Piątek, 11 maja 2018
Nagrody Magellana po raz dziesiąty

Niemal 500 lat temu, w sierpniu 1519 roku, admirał Ferdynand Magellan rozpoczął pierwszą w historii wyprawę dookoła świata. Wyruszył na czele pięciu okrętów, pod hiszpańską banderą (choć sam był Portugalczykiem), by odkryć cieśninę pozwalającą opłynąć kontynent amerykański i dotrzeć nowym szlakiem na położone na Oceanie Indyjskim wyspy Moluki, skąd brano cenne w Europie korzenne przyprawy. Odkryta przez Magellana cieśnina pozwoliła po raz pierwszy opłynąć całą kulę ziemską.

10 lat temu tak jak Magellan złapaliśmy wiatr w żagle i postanowiliśmy powołać do życia Nagrodę dla najbardziej wartościowych publikacji turystycznych, nadając jej imię słynnego odkrywcy i podróżnika. „Podróże podobnie jak książki poszerzają horyzonty i wiedzę na temat świata. W naszej redakcji jest wielu pasjonatów podróży i doskonale wiemy, jak bardzo publikacje turystyczne są pomocne w trakcie wyjazdu, jak mogą też zaintrygować, zachęcić do odwiedzenia niezwykłych miejsc. Półki księgarskie uginają się od przewodników, lecz wiele z nich pozostawia sporo do życzenia. Powołaliśmy więc Nagrodę na najlepsze publikacje turystyczne” – pisałam w pierwszym artykule poświęconym nowej inicjatywie zespołu „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” w maju 2009 roku. I dziś mogłabym to samo powtórzyć, chociaż mam ogromną nadzieję, że po dekadzie nasze Nagrody stały się nie tylko uhonorowaniem prac autorów i wydawców, lecz także ważnym drogowskazem, wyznacznikiem jakości dla dystrybutorów, mediów, a przede wszystkim – dla samych turystów, którzy muszą dokonywać wyboru spośród kilkunastu tytułów poświęconych tym samym destynacjom.

Ideą konkursu jest wyróżnianie wydawców wartościowych publikacji, wyróżniających się starannością o turystyczną jakość, rozbudzających pasję podróżowania oraz wychowujących nowe pokolenia globtrotterów.

Rok po debiucie Nagrody Magellana, w 2010 roku po raz pierwszy jury postanowiło przyznać Nagrody Specjalne dla podróżników. Pierwszymi laureatkami zostały Elżbieta Dzikowska i Beata Pawlikowska. „Kiedyś z mężem otwieraliśmy okno na świat, a teraz, kiedy to okno jest już otwarte, a Polska legła odłogiem, staram się zainteresować Polaków naszym krajem. On jest naprawdę piękny, ciekawy i ma ludzi z pasją, których pokazuję jako bohaterów kolejnych moich książek” – mówiła, odbierając statuetkę, Elżbieta Dzikowska.

„Sądząc z tego, co piszą do mnie internauci, albo co mówią słuchacze moich audycji, podróżowanie to jedna z tych rzeczy, o których ludzie marzą, a jedyne, w czym trzeba im pomóc, to jest uwierzenie w to, że to wcale nie jest takie trudne, jak się wydaje” – powiedziała z kolei Beata Pawlikowska. Dziękując za nagrodę, na koniec jeszcze dodała: „Będę tę modę dalej wspierać własnym przykładem”.

Wkrótce do podróżniczek zaczęli dołączać kolejni: Olgierd Budrewicz, Dariusz Jędrzejewski, Marek Kamiński, Wojciech Karpiński, Anna i Krzysztof Kobusowie, Piotr Kraśko, Andrzej Stasiuk, Monika Witkowska, Martyna Wojciechowska i Michał Książek oraz Elżbieta i Andrzej Lisowscy.

