– Wymiar propagandowy przytłaczał artyzm obu festiwali opisanych w książce? – Jeśli wziąć pod uwagę, że trwały kilkadziesiąt lat, to odpowiedź nie może być jednoznaczna. Jak to na tego typu masowych imprezach: zdarzały się rzeczy ciekawe, niebanalne, ale też rzeczy straszne i, mówiąc dzisiejszym językiem, „obciachowe”. Oczywiście, czapa propagandowa ciążyła nad tymi imprezami w większym stopniu niż nad festiwalami w Opolu czy Sopocie. Ale też, co było generalnie pewnym modus vivendi PRL-u, propaganda miała charakter fasadowy. Trzeba ją było „odbębnić” i można było robić swoje. Dlatego np. w Zielonej Górze oprócz pieśni sławiących Związek Radziecki pojawiało się sporo dobrej jakości radzieckiej muzyki rozrywkowej. Śpiewano też Okudżawę i Wysockiego. Na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej ciążyły przede wszystkim ambicje dowódców Ludowego Wojska Polskiego. Bywało, że w Kołobrzegu wykonywano i ponad 90 premierowych utworów. Trudno sobie wyobrazić, by w ciągu roku powstało tyle dobrych piosenek na jeden temat. Zwłaszcza że na Festiwalu obowiązywały de facto dwie poetyki: albo patetyczna, przeznaczona dla utworów opowiadających o martyrologii wojennej, albo żartobliwa, opisująca z lekkim przymrużeniem oka szczęsny los żołnierza peerelowskiego wojska. Najwięcej ciekawych rzeczy znaleźć można w edycjach obu festiwali z lat siedemdziesiątych, zwłaszcza z pierwszej ich połowy. Pod koniec dekady, a już zwłaszcza w latach osiemdziesiątych coraz bardziej ewidentna stawała się anachroniczność obu imprez, nie tylko polityczna, ale także artystyczna. – Kto i kiedy je zainicjował? – W 1962 roku odbył się w Zielonej Górze I Konkurs Piosenki Radzieckiej, zainicjowany przez działaczy Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Trzy la- ta później, w roku ’65, Konkurs przekształcił się w Festiwal. Festiwal Piosenki Żołnierskiej jest młodszy. Jego pierwsza edycja odbyła się w roku 1967. – Czemu „artyści wojskowi” początkowo występowali w Połczynie-Zdroju? – Ponieważ to właśnie władze tego uzdrowiska wpadły na pomysł, by zorganizować taką imprezę. Pierwsza edycja, w roku 1967, odbyła się w tamtejszym parku zdrojowym. Była skromna, wystąpiło kilka zespołów wojskowych, których wówczas istniało w Polsce sporo. Kolejna, już z udziałem artystów „cywilnej” estrady, odbywała się równolegle w Połczynie i Kołobrzegu. W 1969 roku festiwal na stałe przeniesiono do Kołobrzegu. Połczyn …