Do naszej redakcji trafił niedawno raport z przeprowadzonego na przełomie kwietnia i maja br. roku „Badania świadomości i preferencji zakupowych na rynku książki” zrealizowany przez Instytut Badań Pollster. Jednak jeszcze ciekawiej prezentuje się postać partnera tego projektu, którym była firma Matras, a nieco mniej eksponowana część tytulatury tego opracowania jednoznacznie identyfikuje je jako „Badanie świadomości i wizerunku marki Matras”. Badanie przeprowadzone zostało metodą CAWI, na Panelu Badawczym Rekatoropinii.pl, na „reprezentatywnej próbie internautów w wieku 15+ kontrolowanej ze względu na płeć, wiek, wykształcenie i wielkość miejscowości zamieszkania, liczącej 579 osób, w tym 521 osób, które kiedykolwiek kupiły książkę. Kwestionariusz badawczy zawierał pytania m.in. o znajomość stacjonarnych i internetowych księgarni, miejsca zakupu książek, czynniki mające wpływ na częstsze kupowanie książek, także ważne cechy księgarni oraz postrzeganie poszczególnych księgarni. W pierwszej kolejności omówimy wyniki przeprowadzonego badania ankietowego, a potem oddamy głos praktykom rynku wydawniczego. I tak, aż 89 proc. badanych zapytanych o artykuły zakupione w ostatnim czasie zadeklarowało, że była wśród nich książka. Kolejne pytanie dotyczyło liczby książek zakupionych w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Ponad połowa (52 proc.) ankietowanych stwierdziła, że były to trzy lub więcej pozycji książkowych. Na dwa tytuły wskazało 21 proc. odpowiadających a na jeden – 17 proc. Wracając do grupy najczęściej kupujących, z raportu Instytutu Pollster wynika, że najczęściej były to osoby w wieku 45-54 lata (60 proc. wskazań), z wykształceniem wyższym (65 proc.), z miast powyżej 200 tys. mieszkańców (62 proc.). Badanie służyło także analizie, na ile poszczególne czynniki ekonomiczne i merytoryczne wpływają na kupowanie książek przez konsumentów. Raczej nie zaskakuje fakt, iż zdecydowana większość, bo aż 85 proc. ankietowanych przyznało, że do częstszego kupowania książek zachęciłyby ich niższe ceny książek, z czego aż 59 proc. jest o tym zdecydowanie przekonana. Duży odsetek ankietowanych stwierdził również, że znaczenie miałyby również akcje promocyjne, reklamowe promujące księgarnie i książki (73 proc. wskazań) i większy wybór książek (65 proc. wskazań). Kolejnym istotnym czynnikiem okazuje się lepsza lokalizacja księgarń (57 proc. wskazań). Co ciekawe, i w ewidentny sposób korespondujące z dawno zadeklarowaną niechęcią sieci Matras do idei regulacji rynku w oparciu o jednolitą cenę książki, „najmniej zachęcającym” czynnikiem dla klientów ostatecznych jest większa liczba księgarń – wskazało na niego jedynie 45 proc. respondentów. Chociaż akurat na określony wprost czynnik „jednolita cena książki w każdym sklepie” wskazało 57 proc. badanych. Nieco więcej niż połowa ankietowanych (51 proc.), za istotny element zachęcający do zakupu uznała również pomoc księgarza przy wyborze książki. Gdzie kupujemy? Najczęściej wskazywanym przez ankietowanych ulubionym miejscem zakupu książek (wykres nr 1) okazały się… księgarnie internetowe, które mogły liczyć na wybór 51 proc. badanych. I tu warto podkreślić, że realizatorzy badania wymieniając przykładowy e-sklep wskazali nie na któregoś z liderów tej części rynku, a Matras.pl. Drugą pozycję zajęły małe księgarnie lokalne, które zyskały 43 proc. wskazań, a kolejną „księgarnie sieciowe stacjonarne, w których sprzedawane są głównie książki (np. Matras)” z 39 proc. Wynik słabszy o 5 proc. uzyskały z kolei multmedialne sklepy internetowe, w których obok książek można kupić również filmy, czasopisma, gry, artykuły papiernicze, wśród których wskazano Empik.com. A 33 proc. wskazań to z kolei wynik stacjonarnych salonów multimedialnych, w których „obok książek można kupić również filmy, czasopisma, gry, artykuły papiernicze, słodycze, napoje”. I tu padło wyraźne wskazanie na sieć Empik. Dodajmy jeszcze, że wynik o reprezentacji poniżej ¼ grupy badawczej uzyskały supermarkety i hipermarkety (22 proc.). Matras czy Empik? Kolejne pytanie – zadane wprost – brzmiało: „Gdzie najchętniej kupujesz/ kupowałbyś książki...”, choć ze względu na brak dostępu do oryginalnej kafeterii kwestionariusza badawczego, trudno jest jednoznacznie ocenić odpowiadające mu wyniki zaprezentowane w raporcie. Ankietowani w liczbie 43 proc. wskazali bowiem, że najchętniej zakupów książkowych dokonują w „polskich księgarniach (np. Matras)”. Na „sieciowe salony zagraniczne (np. Empik)” wskazało z kolei 30 proc. respondentów. To w pewnym stopniu potwierdza jeden z popularniejszych obecnie trendów konsumenckich, opartych na „patriotyzmie ekonomicznym”, koncentrujący się na wspieraniu polskiego kapitału, marek czy sygnowanych nimi produktów kosztem produktów czy usług kojarzonych z kapitałem zagranicznym. Co ciekawe, w badaniu na zlecenie Matrasa okazało …