Od blisko trzech miesięcy zmagamy się wszyscy z sytuacją, jaka nigdy wcześniej nie miała miejsca – z pandemią Covid-19 i jej skutkami dla społeczeństwa i gospodarki. Spowolnienie gospodarcze, które dało o sobie znać już w drugiej połowie ubiegłego roku, w okresie mijających pięciu miesięcy obecnego roku wygląda przygnębiająco. Miniony kwartał 2020 roku, w porównaniu do ostatniego kwartału roku 2019, przyniósł spadek PKB o 0,5 proc. Ostatni taki rezultat polska gospodarka notowała ponad 20 lat temu. To zapewne przedsmak tego, co nas czeka w najbliższych miesiącach. Prognozy ekspertów ekonomicznych nie są dobre. W całym 2020 roku przewiduje się spadek PKB aż o 4 proc. Dużo zależy od tego, czy Polacy ruszą do pracy i zakupów, gdy rząd wprowadzi pełne uwolnienie gospodarki. Do tego dodać należy wysoki stopień pogarszania się wskaźnika ufności konsumenckiej, który drastycznie maleje. W Książnicy Polskiej dosłownie od dnia wystąpienia Covidu-19 skupiamy się na tym, aby równoważyć działalność firmy w takim wymiarze, na ile jesteśmy w stanie ją prowadzić, przyjmując za absoluty: – pełne bezpieczeństwo pracy i wynagrodzeń dla naszych pracowników, – maksymalne bezpieczeństwo płatnicze zarówno wobec naszych dostawców i innych partnerów biznesowych, jak również wszelkich naszych zewnętrznych zobowiązań fiskalnych i innych, wynikających z prowadzonej działalności gospodarczej, – utrzymywanie w miarę normalnego funkcjonowania firmy i nieograniczania sieci księgarń, a wręcz przeciwnie – jej rozwój. Od myśli i działań z tym związanych nie da się uciec. Wymienione wyżej absoluty należy chronić maksymalnie mocno. Oczywiście trudno obecnie wyrokować, jak długo ta ekstremalnie trudna sytuacja potrwa, w jakim stopniu zostanie zdewastowany rynek książki i jakie scenariusze działań trzeba będzie podejmować. Książnica Polska w czwartym kwartale ubiegłego roku i w pierwszych 10 tygodniach obecnego roku wypracowała dość solidną poduszkę finansową, która pozwala przetrwać najtrudniejszy okres – to rezultat prawie 20-proc. wzrostów sprzedaży w tych okresach. Powrót sprzedaży i dochodów do poziomów porównywalnych z analogicznymi okresami roku ubiegłego będzie bardzo trudny, chociażby ze względu na trwające obecnie wymogi społecznego dystansu – izolacji społecznej, która w większości z nas „zakoduje się” zapewne na długi czas. Coraz bardziej widoczne zubożenie społeczne, rosnące bezrobocie, stagnacja i zmniejszanie dochodów/wynagrodzeń pracowniczych będą miały bez wątpienia swój wyraz w przebudowywaniu budżetów domowych i być może gwałtownej rezygnacji z nabywania tych dóbr, które znajdą się na końcu list przedmiotów do przeżycia – oby nie były to książki, które w hierarchii zakupów znajdują się bodajże w końcówce drugiej dziesiątki list zakupowych. Do tego wszystkiego mogą dojść zapewne rosnące ceny (np. wzrost przeciętnych cen artykułów żywnościowych przekroczył ostatnio według GUS 25 proc.), spodziewana inflacja (chociaż nie brak ekonomistów mówiących o deflacji), awizowana przez ministra Szumowskiego jesienna fala nowych zachorowań, budząca coraz więcej obaw nowa sytuacja klimatyczna (groźba suszy), a także rosnący szybko deficyt w finansach państwa, który w obecnym roku może przekroczyć 100 mld zł. Ogłoszony stan pandemii i  wprowadzone w związku z tym obostrzenia i środki prawne spowodowały, że gospodarka wpadła w turbulencje. Firmy notują znaczące spadki przychodów, część z nich uległa likwidacji, a część zawiesza działalność. Większość z powodu mocno ograniczonych dopływów gotówki z bieżącej sprzedaży, która w wielu firmach (także księgarskich i wydawnictwach) spadła nawet o 90 proc., a w biznesie „cash is king”. W naszej branży mocno widoczny jest spadek odwiedzalności księgarń i rozmiary transakcji handlowych (w naszej firmie w marcu br. o prawie 35 proc., a w kwietniu br. – aż o ponad 55 proc.) i trend spadkowy przez wiele następnych tygodni i zapewne miesięcy będzie się nadal utrzymywać, chociaż nie w takich proporcjach. Jednakże narastający kryzys stanowił dla nas wyraźny impuls, który należy wykorzystać jako katalizator niezbędnych zmian prowadzonego przez nas biznesu, w szczególności do kreowania nowych pól aktywności firmy i pracujących w niej księgarzy. Kluczem przetrwania obecnego kryzysu i pozostania aktywnym uczestnikiem rynku książki są: – po pierwsze: maksymalne wzmocnienie i rozwinięcie kanału e-commerce. W naszej firmie obroty w tym kanale wzrosły ponad 10-krotnie w kwietniu i ponad pięciokrotnie w maju; – po drugie: mądre i efektywne wykorzystanie pakietów pomocowych oferowanych przez rząd, a także niektóre samorządy. Książnica Polska dzięki własnej aktywności, przy pomocy firmy prawniczej obsługującej przedsiębiorstwo (duża niespójność i chaotyczność przepisów tworzących tarczę antykryzysową), a także przy – mówiąc oględnie – pozytywnym nastawieniu finansujących nas banków, pozyskała dostępne środki pieniężnego wsparcia, które zapewnią jej bezpieczeństwo finansowe; – po trzecie: skuteczne zarządzanie zapasami towarowymi i wiążącymi się z nimi zobowiązaniami i wypracowanie z naszymi partnerami biznesowymi (głównie dostawcami) takiego modelu współpracy, który stronom zapewni bezpieczne przejście przez tą wyjątkową sytuację. Inaczej mówiąc, chodzi nam o w miarę pełne …