólne działanie księgarzy i wydawców. Zresztą ten podział na inteligentnych wydawców i prymitywnych księgarzy zaistniał po raz pierwszy w latach 30. zeszłego wieku. Podział sztucznie został wzmocniony na początku lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku przez upaństwowienie wytwórczości i obrotu książką i w ten sposób dokonany został wtórny, administracyjny rozdział księgarstwa od ruchu wydawniczego. SKP Struktura organizacyjna Powstałe w atmosferze październikowej odwilży Stowarzyszenie Księgarzy Polskich wpisało się w nurt nowoczesnych organizacji księgarskich funkcjonujących przed pierwszą wojną światową, a szczególnie w imponujący zakres działalności prowadzonej przez Związek Księgarzy Polskich w okresie międzywojnia. Pierwsze władze Stowarzyszenia jesienią 1956 roku uchwaliły statut, który określał trzystopniową strukturę organizacyjną. W ciągu 1957 roku powołane zostają Okręgi SKP w każdym województwie, a w przedsiębiorstwach księgarskich koła SKP. Księgarze wraz z całym społeczeństwem sycili się wolnością i wykazywali dużo inicjatywy, wykorzystywano doświadczenia przedwojennych księgarzy w dziedzinie kształcenia, wystawiennictwa i pracy z czytelnikiem i adaptowano je do współczesnych potrzeb. 31 sierpnia 1957 roku ukazał się pierwszy numer „Księgarza”, który będzie organem Stowarzyszenia do 1989 roku. W miarę nabierania doświadczenia przy Zarządzie Głównym powstawały komisje. Komisja Programowa zajmowała się przygotowaniem programów kształcenia zawodowego. Jej wzmocnieniem i praktycznym realizatorem postanowień był powołany w ZG dział kształcenia. Sprawnie funkcjonowała Komisja Historyczna, w której narodził się pomysł powstania Klubu Miłośników Księgarstwa. Powołano też komisje do spraw rzeczoznawstwa, a Stowarzyszenie przejęło funkcję nadawania tytułów zawodowych. Wspólne działania i nagrody Stowarzyszenie nawiązało współpracę z innymi organizacjami z obszaru książki, głównie z Polskim Towarzystwem Wydawców Książek i Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich. Działalność gospodarcza SKP pozwalała na niezależność w dziedzinie finansowej: były środki na fundowanie nagród własnych i PTWK, wspieranie komitetów rodzicielskich szkół księgarskich, prowadzenie działalności wydawniczej. Okręg Gdański SKP wydawał wraz z regionalną strukturą PTWK pismo ,,W kręgu książki” a w następnych latach prowadził ożywioną działalność wydawniczą. Zarząd Główny SKP rozpoczął edycję książek poradnikowych „Biblioteka Księgarza”. Współpraca ze scentralizowaną administracją księgarską i z działającymi na tym …