W tym roku jury konkursu Nagrodą Magellana uhonorowało Lechosława Herza za kolekcjonowanie piękna polskiego krajobrazu, rozbudzanie wrażliwości i zachęcanie do pielęgnowania w sobie uważności. Lechosław Herz jest krajoznawcą, regionalistą, przyrodnikiem, podróżnikiem i publicystą, autorem kilkuset artykułów i esejów, wielu przewodników i albumów o szeroko rozumianym krajoznawstwie, popularyzatorem urody nizinnego Mazowsza, ale też Tatr, którym ofi arował sporą część młodości. Wspaniały gawędziarz.

W pierwszych edycjach zgłoszone przez wydawców publikacje jury rozpatrywało w dziewięciu kategoriach: przewodnik tekstowy, przewodnik ilustrowany, przewodnik dla aktywnych, przewodnik kieszonkowy, atlas turystyczny, mapa i plan turystyczny, książka podróżnicza i album oraz oczywiście Wydarzenie Roku. Z upływem czasu i w zgodzie z nowymi tendencjami pojawiały się kolejne: przewodnik dla dzieci, poradnik podróżniczy, przewodnik kulinarny, reportaż i przewodnik mobilny.

Gala wręczenia nagród zawsze odbywa się w maju, laureatów pierwszych edycji ogłaszaliśmy na Międzynarodowych Targach Książki, które odbywały się w Pałacu Kultury i Nauki, od kilku lat nasza nagroda towarzyszy Warszawskim Targom Książki. Do rąk zwycięzców poszczególnych kategorii trafiają statuetki, wydawcy wyróżnień otrzymują okolicznościowe dyplomy. W ciągu dekady przyznano łącznie 121 nagród i 169 wyróżnień.

Laureatów nagród wyłania jury w składzie: Krzysztof Rąpała (podróżnik, organizator wypraw do Azji), Dariusz Fedor (redaktor naczelny magazynu „Kontynenty”), Dawid Zaraziński (niezależny ekspert, znawca nowych mediów i technologii, „Harvard Business Review Polska”), Łukasz Gołębiewski (ekspert rynku książki), Piotr Dobrołęcki (redaktor naczelny „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”) i Ewa Tenderenda-Ożóg (zastępca redaktora naczelnego „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI) oraz przedstawiciel magazynu „Podróże”.

W tym roku do konkursu zakwalifikowano 76 tytułów z 34 firm wydawniczych i jednostek samorządowych. Komisja konkursowa przyznała 14 nagród głównych i 21 wyróżnień oraz nagrodę specjalną. Co warte podkreślenia, wśród nagrodzonych i wyróżnionych tytułów królują zdecydowanie publikacje polskich autorów. Wszystkie docenione przez jury tytuły napisane są ze znawstwem tematu przez podróżników-pasjonatów, dzięki temu czytelnik, także wymagający turysta, może mieć pełne zaufanie do zamieszczonych tu informacji – tak merytorycznych, jak i praktycznych.

Tytuł „Wydarzenie Roku 2017” otrzymało Wydawnictwo Arkady za publikacje dokumentujące zabytki architektury na Kresach i ocalające je od zapomnienia – „Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich” i „Leksykon zabytków architektury Kresów północno-wschodnich” Magdy i Mirka Osip-Pokrywków. Wykonana przez nich praca imponuje zasięgiem, szczegółowością opisów, wysokim poziomem fotografii i ich interesującym doborem, co w rezultacie daje sugestywny obraz bogactwa kulturowego powstałego na Kresach.

W poszczególnych hasłach odpowiadających kresowym miejscowościom przedstawiono nie tylko zabytkowe kościoły, zespoły klasztorne, pałace i zamki, ale też zespoły i obiekty zabudowy staromiejskiej. Katalogowanie zabytków architektury na Kresach autorzy rozpoczęli w 2010 roku „zainspirowani bogactwem sentymentalnych więzi”. Wykonana przez nich praca imponuje zasięgiem, szczegółowością opisów, wysokim poziomem fotografii i ich interesującym doborem, co w rezultacie daje sugestywny obraz bogactwa kulturowego powstałego na Kresach.

Magda Osip-Pokrywka jest absolwentką Instytutu Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, Mirek OsipPokrywka jest dla odmiany absolwentem Wydziału Zarządzania Politechniki Lubelskiej. Oboje zawodowo zajmują się… podróżowaniem i dokumentacją ciekawych miejsc. Duet ma już na swoim koncie kilka przewodników turystycznych po krajach europejskich. O ich pozycji świadczy fakt, że do tegorocznej Nagrody zgłoszono aż trzy tytuły ich autorstwa, poza publikacją nagrodzoną – album „Polska. Na szlakach św. Jana Pawła II” (Jedność), który jest nie tylko przeglądem miejscowości, szlaków, szczytów czy jezior, które w ciągu swojego życia odwiedził św. Jan Paweł II, ale również praktycznym przewodnikiem po niezwykle malowniczych i przepełnionych historią miejsc od Tatr po Bory Tucholskie, Mazury i Suwalszczyznę oraz „Polskie ślady na Białorusi” (Bosz) – bogato ilustrowany autorski przewodnik utrzymany w konwencji historyczno-podróżniczej. Autorzy publikacji nie tylko opisują miejsca warte odwiedzenia, lecz także przywołują istotne wydarzenia historyczne, które znacząco wpłynęły na obecny kształt państwa białoruskiego. W tej samej serii ukazały się także „Polskie ślady na Litwie i Łotwie” i „Polskie ślady na Ukrainie”, również autorstwa Magdy i Mirka Osip-Pokrywków.

Nagrodę główną w kategorii „przewodnik tekstowy” otrzymały dwie publikacje: „Chiny. Smocze imperium” Krzysztofa Dopierały (Bezdroża) i „Iran nowoczesnych ajatollahów” Zbigniewa Mielczarka (Sorus). Krzysztof Dopierała już kilkukrotnie został uhonorowany Nagrodą Magellana. W każdą publikację wkłada ogrom pracy. Nie inaczej było i z tym przewodnikiem. Przygotowując go, spędził w Państwie Środka pół roku. Książka zaskakuje ilością informacji na temat historii, kultury, ludzi, religii, przeszłości i współczesności Chin, które zgromadzono na 850 stronach! Dostarcza też mnóstwo informacji praktycznych, zawiera mapki i plany oraz ramki z ciekawostkami. Właściwie to kompendium wiedzy o Chinach.

„Iran nowoczesnych ajatollahów” Zbigniewa Mielczarka to przewodnik, jakiego dotychczas na naszym rynku nie było. Nikt jeszcze tak obszernie i przystępnie nie zaprezentował tego dość egzotycznego kraju w języku polskim. Zamiarem autora było jak najpełniej przedstawić irańską wyjątkowość, którą jest zafascynowany. Zbigniew Mielczarek to doświadczony pilot wycieczek zagranicznych, pasjonat podróży. Zainteresowany światem islamu, odwiedził 67 krajów świata, w tym Libię, Algierię, Senegal, Syrię, Jordanię, Maroko i ostatnio szyicki Iran. Wydanie, które zostało nagrodzone, jest co prawda drugim, ale zostało znacznie poszerzone w stosunku do pierwotnego.

Wyróżnienie w tej kategorii otrzymał przewodnik „Malezja, Singapur i Brunei. Tropiki w kolonialnym stylu” (Bezdroża) również autorstwa Krzysztofa Dopierały. Nie jest to tak monumentalna publikacja jak w przypadku „Chin”, ale również zachwyca szczegółowością i dbałością o komfort turysty, który przemierzając te kraje indywidualnie, chciałby cieszyć się nowymi miejscami i ludźmi oraz odkrywać nowe smaki.

Spośród przewodników ilustrowanych jury nagrodziło „Tajlandię. Przewodnik 3w1” Katarzyny Byrtek (ExpressMap). Przewodniki ExpressMap z serii „3w1” cieszą się od lat uznaniem naszego jury z uwagi na oryginalny i bardzo praktyczny pomysł oraz za to, że napisane są przez polskich autorów. Gwarantują doskonałe i kompleksowe przygotowanie do podróży. Bedeker po Tajlandii zawiera wszystko to, co dobry nowoczesny przewodnik zawierać powinien: objaśnienie historii, kultury, religii i obyczajów, opisy najważniejszych miejsc, ciekawe propozycje tras zwiedzania, wyraźne mapy, informacje turystyczne, ciekawostki, przydatne adresy, podpowiedzi kulinarne, godziny otwarcia muzeów. I oczywiście, jak na przewodnik ilustrowany przystało – znakomitej jakości fotografie. Całości dopełnia laminowana mapa turystyczno-samochodowa w skali 1:1 650 000.

Wyróżnienia otrzymały: „Polskie ślady na Białorusi” Magdy i Mirka OsipPokrywków (Bosz) i „Meksyk. Jukatan i Chiapas. Travelbook” Ewy Pytel-Skiby i Pawła Skiby (Bezdroża). Oba są świetnie napisane, bardzo wyczerpujące krajoznawczo, znajdziemy w nich mnóstwo pięknych fotografii, chociaż nie są one elementem dominującym.

W kategorii „przewodnik kieszonkowy” nagrody głównej nie przyznano, wyróżniono natomiast dwie publikacje: „Osobliwości przyrodnicze i geologiczne regionu świętokrzyskiego” Krzysztofa Bzowskiego (Amistad) i „Szlakiem osobliwości kulturowych i przyrodniczych polsko-słowackiego pogranicza” (Amistad i Urząd Miasta i Gminy Zagórz). Obie publikacje zachęcają do spotkań z historią, do wypraw w poszukiwaniu skarbów przyrody oraz niepowtarzalnych atrakcji. W obu znalazło się wszystko, co potrzebne jest, aby spędzić przyjemnie czas, informacje podane są w przystępnej i przejrzystej formie.

Nagrodę główną w kategorii „przewodnik dla aktywnych” otrzymała publikacja „Miasta do góry nogami. Podziemia Europy i ich tajemnice” Joanny Lamparskiej i Piotra Kałuży (Burda Książki). To znakomicie napisany przewodnik o mniej lub bardziej znanych szlakach, które znajdują się pod ziemią. Autorzy zgłębiają zagadki kryjące się pod ulicami Pragi, Paryża, Berlina, Wilna, Norymbergi, Malty czy Salzburga. Nie zabrakło też wątków polskich – w publikacji opisano Wieliczkę i podziemia Krakowa. Jurorzy docenili nie tylko treść (fascynujące opowieści na pograniczu reportaży), ale także kunszt edytorski.

Mapa „Okolice Białegostoku. Narwiański Park Narodowy, Puszcza Knyszyńska” 1:85 000” (ExpressMap) otrzymała nagrodę główną w kategorii „mapa i plan turystyczny”. Chyba nikogo już nie dziwi kolejny laur dla wydawcy, który specjalizuje się w wysokiej jakości mapach, nie tylko doskonale czytelnych, ale i poręcznych, i wygodnych w użytkowaniu, a oprócz tego trwałych – dzięki dwustronnemu laminowaniu. Mapa obejmuje obszar od Moniek i Łap, po Sokółkę i Krynki. Zaznaczono na niej szlaki piesze i rowerowe, ścieżki dydaktyczne i spacerowe, szlaki kajakowe, zabytki oraz parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody.

Wyróżnienia zdobyły dwie mapy: „Prokletije i Durmitor. Alpy Albanii i Czarnogóry. 1:65 000” (terraQuest) – laminowana, komfortowa mapa trekkingowa rejonu pogranicza Albanii, Czarnogóry i Kosowa – pasma górskiego Prokletije oraz „Pomorskie kołem się kręci” (Województwo Pomorskie) – seria ośmiu map rowerowych, które obejmują takie obszary jak: Bory Tucholskie i Ziemię Chojnicką, Kaszuby Północne, Kaszuby Południowe, Kaszuby Zachodnie, Trójmiejski Park Krajobrazowy i okolice, Kociewie i Powiśle, Ziemia Słupska i Pobrzeże Słowińskie oraz Żuławy i Mierzeja Wiślana. Uwzględniono na nich nie tylko szlaki dla miłośników dwóch kółek, ale też szlaki piesze i trasy kajakowe oraz opis miejsc wartych odwiedzenia.

Nagrodę główną w kategorii „poradnik podróżniczy” zdobyła publikacja „TREK. Od marzenia do przygody. Wszystko o wędrowaniu” Mateusza Waligóry (Agora). Autor jest specjalistą od wypraw wyczynowych w najbardziej odludne miejsca naszej planety. Za swoje wyprawy był wielokrotnie nagradzany, a ze swej życiowej pasji uczynił zawód. Ze znawstwem oprowadza czytelników, zarówno początkujących, jak i tych bardziej zaawansowanych, po tajnikach trekkingu. Gdzie, z kim, za ile, z jakim ekwipunkiem, co jeść i pić, jak się myć, jak wezwać pomoc, jak sobie radzić, gdy się zgubimy… Rzeczowo i konkretnie. Smaku poradnikowi dodają osobiste opowieści autora, a zwieńczeniem dzieła są fantastyczne fotografie. Inspirująca lektura.

W kategorii „książka podróżnicza” rywalizowało wiele tytułów, wybór był bardzo trudny. Jury zdecydowało ostatecznie o nagrodzeniu ex aequo trzech publikacji: „Zanzibar – wyspa skarbów. Opowieści ze świata Suahili” Beaty Lewandowskiej-Kaftan (Edipresse), „Pod ciemną skórą Filipin” Tomasza Owsianego (Muza) oraz „I cóż, że o Szwecji” Natalii Kołaczek (Wydawnictwo Poznańskie).

Każdy z nagrodzonych autorów może być właściwie nauczycielem podróżowania. Ich otwartość na świat i ludzi jest godne najwyższego uznania. W opisywanych przez siebie miejscach spędzili dość czasu, by dotknąć autentyczności, poznać kulturę niemal od podszewki, wrastali w lokalną społeczność, by móc dobrze opisać jej zaskakującą codzienność.

Beata Lewandowska-Kaftan z wykształcenia jest geografem, przez wiele lat pracowała w polskich i międzynarodowych koncernach wydawniczych. Z zamiłowania natomiast to kobieta w podróży. Szczególnie ukochała sobie Afrykę i niewątpliwie jest tym kontynentem zafascynowana. I to uczycie usiłuje zaszczepić czytelnikom. W swojej najnowszej książce opisuje prawdziwe oblicze Zanzibaru, odsłania tajemnice kolebki kultury Suahili oraz jej niezwykłych mieszkańców.

Tomasz Owsiany to z kolei absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, z wykształcenia tłumacz konferencyjny, miłośnik przyrody, obieżyświat, stały współpracownik miesięcznika „Poznaj Świat”. W trakcie ośmiomiesięcznej wyprawy po Filipinach, omijając przetarte szlaki, odwiedził sześć plemion i wybrane społeczności we wszystkich makroregionach kraju. Przyglądał się życiu w miasteczkach i na wsiach. Pomagał rolnikom i rzemieślnikom. Uczestniczył w ceremoniach. Nawiązał kontakty z mieszkańcami, zaskarbiając sobie ich sympatię, a ci wtajemniczyli go w swą codzienność.

Natalia Kołaczek jest filolożką skandynawistką, tłumaczką i lektorką języka szwedzkiego. Od 2013 roku prowadzi Szwecjoblog. Jest uważną obserwatorką tego bliskiego, choć tajemniczego kraju, posiadła na jego temat całkiem sporą wiedzę. Jak sama przyznaje, największa część książki powstawała podczas kilku miesięcy spędzonych w Szwecji – „wtedy miałam też najwięcej okazji, by podsłuchiwać, podpatrywać i podpytywać Szwedów w rozmaitych sytuacjach”. W swojej opowieści prezentuje wielowymiarową panoramę Szwecji i jej mieszkańców, niejednokrotnie rozprawia się ze stereotypami, dzieli się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami, a szczególnie w kręgu jej zainteresowań leżą szwedzkie neologizmy.

Wyróżnienia zdobyły aż cztery książki: „Sumienie Amazonii” Arkadego Radosława Fiedlera (Bernardinum) – dziennik wyprawy „Śladami Arkadego Fiedlera – 80 lat później”, „Czarny Diament tnie oceany” Jerzego Radomskiego (Bernardinum), opowiadająca o rejsie dookoła świata na zbudowanym przez autora jachcie, „Góry na opak, czyli rozmowy z tymi, co zostają” Olgi Puncewicz (Burda Książki) – osiem rozmów o życiu po stracie bliskich w wysokich górach oraz „U ludzi. Reportaże, opowieści i rozmowy” Marka Tomalika (Burda Książki) – zbiór znakomitych opowieści z różnych zakątków globu.

W kategorii „album” nagrody głównej nie przyznano, wyróżniono natomiast trzy publikacje. „Tamten pejzaż” Józefa Ambrozowicza (Agencja Wydawnicza Jota) to nostalgiczny album o dawnym krajobrazie wsi zamieszkałych przez rzeszowskie i lasowiackie grupy etniczne, w którym fotografie „inkrustowane” są wierszami wybitnych twórców ludowych.

„Kujawsko-pomorskie. Panorama Wisły” (Województwo Kujawsko-Pomorskie) to dzieło małżeńskiego duetu fotografików – Jadwigi Elżbiety Czarneckiej i Marka Czarneckiego, którzy w ciągu 35 dni przejechali samochodem kilka tysięcy kilometrów i spędzili ponad 30 godzin z dronem w powietrzu, aby otrzymać kilkaset zdjęć panoramicznych Wisły oraz obszarów jej przyległych mieszczących się na terenie województwa kujawsko-pomorskiego.

„Nur. Zapiski afgańskie” Moniki Bułaj (Burda Książki) to nie tylko album z niezwykłymi, tchnącymi mistycyzmem i pięknem fotografiami, ale również opowieść. – Kryje się za nią żarliwość autorki, jej wiedza i erudycja, jej ciekawość świata, ale i pokora wobec niego, jej wysiłek, wyczyn wręcz (pieszo po Afganistanie, samotnie – kobieta!) – tak zachwala publikację Dariusz Fedor.

W kategorii „przewodnik dla dzieci” zwyciężył „Doba na oceanie. Jak przepłynąć Atlantyk kajakiem?” Agaty Loth-Ignaciuk, z ilustracjami Bartłomieja Ignaciuka (Druganoga) – opowieść o niezwykłym człowieku i jego wyprawach przez Atlantyk, uzupełniona o porządną dawkę wiedzy. Aleksander Doba jako pierwszy człowiek w historii przepłynął ocean kajakiem, z kontynentu na kontynent. Za swój wyczyn zdobył tytuł „Podróżnika Roku 2015” magazynu „National Geographic”. Ta książka uzmysławia czytelnikom, małym i dużym, jak ogromnym i wymagającym odwagi przedsięwzięciem była ta wyprawa, oraz że pan Aleksander to naprawdę „twarda sztuka”. Wszystko jest tu przemyślane i dopasowane, ilustracje są proste, a jednocześnie bardzo wyjątkowe. Edytorska perełka.

Wyróżnienia w tej kategorii otrzymały: „7 x Gdańsk. Przewodnik dla młodych odkrywców” Tomasza Małkowskiego, z ilustracjami Bartłomieja Brosza (Adamada) – nowoczesny, ciekawie napisany, przygotowany z myślą o młodzieży przewodnik dla aktywnych oraz „Mateusz na tropie św. Graala” Mateusza Pyrka i Ediego Pyrka (Juka) – książka przygodowa o poszukiwaniach tajemniczego kielicha, napisana dowcipnie, opowieści pobudzają wyobraźnię. Do tego autorzy w atrakcyjny sposób przemycają wiedzę, nie zabrakło ramek z ciekawostkami czy wyjaśnieniem trudnych słów. Widać, że mocno wgłębiają się w fascynujące ich tematy. Całość okraszona fotografiami.

W kategorii „przewodnik mobilny” nie przyznano nagrody głównej, wyróżniono natomiast dwie aplikacje: „Skarby Górali” (3Step i Fundacja Mapa Pasji) prezentującą kulturę ośmiu grup małopolskich górali: Kliszczaków, Zagórzan, Górali Babiogórskich, Orawskich, Białych, Nadpopradzkich (Czarnych), Pienińskich i Spiskich oraz aplikację „Puszcza Notecka” (Amistad), za pomocą której można zaplanować wizytę w leśnym kompleksie obejmującym osiem nadleśnictw: Sierakowa, Karwina, Wronek, Krucza, Międzychodu, Skwierzyny, Obornik i Potrzebowic.

W kategorii „przewodnik kulinarny” jury nagrodziło publikację „Italia do zjedzenia” Bartka Kieżuna, znanego jako Krakowski Makaroniarz (Buchmann). To wyjątkowe połączenie książki kulinarnej i subiektywnego przewodnika po Włoszech.  Publikację uzupełniają fotografie z licznych podróży autora do Italii.

W kategorii „książka reportażowa” nagrodę główną otrzymały ex aequo dwie publikacje. „Tu byłem. Tony Halik” Mirosława Wlekłego (Agora) – wnikliwa biografia słynnego podróżnika. Dziennikarz i reporter zjeździł śladami bohatera prawie cały świat, dotarł do jego znajomych, przyjaciół, członków rodziny. Wykonał ogromną pracę dokumentacyjną, skrupulatnie prześledził burzliwe dzieje współtwórcy programu „Pieprz i wanilia”. Opisał życie polskiego podróżnika, nie pomijając sekretów z jego życia i starał się zrozumieć motywy jego postępowania.

„Hajstry. Krajobraz bocznych dróg” Adama Robińskiego (Czarne) to siedem opowieści o różnych zakątkach kraju, o tym, co na uboczu, co powszednie, niepozorne i nieatrakcyjne, ale dzięki spojrzeniu autora – nabierającego nowego życia, pulsującego tętna. Adam Robiński jest czułym i wnikliwym obserwatorem, świadomym miejsca i czasu. Warto zanurzyć się z nim w Polskę poza utartymi szlakami, schodząc w boczne ścieżyny. Język, w jakim opowiada o przyrodzie, o historii, o krajoznawcach, podróżnikach i badaczach jest bliski gawędzie, poetycki. Szczególnej uwadze naszym czytelnikom polecam pierwszy z tekstów „Horror vacui”, w którym autor opisuje swoje spotkania z Lechosławem Hertzem, który zwrócił się do niego raz tymi słowami: „Jedna z największych wartości, jakie mamy w Polsce, to pola, krajobraz pól. Harmonijny krajobraz kulturowy. Trzeba go za wszelką cenę chronić, zanim go do końca zadepczemy. Jest o krok od Warszawy, pośrodku Polski, na przykład koło Wyszogrodu, Płońska, Nasielska. Tam znajdzie się pan w tak fantastycznym krajobrazie rolniczym, że pośród tych pól usłyszy w sobie Polskę”.

Wyróżnienia w tej kategorii otrzymały: „Kanada. Ulubiony kraj świata” Katarzyny Wężyk (Agora) – zbiór reportaży prezentujących współczesny obraz ojczyzny Ani z Zielonego Wzgórza, „Upały, mango i ropa naftowa” Wojciecha Ganczarka (Bezdroża) – jedyna wydana po polsku książka obszernie i dogłębnie omawiająca problemy pogrążonej w kryzysie Wenezueli oraz „Indonezja. Po drugiej stronie raju” Anny Jaklewicz (Bezdroża) – świetnie napisany reportaż ukazujący wyspiarskie państwo bez retuszu.

Autor: Ewa Tenderenda-Ożóg